کلاس درس برای جلب سیاح

مسافرت از قرون هیجدهم میلادی به بعد هر روز بر ضرورت و موجودیتش افزوده شد تا آنجا که تبدیل به صنعت گردید. اقتصاددانان در تعریفی اعم معتقدند هر پدیدهای که منجر به افزایش درآمد ملی شود می تواند نام صنعت بر خود داشته باشد و گردشگری را در زمره صنایع خدماتی طبقه بندی می نمایند. پس از انقلاب صنعتی و تغییر شکل وضعیت موجود زندگی بشر بدون اغراق می توان گفت که ضرورتها و عینیتهای بسیاری کاسته یا افزوده شد که سفر نیز از این قاعده مستثنی نبود.با گذشت زمان صنعت توریسم آنچنان درخشید و توجیه اقتصادی پیدا کرد که پس از صنایع نفت و حمل و نقل رتبه پرسودترین صنایع را به خود اختصاص داد.رونق صنعت توریسم بالهای وابسته آن را گشود و صنعت هتلداری را نیز برجسته ساخت این صنعت دیرپا که دوشادوش صنعت توریسم رشد کرد خیلی زود توانست جایگاه اقتصادی معتبری را برای خود جستجو نماید. آنچنانکه بازار اشتغال مناسبی را فراهم ساخت با توسعه توقعات روزافزون گردشگران خود را سیستماتیک و با برنامه ریزی و علم جدید تجهیز نمود.بدین سبب ضرورت یافت بر طبق آماری که سازمان جهانی جهانگردی (O.T.W) از آمار مسافرین پیش بینی شده به سال ۲۰۱۰ میلادی که تعداد آنها حدود ۱/۰۱۸/۰۰۰/۰۰۰ نفر ذکر شده خود را آماده پذیرایی گرداند.این پذیرایی گسترده با برنامه ریزی، مدیریت، پژوهش و آموزش امکانپذیر می نماید و ضرورت آموزش پرسنل صنعت گردشگری و هتلداری را تاکید می بخشد.در این میان با اینکه میهماننوازی سنت دیرینه ما ایرانیان است اما در آموزش آکادمیک هنر میهمان نوازی این اروپاییان بودند که این هنر را به علم درآمیختند.صنعت گردشگری و هتلداری از آنجا که جز ارائه خدمت به مسافران و میهمانان رسالتی دیگر ندارد و هتل (بعنوان خانه دوم) در هنگامه سفر محسوب می شود، نمی بایست این مکان را تنها بعنوان کارکرد اقتصادی در نظر داشت بلکه هتل جایگاه فرهنگی و آشنایی با سنتها، موقعیتها و آداب ملتها نیز قابل تامل است.
● آموزش صنعت هتلداری و گردشگری در ایران
تا حدود ۸۰ سال قبل چند هتل در تهران وجود داشت که هتل مدرن و گراند هتل از آن جمله بودند که کادری آموزشی دیده در آنها مشغول به کار نبود هرچند سعی شده بود به هتلهای ذکر شده ظاهری اروپایی داده شود اما پرسنل آنها در مرکز آموزشی تعلیم نیافته بودند بعدها چند میزبان اروپایی به استخدام این هتلها در آمدند که آنها نیز شرایط و وضعیت استانداردی برای اجرای آموزشهای خود نداشتند.در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی زیر نظر وزارت کشور وقت ادارهای بنام جلب سیاحان تاسیس شد و پس از مدتی به (سال ۱۳۲۰) شورای عالی جهانگردی بجای اداره قبل تاسیس شد و البته مدت ۲۲ سال دوام یافت از این زمان کم کم اولین زمزمه های پژوهشی و آموزشی شنیده شد و البته دوره هایی نیز برای کارکنان این اداره در خارج از ایران در نظر گرفته شد که تنها در بخش گردشگری بود. در فروردین ماه ۱۳۴۲ تصویب نامه تاسیس سازمان جلب سیاحان به امضا» هیئت وزیران رسید و تنها ۱۰ سال بعد این سازمان در وزارت اطلاعات و جهانگردی ادغام شد که به نظر اولین دوره های آموزشی در این سازمان برای فرزندان ایران تهیه و ارائه گردید که این دوره ها کوتاه مدت و بیشتر در بخش تربیت مترجم جهت توریستها و نیز آموزش راهنمای تور بود.تا پیش از انقلاب فعالیتهای جهانگردی کشور توسط چهار شرکت دولتی به نامهای:شرکت سهامی تاسیسات جهانگردی،شرکت سهامی گشت های ایران،شرکت سهامی مرکز خانه های ایران در خارج،شرکت سهامی مرکز ورزشهای زمستانی اداره می شد و افراد دوره دیده در این چهار شرکت با دریافت کارت مترجمی یا راهنمای تور مشغول به کار می شدند پس از انقلاب این شرکتها در هم ادغام شدند و وزارت ارشاد اسلامی متولی امر توریسم گردید و در سال ۱۳۵۹ نیز دفتر ایرانگردی و جهانگردی در ارشاد تاسیس شد.
