۵ مه سال ۱۹۸۰ ـ اندیشه ها و اشتباهات تیتو

پنجم مه سال ۱۹۸۰ و یک روز پس از درگذشت «یوسیپ بروز تیتو» بانی تیتوئیسم (نوعی سوسیالیسم ملی) و رهبر یوگوسلاوی است مورخان و اصحاب نظر متفق القول پیش بینی کرده بودند که پس از او کنفدراسیون یوگوسلاوی هم دیری نخواهد پایید. در آن روز، این نظرات از سوی مقامات بلگراد رد شد و دهندگان نظر مغرض و عامل بازار مشترک اروپا (که در حال تبدیل شدن به اتحادیه بود) و ناتو (بازوی نظامی خارجی آمریکا) خوانده شدند، ولی دیدیم که در دهه بعد پیش بینی آنان (به هر صورت) درست از کار درآمد.
تیتو مرتکب همان اشتباهی شد که «لنین و استالین» قبلا کرده بودند و آن، ایجاد اتحادیه ای از جماهیر خود مختار به جای ایالتهای متحد (فدراسیون) بود. آندو و تیتو همچنین مرتکب اشتباهی دیگر شدند و بمانند آتا ترک (در ترکیه)، ارتش را پاسدار قانون اساسی قرار نداده بودند که در لحظه خطر، بتواند دولت را کنار بگذارد و موقتا زمام امور را به دست گیرد تا قانون اساسی و یکپارچکی وطن محفوظ بماند. انقلاب مائو، هوشی مین و کاسترو که مرتکب چنین اشتباهاتی نشدند پایدار مانده است.
این عقیده تیتو که فرهنگ ملی و تجربه تاریخی ملل در پذیرفتن ایدئولوژی ها حرف اول را می زند و اگر به آنان تحمیل شود، دیر و یازود آن را تفسیر و تعدیل می کنند و پس از تطبیق با فرهنگ ملی و درک خود، تغییر می دهند به تحقق پیوسته است. تیتو معتقد به ایجاد تغییر بر پایه نیاز هر عصر در بنیاد ها بود و از این که منشور (اساسنامه) و ارکان سازمان ملل در طول دهها سال (با همه تحولاتی که درجهان روی داده است) تغییر نیافته و مطابق نیاز روز اصلاح نشده بود ابراز نگرانی می کرد و می گفت که سازمان ملل باید به تدریج با اصلاحیه های پی در پی به صورتی درآید که حلال مشکلات روز باشد، باید بتواند به وضع قوانین بین المللی دارای ضمانت اجرایی برای تامین حقوق اساسی آحاد مردم و نیز ملل بپردازد تا مشکلات، از جمله خشونت و عصیان (اصطلاحا: تروریسم) خود به خود از میان برود.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز