نقش جنگلهای نامرئی درون اقیانوسها در تنظیم آب و هوای زمین

تغییرات زیست چرخه كربن در زمین تاثیر قاطعی بر دمای این سیاره و محیطی در آن دارد . هر نوع تصمیم‌گیری در خصوص نحوه مقابله با ازدیاد دمای زمین در گرو شناخت بهتر این چرخه است سه میلیارد سال قبل نخستین نمونه های فیتو پلانكتونهایی كه در زمین ظاهر شده بودند با استفاده از فرآیند فتوسنتز(تجزیه شیمیایی با استفاده از نور خورشید) با تجزیه مولكولهای آب به اكسیژن و هیدروژن ، دو ماده حیاتی برای ادامه بقا بر روی زمین را تولید كردند ، از یكسو اكسیژن برای بقای حیات همه و آدمیان روی زمین ضروری است از سوی دیگر چرخه كربن و در نتیجه آب و هوای زمین در گرو تبدیل گاز كربنیك co۲ كه ماده‌ای غیر آلی است به مواد آلی نظیر شكر اسیدهای آمینه و دیگر مولكولهای سازنده سلولها دارد و این امر بوسیله گیاهان و با استفاده از هیدروژنی كه خود تولید كرده اند به انجام می رسد.
گیاهان میكروسكوپی و بسیار ریز و نادیدنی كه تا عمق یكصدمتر ی در آبهای اقیانوسهای عالم حضور دارند نقش اساسی در تنظیم آب و هوای زمین ایفا می‌كنند. اكنون این پرسش برای محققان مطرح شده است كه آیا می توان با ایجاد تغییراتی در این جنگلهای نا مرئی با گرم شدن دمای زمین مقابله كرد؟
ارگانیزمهای تك یاخته ای گیاهانی با اندازه‌های ذره‌بینی و میكروسكوپی موجود در آبهای اقیانوسها موسوم به فیتو پلانكتونها گاز دی اكسید كربن را كه گرما را در خود حبس می‌كنند و موجب ازدیاد دمای جو زمین می شود از روی هوای مجاور دریا و آبهای سطح دریا جمع آوری می كنند و آنها را روانه اعماق اقیانوسها می سازند.
گازهایی كه به این ترتیب زیر فشار سهمگین آبهای نزدیك به كف اقیانوسها به تله می افتند تا صدها سال بعد در همان اعماق باقی می مانند و زمان بسیار درازی به طول می انجامد تا تلاطم آبها آنها را مجدداً به سطح اقیانوسها باز گرداند.
به نوشته ماهنامه علمی (ساینتفیك آمریكن) محققان اكنون سرگرم بررسی این مساله هستند كه آیا اگر با عرضه مواد مغذی به جنگلهای میكروسكوپی درون اقیانوسها بر انبوهی آنها بیفزایند تاثیری بر كاهش دمای زمین خواهند داشت؟
كار اندازه گیری میزان سهم فیتوپلانكتونها در چرخه كربن كار دشواری بوده است اما از سال ۱۹۹۷ و با ارسال ماهواره ای از جانب ناسا برای این منظور روشن شده است كه فیتو پلانكتونهای موجود در اقیانوسها ی جهان سالانه تقریبا ۵۰ ملیارد تن مكعب كربن غیر آلی را به مواد شیمیایی آلی مبدل می كنند. این رقم دو برابر تخمینهای اولیه بوده است ، از سوی دیگر اندازه‌گیریهای دقیق در مورد گیاهان و جنگلهای روی زمین نشان داده كه بر خلاف تخمینهای گذشته كه سهم آنها در تبدیل كربن غیر آلی به كربن آلی صد میلیارد تن مكعب در سال تعیین كرده است ، میزان واقعی سهم كلیه گیاهان روی خشكی برابر۵۰ میلیارد تن مكعب یعنی كم و بیش برابر سهم جنگلهای نامرئی درون اقیانوسهاست ، اما ارقام تازه به دست آمده علاوه بر آنكه سهم فیتوپلانكتونها را دو برابر كرده از حیث دیگری نیز حائز اهمیت است. فیتوپلانكتونها تقریباً همه انرژی را كه از نور خورشید دریافت می كنند یا صرف عمل تجزیه شیمیایی آب می كنند و یا تكثیر نسل خود .
این گیاهان تك یا خته ای یك هفته بیشتر عمر ندارند و جای خود را به فیتوپلانكتونهای تازه می دهند. در حالی كه درختان روی زمین بخش اعظم انرژی خود را صرف ساختن چوب و برگها و ریشه ها می كنند و ۲۰ سال طول می كشد تا با درخت دیگری تعویض شوند .
اطلاع تازه دانشمندان در خصوص سرعت جایگزینی فیتو پلانكتونها شناخت جدیدی را در خصوص تحولات آب و هوای زمین در اختیار آنان قرار داده سلولهای مرده فیتوپلانكتونها و نیز مدفوع جانورانی كه در دریا زیست می كنند به قعر دریا فرستاده می شوند و میكروبهای موجود در آب آنها را می خورند و مجدداً مواد شیمیایی غیر آلی از جمله گاز كربنیك تولید می كنند.
این گاز كربنیكها به سرعت به سطح آب بر گردانده می شوند و در آنجا یا بوسیله فیتوپلانكتونها تجزیه می‌شوند ، یا آنكه از سطح آب خارج شده و به جو زمین صعود می كنند نكته مهم در چرخه كربن در روی زمین آن است كه كل موجودی كربن درون جو هر شش سال یكبار با كل موجودی كربن درون بخشهای بالایی آبهای اقیانوسها تعویض می شوند ، ماده آلی ناشی از سلولهای مرده فیتوپلانكتونها و مدفوع جانورانی كه به قعر اقیانوسها می روند اگر تا ۲۰۰ متری از سطح آب بوسیله میكروبها تجزیه نشوند بوسیله ازدیاد فشار و كاسته شدن از دما از این پس تجزیه نشده باقی می مانند و به همین صورت ته نشین می شوند .
در این میان بخش قابل ملاحظه ای از گاز كربنیك تجزیه نشده در ته اقیانوسها به دام می افتند محاسبات دانشمندان نشان می دهد كه میزان گاز كربنیكی كه هر ساله به این ترتیب به اعماق اقیانوسها فرستاده می‌شوند حدود هشت میلیارد تن مكعب است.

منبع : شبکه فیزیکی هوپا