امنیت در منطقه ای به وسعت ایران

كارشناسان جنایی اجتماعی معتقدند كه علت افزایش بزهكاری درسه عامل تراكم جمعیت، تفكیك و جدایی بین ساكنان شهر و بی نام و نشانی شهرنشینان نهفته است.در واقع هرچه افراد جامعه از سوی اطرافیان خود شناخته شده تر باشند، كمتر ریسك ارتكاب اعمال ضداجتماعی و ضدقانونی را به جان می خرند. در همین حال، تراكم و جمعیت، فرصت هایی برای بروز نابهنجاری و به تبع آن جرائم به شمار می آیند.حال اگر بتوانیم چنین عواملی را بشناسیم و نقاطی كه این سه عامل در آن تجمیع شده اند را كالبدشكافی كنیم، می توانیم بدرستی نظم و امنیت اجتماعی را برقرار كنیم.این درحالی است كه موثرترین طرح ها و اقدامات، آنهایی هستند كه با طبیعت و محیط، هماهنگی دارند. در پایتخت كشور ما نیز كه خود متراكم ترین وپرجمعیت ترین نقطه ایران محسوب می شود و در جنب وجوش درون آن، هیچ كس بغل دستی خود را نمی شناسد، منطقه به منطقه تفاوت هایی از منظر همین سه عامل، افزایش بزهكاری دارند.با این وضع به نظر می رسد توجه به چنین خصوصیاتی بیش از هر قدرت سخت افزاری بتواند به مدیریت برقراری نظم و امنیت اجتماعی كمك كند.به عبارت دیگر حال كه ما نتوانسته ایم متناسب با استانداردهای محیطی، شهرمان را ساماندهی كنیم و تا آن زمان كه شهر در حال رشد بود، متناسب با مولفه های زندگی مطلوب و نه جرمزا پیش نرفتیم، اینك اگر بتوانیم محیط را بخوبی بشناسیم، می توانیم در مدیریت و كنترل آن بدرستی عمل كنیم.
در تهران منطقه ای هست كه با وسعت
۱۱۰ كیلومترمربع پذیرای جمعیت زیادی به صورت متمركز و متغیر است. علاوه بر این تجمع، مراكز مهم اداری- تجاری كشور نیز سبب شده تا این منطقه موردنظر به قلب تپنده ایران مبدل شود. با این وصف باید دید برقراری نظم و تولید امنیت در این محدوده چگونه مدیریت شده، به اجرا درمی آید.منطقه مركزی پایتخت به وسیله سركلانتری سوم تهران مدیریت می شود. كشور - شهر تهران! از سوی فرمانده پلیس پایتخت به ۹ سر كلانتری تقسیم شده تا سركلانتران بتوانند با توجه به خصوصیات جغرافیایی، محیطی و انسان شناختی از منطقه خود، به مدیریت نظم و برقراری امنیت بپردازند.سرهنگ ستاد محمد همتی در توصیف منطقه تحت مدیریت خود می گوید: شمال ومركز تهران بزرگ محدوده كاری ماست و از نظر سیاسی كلیدی ترین مراكز اداری دراین محدوده واقع شده است و علاوه بر ۲ میلیون نفر جمعیت ثابت، قریب به ۲ میلیون نفر جمعیت شناور هم در این منطقه رفت وآمد می كنند .
قلب تپنده ایران
وقتی سرهنگ همتی تعبیر قلب ایران را برای حوزه استحفاظی اش به كار برد، به نظر اغراق می آمد، ولی نگاهی به تمركز نقاط اصلی اداری- تجاری در مناطق مركزی نشان می دهد این ادعا منطبق بر واقعیت است.براساس آمارهای موجود، ۷۰ تا ۷۵ درصد بانك های تهران و ساختمان های مركزی بانك ها در خیابان های مركز شهر واقع شده اند؛ مناطقی همچون عباس آباد، یوسف آباد، قلهك،ونك، انقلاب، گاندی، محدوده خیابان نامجو، محدوده خیابان فلسطین و نظایر آن،همه جزو این محدوده محسوب می شوند.علاوه بر بانك ها، ۲۱ وزارتخانه از مجموع وزارتخانه ها در منطقه سركلانتر سوم قرار گرفته اند، اما مهمترین مركز مستقر در این محدوده دانشگاه تهران است.به گفته سرهنگ همتی، ۹۰ تا ۹۵ درصد خوابگاه های دانشجویان نیز در همین محدوده استحفاظی قرار دارند. استقرار مصلی تهران چه قدیم و چه جدید، بیشترین هتل ها به همراه صدا و سیما، تردد و تجمع را افزایش داده است. به همراه چنین مراكزی دفاتر اصلی اكثر كارخانه ها و عمده دفاتر اسناد رسمی نیز كمك كرده تا منطقه جغرافیایی مركزی تهران به مركز مهم تجاری-اقتصادی ایران تبدیل شود. چنین فرصتی در عین آنكه می تواند راهگشا باشد و هركسی كار اداری- تجاری خود را در یك منطقه متمركز انجام دهد، فرصت های سوءاستفاده و وقوع جرم را نیز به وجود آورده است.بنابراین باید دید پلیس این منطقه برای محافظت از قلب تپنده ایران با چه جرائمی سر و كار دارد و چه می كند؟
