گچمه‌بافی" هنر اصیل بویراحمدی

گچمه بافی ازجمله هنرها و صنایع اصیل شهرستان بویراحمداست كه‌به اعتقاد كارشناسان صنایع دستی در دو دهه اخیر از نابودی آن جلوگیری به عمل آمد. این عده می‌گویند:گچمه بافی كه از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است ، رفته رفته به دست فراموشی سپرده شده بوداما با تلاش كارشناسان صنایع دستی، این هنر، حیات دوباره یافت. حدود ‪ ۲۰‬سال پیش زمانی كه چند تن ازكارشناسان اداره‌صنایع دستی كهگیلویه و بویراحمد مشغول مطالعه بر روی وضعیت صنایع دستی منطقه بودند در روستای " پازنان سپیدار" از توابع بویراحمد به پیرزنی هنرمند به نام "گل‌گل‌آزاد گل" برخوردند كه مشغول بافت نوعی دست بافته زیبا و با ارزش بود. ساخت این دست بافته را كه اكنون گچمه نام دارد در آن زمان به جز وی كس دیگری نمی‌دانست. كارشناسان صنایع دستی كهگیلویه و بویراحمد بعد از این شناسایی و اطلاع یافتن از دانش بافت آن برای روج این دست بافته و جلوگیری از نابودی این هنر جدید، كارگاهی آموزشی را با مربیگری همان هنرمند و در همان روستا راه‌اندازی كردند. تعدادی از بانوان علاقه‌مند به فراگیری این صنعت دستی در كارگاه آموزش دیدند و بدین ترتیب صنعت دستی گچمه رواج یافت.
دیری نگذشت كه استاد مبتكر این هنر به دیدار حق شتافت، اما هنر ابتكاری وی با مرگش از میان نرفت و با تلاش دست اندركاران صنایع دستی كهگیلویه و بویراحمد به نسل امروزی انتقال یافت. بافت گچمه تركیبی از بافت قالی و گلیم است بدین ترتیب كه بعد از چله‌كشی در حاشیه و نقش آن از بافت قالی پیروی شده و بصورت گلهای برجسته بافته می‌شود. بافت زمینه نیز به صورت گلیم‌است كه به همین خاطر" گل برجسته" آن معروف شده است.
یكی‌ازتولیدكننگان و فروشندگان عمده صنایع دست بافت كهگیلویه‌وبویراحمد می‌گوید: تولید گچمه انحصاری در این استان و عمدتا در روستاهای سپیدار پازنان و لما بافته می‌شود. علی بخش رئوفی در گفت و گو با ایرنا افزود: میزان تولید گچمه بستگی به میزان سفارش به ویژه برای صادرات دارد. وی گفت: از گچمه به عنوان زیرانداز استفاده می‌شود و در بعضی جاها نیز در تزیین كار برد دارد. كارشناسان صنایع دستی ، جلوگیری از نابودی این هنر و احیای آن را در منطقه یك اقدام مهم در جهت حفظ هنر و آثار فرهنگی منطقه می‌دانند.
آنان می‌گویند: این هنر ارزشمند محصول دسترنج بانوان عشایر منطقه است كه اكنون به بازارهای جهانی راه یافته است. هنر گچمه‌بافی علاوه برجنبه‌های هنری و زیبایی آن كه برای استفاده‌كنندگان دارد، از نظر اقتصادی ، اشتغال زایی و تولید ارزش افزوده نیز برای منطقه در صورت حمایت بیشتر می‌تواند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شود.
معاون هنرهای سنتی و صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی وگردشگری كهگیلویه و بویراحمد می‌گوید: گچمه یك هنر منسوخ شده بود كه توسط این سازمان مجددا احیا و از نابودی آن جلوگیری شد.
سید ولی‌الله امیری در گفت و گو با ایرنا افزود: هم اكنون آموزش بافت گچمه‌دراین اداره‌الزامی شده و دوره‌های آموزشی در این مورد در حال برگزاری است.
وی گفت: اگر چه هنوز به خاطر تولد تازه این هنر، برای بسیاری از مردم بافت گچمه تازگی دارد، اما با برنامه‌ریزیهای انجام شده گچمه به یكی از دست بافته‌های ارزشمند تبدیل شده است.
امیری با توضیح در مورد ویژگیهای گچمه می‌افزاید: به علت كیفیت بالای این دست بافته تجار آن را برای صادر كردن به خارج خریداری می‌نمایند و به همین خاطر میزان تولید آن بستگی به سفارش همین تجار دارد.
به گفته وی فعالیت‌های تبلیغاتی سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای معرفی این دست بافته جدید طی سالهای اخیر در بازارهای جهانی باعث شده تا بازار خرید این دست ساخته روند صعودی راطی كند.
وی اظهار امیدواری كرد: با حمایت‌های مسوولین روند تولید این صنعت دستی شتاب بیشتری به خود گیرد.
كارشناسان صنایع دستی این استان در خصوص این هنر اصیل و ارزشمند بویراحمدی معتقد هستند: در صورت توجه و تهیه امكانات بافت برای ساكنان بویژه روستاییان منبع درآمد مناسبی برای مردم این خطه فراهم خواهد شد.
به گفته آنان صنایع دستی بویژه این هنر تازه تولد یافته نشانگر ذوق و سلیقه بانوان زحمتكش منطقه وغنی بودن سنتهاوآداب و رسوم اهالی كهگیلویه وبویراحمد است.

منبع : روزنامه مردم سالاری