چهار طرف قرارداد در معاملات لیزینگ

موجر که مالک قانونی تجهیزات است، تجهیزات را از تامین‌کننده / فروشندهء تجهیزات، خریداری و قیمت آن را پرداخت می‌کند. مستاجر از طریق انعقاد قرارداد، تجهیزات را از موجر، اجاره کرده و اجاره‌بها را به صورت دوره‌ای به او می‌پردازد. گاه موجر برای تامین منابع مالی مورد نیاز از وام‌دهندگان وام و اعتبار دریافت می‌کند.
▪ موجر:
در قرارداد لیزینگ شخصی است که حقوق و مالکیت قانونی دارایی مورد اجاره متعلق به اوست و حق استفاده و بهره‌برداری از آن‌ها را در ازای دریافت اجاره بها، به مستاجر واگذار می‌کند.موجرین به دو دسته مستقل و وابسته تقسیم می‌شوند.
۱) موجرین مستقل، مثل شرکت‌های لیزینگ، بدون وابستگی به نهادهای خاص، تجهیزات مورد تقاضای مستاجرین را خریداری کرده و به آن‌ها اجاره می‌دهند.
۲) موجرین وابسته، مثل شرکت‌های لیزینگ تابعه شرکت‌های خودروساز، توسط شرکت‌های مادر تاسیس شده و کاملا متعلق به آن‌ها هستند. این موجرین، مسوولیت فروش (اجاره) انحصاری تولیدات شرکت مادر را برعهده دارند.
▪ مستاجر:
در قرارداد لیزینگ شخصی است که طبق قرارداد، حق استفاده از دارایی مورد اجاره را در ازای پرداخت اجاره بها طی دورهء ‌قرارداد در اختیار دارد.
▪ تامین کننده/فروشنده:
فروشنده دارایی (تجهیزات) مورد اجاره شخصی است که دارایی را به موجر فروخته و مالکیت را به او انتقال می‌دهد.
▪ وام دهندگان:
شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی که در صورت لزوم منابع مالی مورد نیاز موجر را به صورت وام در اختیار او می‌گذارند. استقراض موجر از وام دهندگان می‌تواند با نرخ ثابت صورت گیرد یا این که بدون تعهد بازپرداخت از سوی موجر باشد (لیزینگ اهرمی را ببینید)
ذیلا به تعریف انواع مختلف لیزینگ می‌پردازیم.
▪ لیزینگ مالی:
این نوع لیزینگ دارای ویژگی تامین مالی برای خرید تجهیزات است. لیزینگ مالی همواره از نوع بازپرداخت کامل است، یعنی مجموع اجاره بهای پرداختی مستاجر، هزینه (قیمت) تجهیزات یا دارایی مورد اجاره به علاوهء بازده (سود) مورد انتظار موجر را پوشش می‌دهد.در این نوع لیزینگ، برای مقاصد حسابداری، مستاجر مالکیت تجهیزات (دارایی) مورد اجاره را در دفاتر خود ثبت می‌کند.در ایالات متحده به لیزینگ مالی، لیزینگ سرمایه‌ای (Capital Leasing) هم گفته می‌شود.از دید محتوایی، در صورتی که در یک قرارداد لیزینگ، بخش عمدهء مزایا و ریسک‌های ناشی از مالکیت دارایی به مستاجر منتقل شود، آن قرارداد یک لیزینگ مالی تلقی می‌شود.
▪ اجاره/خرید:
قراردادی شبیه لیزینگ مالی است که در آن با هر پرداخت اجاره بها، بخشی از مالکیت مورد اجاره به مستاجر منتقل می‌شود. در اجاره-خرید، با تسویه مبلغ اجاره‌بها، مستاجر به طور خودکار مالک کل دارایی مورد اجاره می‌شود. از اجاره- خرید معمولا برای تامین دارایی‌های سرمایه‌ای کوچک (کم قیمت) استفاده می‌شود.در دنیا واژه‌های اجاره-خرید و لیزینگ مالی گاهی به جای هم به کار برده می‌شوند، مثلا در هندوستان، هر قرارداد لیزینگی که شامل اختیار خرید (انتقال مالکیت) دارایی باشد، اجاره-خرید خوانده می‌شود، اما در غنا چنین قراردادی لیزینگ مالی محسوب شده و از واژهء اجاره-خرید کم‌تر استفاده می‌شود.

منبع : روزنامه سرمایه