نهادینه کردن نام‌گذاری محصولات نانو

نانو" یعنی یك بیلیونیوم هر چیزی است، ولی زمانی كه این عبارت در مواردی مانند ذرات نانومقیاس، فیلم‌های با ضخامت نانو حتی بادگیرهای نانومقیاس مورد استفاده قرار می‌گیرند، معنای آن بكلی تغییر می‌كند. در سویی دیگر بعضی از محصولات برچسب نانو دارند ولی هیچ عنصر نانویی در آنها وجود ندارد.
گروههای فعال زیست محیطی، اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و همچنین بازرگانان در این مورد اتفاق نظر دارند كه برای نامگذاری محصولات نانو باید تدبیری اندیشید تا مشخص گردد چه محصولاتی دارای نانومواد یا بر گرفته از فناوری نانو هستند، اما این افراد در چگونگی انجام این كار به نقطه مشتركی نرسیده‌اند.
محصولاتی مانند كرم‌های ضدآفتاب كه دارای نانوذرات اكسید تیتانیوم می‌باشند و یا كفی كفش یا بادگیر نانومقیاس كه توسط مركز بین‌المللی woodrow Wilson و enviramental گروه طرفدار محیط‌زیست ارائه شده است، مبتنی بر فناوری نانو می‌باشند، ولی نانوقایقی كه David Reyski از مركز wison ارائه داده است هیچ عنصر نانویی ندارد و فقط اندازه آن نسبت به دیگر قایق‌های معمولی كوچك است.
آقای ReJeski در مورد این محصول معتقد است با توجه به این كه این محصول فاقد هر گونه برچسب توضیح است در نتیجه مشتری در هنگام خرید كاملاً دچار اشتباه می‌شود كه آیا این قایق حاوی نانومواد است یا خیر، آیا این محصول لایه‌های نانومتری یا حفره‌های نانومقیاس دارد؟ اگر جواب منفی است پس چه نانوموادی در آن به كار رفته است؟
در آلمان نوعی"سرامیك دستشویی" به بازار عرضه شد‌ كه دارای لایه‌ای نانومتری بود و سازندگان آن، آن را Magic Nano نامیدند. به نظر می‌رسد تنها دلیل نام‌گذاری این محصول نانولایه‌های دی‌اكسید سیلیكون بود. این محصول باعث بروز مشكلات تنفسی برای استفاده كنندگان شد، عده‌ای مدعی بودند به سبب وجود نانوذرات به كار رفته در سرامیك می‌باشد ولی موسسه فدرال ارزیابی خطر در برلین (BfR) اعلام كرد در این محصول هیچ نانوذره‌ای به كار نرفته است و دلیل نام‌گذاری این محصول، نانولایه به كار رفته در آن است.
به عقیده گروههای محافظت كننده از محیط‌زیست، نام‌گذاری مناسب محصولات تنها راه حل ممكن در مسیر رفع این ابهامات است. در سند همكاری كه به امضاء گروه‌های دوستدار زمینو مركز بین‌المللی ارزیابی فناوری (CTA) با وزارت غذا و دارو رسیده است، اجباری كردن نامگذاری صحیح محصولات نانویی بیان شده است.
در حال حاضر شركت‌های تولید كننده در انتخاب پیشوند نانو برای محصولات خود خواه نانومواد در آن به كار رفته باشد یا نه آزاد هستند. به عقیده آقای Kimbrell George وكیل مركز ارزیابی فناوری، هیچگونه استاندارد و كنترلی روی این نام‌گذاری‌ها وجود ندارد. به اعتقاد وی كه یكی از امضاءكنندگان سند همكاری فوق‌الذكر است، مصرف كنندگان هیچ راهی برای تشخیص نانو بودن یا نبودن محصولات ندارند.
نمایندگان تولیدكنندگان، به نیاز وجود یك سیستم یكپارچه برای نام‌گذاری صحه می‌گذارند، ولی معتقدند استفاده از این سیستم اختیاری و داوطلبانه باشد.
Seah Morclock از Nano Business Alliance كه مشاور بخش تجارت در شركت NanoTech است معتقد است ما با مردمی روبرو هستیم كه پس از استفاده از محصولات مبتنی بر فناوری نانو، به نانویی بودن آنها پی‌می‌برند.
از سوی دیگر John Bailey نائب رئیس بخش اجرایی شركت تولید كننده لوازم آرایشی TFA معتقد است ابهامات بسیاری در نانویی بودن یا نبودن محصولات وجود دارد. یك تعریف جامع می‌تواند راه‌گشای تشخیص مشتریان باشد.
Vicki colvin كه تحصیلات خود را در زمینه سم‌شناسی نانوذرات در دانشگاه Rice به پایان برده است، معتقد است قبل از یكپارچه‌سازی قانون نام‌گذاری محصولات، باید از دیدگاه اصطلاح‌شناسی، موضوع مورد بررسی قرار گیرد.
Clayton Teague مدیرThe Natrinal Nanotechnology CoBrdination office می‌گوید: سازمان بین‌المللی استاندارد (ISO) در حال توسعه استانداردهای بین‌المللی اصطلاحات مربوط به نانوذرات و دیگر مواد نانویی است، همچنین این سازمان در حال تدوین استانداردی برای چگونگی اندازه‌گیری نانومواد به كار رفته در محصولات است. صنایع در به كاربردن این استانداردها مختار خواهند بود.
به گفته Teague انتظار می‌رود استانداردهای مبتنی بر ISO، مانند استانداردهای مربوط به چگونگی تعریف نانوذرات تا چند سال دیگر برای استفاده در دسترس عموم قرار گیرند.
Rejeski معتقد است این امر به زودی اتفاق نخواهد افتاد، زیرا شما بعد از ۲ سال با انبوهی از محصولات تجاری جدید در بازار روبرو خواهید شد و در چنین فضایی ارائه یك سیستم یكپارچه برای "Nano" كاری آسان نخواهد بود. به عقیده Colvin اشكال مختلفی از نانوذرات ارائه خواهد شد و همه آنها یكسان نخواهند بود.

منبع : ستاد ویژه توسعه فناوری نانو