علی‌اکبر دهخدا

جنسیت: مرد
نام پدر: خان باباجان
تولد و وفات: (۱۲۵۸ -۱۳۳۴) شمسی
محل تولد: ایران - قزوین - قزوین
شهرت علمی و فرهنگی: روزنامه‌نگار ، شاعر ، محقق ، مترجم ، مصحح و فرهنگ‌نویس
معروف به دخو. تحصیلات قدیمی را نزد شیخ غلامحسین بروجردی آموخت و پس از آن وارد مدرسهٔ عالی علوم سیاسی شد و مبانی علوم جدید و زبان فرانسه را در آنجا فرا گرفت و ضمناً از محضر درس شیخ هادی نجم آبادی نیز بهره برد. در ۱۲۸۲ش به همراه معاون‌الدوله غفاری ، وزیر مختار ایران در کشورهای بالکان ، به اروپا رفت و طی دو سال اقامت در وین ضمن تحصیل دانش‌های جدید ، زبان فرانسه خود را تکمیل نمود و در همان روزهای آغازین جنبش مشروطه به ایران بازگشت و در انتشار روزنامه "صوراسرافیل" با میرزا جهانگیرخان شیرازی همکاری کرد و مقالات خود را تحت عنوان "چرند و پرند" با نام‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مستعار؛ دخو ، خرمگس ، سگ حسن دله ، غلام گدا چاپ می‌کرد. دهخدا پس از واقعهٔ به توپ بستن مجلس به استانبول گریخت و از آنجا به اروپا رفت و در سویس با کمک میرزا ابوالحسن خان پیرنیا ، معاضدالسلطنه ، روزنامهٔ "صوراسرافیل" را از نو در شهر ایوردون دایر کرد که پس از سه شماره تعطیل شد و وی به ترکیه رفت و در استانبول به انجمن سعادت ایرانیان پیوست و در شمار نویسندگان مجله "سروش" درآمد. دهخدا پس از فتح تهران و اعادۀ مشروطه ، از تهران و کرمان به نمایندگی مجلس در دورۀ دوم انتخاب شد. وی پس از دوران جنگ جهانی اول حدود بیست و هشت ماه در یکی از قرای چهار محال و بختیاری منزوی بود و پس از پایان جنگ به تهران آمد و از آن پس کارهای سیاسی دست شست و مشاغل مختلفی چون ریاست دفتر وزارت فرهنگ ، ریاست مدرسهٔ علوم سیاسی تهران ، ریاست تفتیش وزارت دادگستری را عهده‌دار شد. دهخدا پس از قضایای شهریور ۱۳۲۰ش و برکناری رضاشاه تا پایان عمر به مطالعه و تحقیق و تألیف مشغول شد و از کارهای سیاسی کناره گرفت. وی در تهران درگذشت و جنازه‌اش به شهر ری منتقل شد و در ابن بابویه دفن شد. مهمترین آثار او عبارتند از: مقالات "چرند و پرند"؛ "امثال و حکم"؛ "جریدۀ سروش"؛ "لغت‌نامه"؛ "دیوان" شعر؛ تصحیح "دیوان" سید حسن غزنوی؛ "شرح حال و آثار ابوریحان بیرونی"؛ "روح‌القوانین" ، ترجمه؛ "عظمت و انحطاط رومیان" ، ترجمه.

منبع : مطالب ارسالی