تهدیداتی برای قلب تپنده ایران
منطقه ای كه مركز و بخشی از مناطق شمالی تهران را دربرگرفته است، از طرفی استخوانبندی شهر را هم در خود جای داده و همین قدمت سبب شده تا قدیمی ترین كلانتری های پایتخت اینك درروزهایی مدرن و متفاوت به برقراری امنیت بپردازند.سركلانتر سوم پلیس پایتخت در این باره می گوید: تراكم و تردد زیاد به همان دلیل تمركز مراكز تجاری- اداری سبب شده تا حمل و نقل پول و اسناد در این منطقه بالا باشد و به همین سبب مهمترین تهدیدات این منطقه وقوع كلاسه كیف قاپی، سرقت داخل خودرو و وسایل خودرو است .سرهنگ همتی همچنین در تشریح چگونگی توزیع و وقوع جرائم می افزاید: به لحاظ سطح فرهنگ مردم منطقه، جرائم مربوط به اراذل و اوباش بسیار نادر است، ولی وقوع جرائم خرد به سبب برخی كم توجهی های مالكان و مردم شایع است .این فرمانده پلیس كه علاوه بر تخصص در اقتصاد، فوق لیسانس مدیریت و برنامه ریزی دارد، در تشریح و مقایسه جرائم منطقه استحفاظی اش می گوید: با توجه به اینكه در مناطق مركزی و شمال شهر، بچه ها كمتر به بازی های خیابانی مشغولند، در نتیجه كوچه ها و خیابان های محلات خلوت تر بوده و همین سبب افزایش احتمال سرقت شده است و با این همه ما سعی كرده ایم با توجه به دستورالعمل ها و برنامه هایمان، پلیس نگهبان محله را برای افزایش حضور فیزیكی توسعه دهیم كه موفق هم بوده است .سرهنگ همتی تاكید می كند كه خودرو وسیله نگهداری اسناد نیست و برای همین ما شاهد وقوع سرقت اسناد و اموال از درون خودروها هستیم. پس اگر مردم به این نكته توجه بیشتری كنند، می توانیم از وقوع چنین جرائمی بكاهیم .
شناخت، نخستین گام
با این اوصاف است كه می توان امید داشت وقتی شناختی ازمحیط و جغرافیا به دست آید، طرح ها و برنامه ها نتیجه دهد.نگاهی به سالهای اخیر نشان می دهد كه پلیس بخوبی با شناخت از جغرافیای انسانی و محیطی خود پیش رفته و اگرچه نواقصی در كارش وجود دارد، ولی توانسته با این شناخت گام بردارد.دست كم پلیس پس از سال ۱۳۷۸ توانست با دانشجویان و آنهایی كه در مهمترین مركزعلمی- فرهنگی كشور، یعنی دانشگاه تهران به فعالیت مشغولند، تعامل برقرار كند و حداقل تنش را شاهد باشد. سرهنگ همتی كه خود نیز به نوعی درس و تحصیل را همچنان در برنامه كاری اش دارد، در این باره می گوید: ما خود را هیچ گاه در مقابل دانشجویان قرار ندادیم. اتفاقا هرگاه آنها نسبت به مسائل صنفی خود اعتراض داشتند و آمدند تجمع كردند، آن را فرصت دیدیم و توانستیم با آنها ارتباط بگیریم و از آنجا كه آنان قشر فرهیخته ای هستند، هیچ گاه نیز به مشكلی برنخورده ایم .
طرح های هماهنگ
هرچه توانایی مسئولین در انطباق قوانین با محیط پیرامون بیشتر باشد، احتمال قانون پذیری مردم بالاتر می رود. پلیس هر منطقه برای برقراری نظم در محدوده سرپرستی اش باید نگاه دقیقی نسبت به پیرامون داشته باشد. وسعتی ۱۱۰ كیلومترمربعی كه جمعیت زیادی را در خود جای داده، فقط با مدیریتی آگاهانه می تواند روزهای آرامی را سپری كند.نگاهی به سالهای اخیر نشان می دهد كه پلیس بخوبی با شناخت از جغرافیای انسانی و محیطی خود پیش رفته و اگرچه نواقصی در كارش وجود دارد، ولی توانسته با این شناخت گام بردارد.
بردیا ارسطو

منبع : روزنامه همشهری