از این پس آموزش صنعت توریسم جدیتر دنبال شد و دوره های کوتاه مدت پیگیری و اجرا می شد. با تبدیل دفتر ایرانگردی به سازمان ایرانگردی و جهانگردی و جدا شدن آن وضعیت آموزش و پژوهش سمت و سوی بهتری یافت مخصوصا که پس از اتمام جنگ تحمیلی و شروع برنامه سوم توسعه حرکت به سوی اقتصاد بدون نفت هم تدوین شده بود.در این میان نباید از ذهن دور داشت که بنیاد مستضعفان نیز با تشکیلات منسجمی با عنوان سازمان سیاحتی بنیاد در این مقوله وارد شد و البته کمکهای شایانی نیز نمود که شاید بتوان از آن مجموعه تاسیس اولین هنرستان کار دانش هتلداری در تهران و نیز دانشگاه جامع علمی کاربردی در بخش گردشگری و هتلداری و بخش مطالعات و پژوهشی سیاحتی بنیاد را ذکر نمود.پس از جنگ نگرش به صنعت گردشگری و نیز هتلداری دگرگون شد و دوره های کوتاه مدت آموزش در استانهای مختلف زیر نظر سازمان ایرانگردی و جهانگردی به اجرا درآمد از آن جمله دوره مدیریت هتل-فروش بلیت پروازهای داخلی و خارجی-راهنمای تور داخلی ایران-راهنمای اکوتوریسم، مدیر فنی تور-مدیریت غذا و نوشابه-مدیر فرانت آفیس و...در این میانه وزارت آموزش و پرورش نیز رشته های امور اقامتی (هتلداری) و نیز دفاتر فروش خدمات مسافرتی (گردشگری) را در زیرشاخه کار دانش مورد آموزش قرار داد که در این بخش اولین هنرستانهای کار دانش هتلداری و گردشگری در تهران زیر نظر بنیاد مستضعفان دایر شد.در همین سالها دانشگاه علامه طباطبایی تهران نیز رشته مدیریت جهانگردی را تاسیس کرد و از میان جوانان با استعداد جهت مدیریت بخش توریسم کشور دانشجو پذیرفت.
با وجود اقدامات انجام شده هنوز بسیاری از هتل های ما در شهرهای توریستی کشورمان بالاخص شهر بادگیرها فاقد پرسنل آموزش دیده می باشد. مثلا استان یزد با بیش از ۲۵ هتل، هتل آپارتمان و میهمانپذیر و حدود ۵۰۰ اتاق و بیش از یک هزار تخت و نیز حدود بیش از ۳۰ دفتر خدمات مسافرتی و گردشگری با جاذبه های فراوانی که بالقوه در خود دارد توانایی تبدیل شدن به قطب توریستی و هتلداری کشور را داراست.مسجد جامع، آتشکده، باغ دولت آباد، میدان امیر چخماق، بازار و چک چک و مکانهایی نیستند که خیلی راحت گردشگران از کنار آنها بگذرند و شبی را به عشق دیدن آنها در یزد باقی نمانند.
● چالشها
۱) استانداردهای آموزش و مهارتی مراکز آموزشی فنی و حرفه ای انتخاب شده با وضعیت موجود بومی ایران تطابقی ندارد هرچند اگر بین المللی بنظر آید.
۲) متولیان آموزش هتلداری و گردشگری در کشور شیوه سیاستگذاری یکپارچه و یک کاسه در امر آموزش را دنبال نمی کنند.
۳) متاسفانه ارزش اعتباری مدارک دوره های آموزش فنی و حرفهای و سازمان ایرانگردی و جهانگردی بین هر دو سازمان جای بحث و گفتگو دارد.
۴) رشته های آموزشی موجود با در نظر گرفتن اهمیت کارآیی و نیاز جامعه و میهمانان نیست.
۵) وزارت آموزش و پرورش در روند آموزش و تشکیل رشته هایی از این دست حرکتی کند دارد.
۶) استانداردهای آموزشی بخش هتلداری و حتی گردشگری فنی و حرفهای بعضا متعلق به دهه هفتاد می باشد که قدیمی و سرفصلها از دور خارج شد و یا بعضا اضافاتی جدید پدید آمده که براساس نیاز بوده است.
۷) گزینش داوطلب با هر مدرک تحصیلی بدون هماهنگی سازمانهای آموزش دهنده امر توریسم و هتلداری معضل دیگری است.بعنوان مثال، رشته راهنمای تور داخلی در مراکز آموزش فنی و حرفهای داوطلبین خود را از میان کارآموزان دیپلم می پذیرد و سازمان ایرانگردی و جهانگردی همین رشته را از میان داوطلبین لیسانس پذیرش می نماید.
۸) متاسفانه در بعضی مراکز کادر آموزشی از میان مربیان و اساتید غیر مرتبط با توریسم و هتلداری برگزیده می شود.
۹) بازوی اجرایی برای مقید کردن هتلداران و مسئولین دفاتر خدمات مسافرتی و گردشگری برای بکارگیری آموزش دیدگان این رشته ها وجود ندارد. و اگر دارد نظارتی صورت نمی پذیرد.
۱۰) بطور کلی کمبود مراکز آموزش دهنده در استانهای کشور.
۱۱) رشته امور اقامتی (هتلداری) زیر مجموعه رشته های کار دانش آموزش و پرورش قصد تربیت نیروی کار پذیرشگری را دارد حال آنکه با همین میزان دوره می توان مدیریت هتل را آموزش داد که نیاز بیشتر کشور هم محسوب می گردد.
۱۲) فراموشی رشته های جدید در مراکز آموزشی متولی گردشگری و هتلداری همانند بازاریابی و تبلیغات

منبع : روزنامه ابتکار