نگاهی به برگزاری عید نوروز در ازبکستان

آنان همانند مردم سایر كشورهای آسیای مركزی ‪ ۲۱‬مارس را باحضوردر پاركها ومراكز فرهنگی به شادمانی پرداخته و پس ازآن با پوشیدن لباسهای سنتی به دیدار بزرگترهای خود رفته و به یكدیگر شادباش می‌گویند. اقوام مختلف ازقبیل تاتارها، آذریها، روسها و ... نیز در كنار ازبكها بابرگزاری جشنهای سنتی نوروزی جلوه خاصی به این عید باستانی می‌بخشند. طی چند روز اخیر با رویش دوباره طبیعت ، تاشكند پایتخت ازبكستان حال و هوای تازه‌ای به خود گرفته است ، برافراشته شدن پرچم‌های رنگارنگ شادی ، آذین بندی كوی وبرزنها ، غبار روبی از سطح معابر و خیابانها همه حكایت از شور و شوق مردم برای جشن عید نوروز را دارد. به ‌راستی در این عید و دیگر سنت‌های باستانی چه‌چیزی نهفته است كه سالهای متمادی ، سیاستهای گوناگون ایدئولوژی ماركسیستی و لنینستی برای زدودن آن بی تاثیر شد. اتحاد سوسیالیستی شوروی ، با نابودی مساجد و بی‌اهمیت ساختن دین در نزد مردم، درصدد بود تا آداب و سنن‌گذشته جمهوریهای‌آسیایی به‌طوركامل به‌فراموشی سپرده شود. این درحالیست كه‌اكنون از چندروز مانده به عید نوروز، رسانه‌ها و مطبوعات تاشكند پایتخت ازبكستان، آداب و رسوم عیدباستانی نوروز را تشریح می‌كنند. رییس جمهوری،برخی‌مسوولان و ریش سفیدان نیز از طریق برنامه‌های تلویزیونی، فرا رسیدن عید نوروز و آغاز دوباره رویش طبیعت را به مردم تبریك و تهنیت می‌گویند. اسلام كریم اف رییس جمهوری ازبكستان در پیام نوروزی امسال خود خطاب به مردم گفت كه درنوروز "نیرویی نهفته است كه هر انسان را باهر گرایش دینی و ملیت نسبت به هم متحد و مهربان " می‌كند. عید نوروز از چنان جایگاه ویژه‌ای در ازبكستان برخوردار است كه دولت به مناسبت این عید، یك روز را در این كشور تعطیل رسمی اعلام كرده است.پرفسور "شوكت عثمان اف" استاد زبان فارسی‌دانشگاه تربیت‌معلم نظامی گنجوی می‌گوید: نظام سوسیالیستی می‌خواست قداست و طراوت اسلام رااز بطن جامعه ملل آسیای مركزی بزداید. وی به خبرنگار ایرنا گفت: مردم باوجود بیش‌از ‪ ۷۰‬سال تلاش دین زدایی ازسوی حزب كمونیست و ممانعت‌های وحشتناك پلیسی، از دین جدا نشدند. وی اظهارداشت : نظام كمونیستی تحت لوای گسترش سواد اما باهدف قطع رابطه مردم با گذشته خودشان مدت بیست سال حروف الفبا را از عربی به لاتین و سپس به سیرلیك تغییر داد. "عباسعلی وفایی" رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی در تاشكند نیز گفت : سیاست تغییر الفبا در شوروی باعث ازبین رفتن پیوستگی‌تاریخی وفرهنگی منطقه آسیای مركزی با گذشته شد. وفایی افزود:امروز بیشتر مردم این منطقه آثار فارسی و عربی نویسندگان و دانشمندان مورد علاقه خود را به خوبی نمی‌توانند بخوانند. وی افزود: تحقق و تداوم این تلاش باعث شد كه حتی مردم اندك اندك از زبان فارسی فاصله گرفته و زبان روسی را به عنوان زبان اصلی انتخاب كنند. وفایی تصریح كرد: با فروپاشی نظام سوسیالیستی شوروی بار دیگر نسیم عمل به فرامین و دستورات اسلام و رجوع به گذشته خویش در فضای این كشورها وزیدن گرفت. وی گفت: اهتمام دولت ازبكستان برای یادگیری زبان فارسی بعد از استقلال بیشتر شده است و روند رشد روز افزونی به خود گرفته است. وی، ترجمه بیش از چندین جلد كتاب با موضوعات مختلف فرهنگی و تاریخی از زبان ازبكی به فارسی و ایجاد دسترسی به منابع زبان فارسی برای دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی‌را از جمله فعالیت‌های رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ذكركرد. وی گفت: امروزه در بطن جامعه ازبكستان دیگرنشانه‌ای از سیادت سنتی روسها دیده نمی‌شود اما برخی اختلافات فرهنگی به‌طور یقین مشكلاتی را به‌همراه دارد. "رحمت ا... اكبراف" یك كارمند بازنشسته كه‌سالهای متمادی در سیستم دولتی شوروی سابق مشغول به‌كار بوده گفت: در زمان شوروی با افرادی كه می‌خواستند فرایض دینی و یا سنتی را بجای آورند بشدت برخورد می‌شد. وی افزود: ما ناگزیر برای اقامه نماز و یا برگزاری جشن نوروز و دیگر مسایل سنتی خود ، پنهانی و مخفی عمل می‌كردیم و در این زمینه با مشكل جدی روبرو بودیم. وی گفت: اعیاد اسلامی در نزد مردم مسلمان ازبكستان نیز از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و در این روز ما با قربانی كردن گوسفند و چیدن سفره‌های مملو از خوراكی به استقبال این عید بزرگ می‌رویم. اكبر اف افزود: روزهای جمعه بیشتر مسلمانان با حضور در مساجد مركزی شهر در نماز جمعه شركت می‌كنند. به گفته این ازبك ، انتخاب نام‌هایی همچون "محمد"، "رحمت الله"،" نرجس"، "نصیبه" ، "مصطفی" و دیگر اسامی اسلامی و قرآنی برای كودكان در این كشور نشانه‌هایی از پایداری اسلام در این سرزمین است. "اوغلون بیك" یكی‌از شهروندان تاشكند كه مشرف به‌حج شده است گفت: من برای همسایه‌ها و فامیل خود تابلوهای "آیت الكرسی" و "چهارقل" هدیه آوردم. وی افزود: متاسفانه كتب مذهبی و سایر مفاهیم قرآنی كه به‌زبان ازبكی ترجمه شده باشد نایاب است. "رحمان علی‌اف" یكی‌دیگر از شهروندان ازبكی گفت: قوانین وآداب اسلامی و سنن گذشته در هر سرزمین و هر كشوری كه باشد از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.وی گفت: یكی از این آداب و سنن گذشته احترام به بزرگترهاست كه در اولین روز عید نوروز كوچكترها به احترام بزرگترها به دیدارآنها می‌روند. به گفته وی عیدنوروز در همه كشورهای آسیایی برگزار می‌شود و این‌امر باعث انسجام و همبستگی ملتهای این قاره می‌شود.

منبع : WorldNews