شنبه, ۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 27 April, 2024
مجله ویستا
از نوروز تا هیروصبا
جشن‌هایی که امروزه زرتشتیان برگزار می‌کنند همان جشن های ایران باستان است. زرتشتیان در هر ماه، هنگامی‌که نام روز و ماه با هم یکی می‌شد، جشن برگزار می‌کردند و آن جشن را به نام همان ماه می‌نامیدند. این جشن ها عبارت بودند از فروردین گاه، اردیبهشت گاه، خوردادگان، تیرگان، امردادگان، شهریورگان، مهرگان، آبان گان، آذرگان، دی‌گان، بهمن‌گان و اسفندگان. از این میان جشن نوروز گان فروردین گاه و جشنهای مهرگان و سده از همه مهمتر است.
● جشن نوروز
زرتشتیان در شب قبل از نوروز، زمانی که تاریکی آخرین شب سال رنگ می‌بازد، بر بام خانه‌های خود آتش می‌افروزند و فردای آن روز با گستردن سفره هفت سین و چیدن خوراکی هایی که از قبل آماده کرده‌اند، جشن نوروز را آغاز می‌کنند. یکی از این خوراکی‌ها پالوده مروارید است که از اوایل زمستان برای تهیه گندم و نشاسته آن دست به کار می‌شوند، شیشه یا سبزه از ضروری ترین لوازم سفره هفت سین است، از پنجه کوچک ۲۰ تا ۲۴ اسفند زنان با همکاری هم به تهیه خوراکی های سنتی مانند نان شیر، کماج شیرین، نان پیه پیاز، حلوای سن، حلوای شکر می‌پردازند، همچنین آش هفت دونار یا ججه (goge) از هفت نوع غلات و حبوبات تهیه می‌کنند و در مراسم مذهبی خاص خود مصرف می‌کنند.
● جشن مهرگان
می‌گویند جشن مهرگان به مناسبت پیروزی ایرانیان بر ضحاک ستمگر به رهبری «کاوه آهنگر» بر پا شد. ایرانیان به شکرانه این پیروزی که در روز «مهر» دهم ماه مهر روی داد، جشنی بزرگ بر پا کردند. این جشن شش روز به طول می‌انجامد، در برخی از روستاها جشن مهرگان با ساز و شادمانی نیز همراه است و در روز پنجم جشن، گروهی از جوانان در محل آدریان یا سرچشمه قنات جمع شده و به شادمانی می‌پردازند.
● جشن سده
جشن سده همان جشن پیدایش آتش است که از عهد باستان تاکنون رواج داشته است. چون این جشن را در صدمین روز زمستان برگزار می‌کنند، آن را جشن «سده» می‌نامند. ایرانیان باستان، سال را به دو فصل تابستان بزرگ هفت ماهه و زمستان بزرگ پنج ماهه تقسیم می‌کردند. چون از روز اول آبان که زمستان بزرگ آغاز میشود تا دهم بهمن که روز برگزاری این جشن است صد روز می‌گذرد، این جشن را سده نامیدند.
● جشن گاهان بار
در آیین زرتشت اعتقاد بر این است که «اهورامزدا» جهان مادی را در شش مرتبه آفرید و آن را «شش گاهان بار» می‌گویند و با زمزمه سرودی آن را جشن می‌گیرند و خدا را ستایش می‌کنند. مراسم هر «گاهان بار» به مدت پنج روز ادامه می‌یابد. گاهان بارها را جشنهای فصلی نیز می‌نامند، زیرا به طبیعت و کشاورزی مربوط است و نشان دهنده شش مرحله آفرینش آسمان، آب، زمین، گیاهان، جانواران و انسان است. جشن های گاهان بار جزو جشنهای مذهبی زرتشتیان محسوب میشود، در بامداد روز اول هر گاهان بار، در آدریان یا آتش ورهرام هر شهر، موبدان و مردم گرد هم می‌آیند و سرودهای اوستا را می‌خوانند پس از آن «لرک» مخلوطی از هفت میوه خشک پخش می‌کنند، «لرک» را روی چادری پهن و آن را با دانه انار و چند شاخه درخت مورد تزیین می‌کنند. گاهان بارها عبارتند از:
گاهان بار یو زرم از دهم تا چهاردهم اردیبهشت ماه آفرینش آسمان
گاهان بار میدیو شهم گاه (Maedio Shahem) از هشتم تا دوازدهم تیر ماه،آفرینش آب
گاهان بار پیته شهم گاه (Paete Shahem) از بیست و یکم تا بیست و پنجم شهریور ماه، آفرینش زمین
گاهان بار ایالرم گاه(Yalhrwrm) از بیستم تا بیست و پنجم مهر ماه، آفرینش گیاهان
گاهان بار میدیاریم گاه (Meaierem) از دهم تا چهاردهم دی ماه، آفرینش جانوران
گاهان بار همس پت میدیم گاه (Hamas Path Meadem)از بیستم تا بیستم چهارم اسفند ماه، آفرینش انسان
● جشن هیرومبا
هیرومبا جشنی است شبیه آتش افروزی جشن سده که هر سال در روستای «شریف آباد» اردکان برگزار میشود، تاریخ برگزاری جشن با گاه شماری بدون کبیسه، هفته آخر ماه فروردین است.
زرتشتیان شریف آباد برای تهیه هیزم آتش هیرومبا به نیایشگاه «پیرهریشت» می‌روند، آنها زمانی حرکت می‌کنند که پیش از غروب آفتاب به پیرهریشت برسند، آنها اسباب و اثاثیه خود را می‌برند و شب در همان جا اقامت می‌کنند، سپیده دم روز بعد، مردان و جوانان پس از نیایش به صحرا می‌روند و بوته‌های خار را برای آتش هیرومبا جمع آوری می‌کنند، بانوانی که در پیرهریشت مانده اند، ناشتایی تهیه کرده و آن را به صحرا می‌فرستند. پس از آنکه هیزم آماده شد مردان به پیرهریشت بر می‌گردند و مراسم چوب زنی انجام میشود، مراسم چوب زنی این گونه برگزار میشود، کسانی را که برای اولین بار در مراسم جمع آوری هیزم شرکت کرده‌اند یا در آن سال صاحب فرزند شده‌اند، بر سر دست بلند می‌کنند یا شادی و سرور به او چوب می‌زنند، بستگان این شخا باید کله قندی تقدیم کنند تا او رها شود با این کله قند شربت درست می‌کنند و آن را می‌نوشند. به هنگام عصر، هیزم ها را به شریف آباد می‌برند و میدان کنار آدریان انباشته می‌سازند، سپس آتش می‌افروزند و مراسم مذهبی را گرداگرد آتش برگزار می‌کنند.
● پیشینه و جغرافیای یزد
بامدادروز بعد، زنان شریف آبادی به محل آتش هیرومبا می‌آیند، خاکسترها راکنار می زنند، گلوله های سرخ آتش در آتشدان گذاشته به خانه خود می‌برند، در خانه با چوب سندل، کندر دود کرده و آن را دور خانه می‌چرخانند، آنگاه خارج می‌شوند و به سوی آدریان شریف آباد بازمی‌گردند و آتش را به آتش بند مسئول نگهبانی از آتش می‌سپارند، جشن هیرومبا در گذشته در روستای «مزرعه کلانتر» نیز برگزار می‌شد. این مراسم با اندک تفاوت در روستاهای «اله آباد» و «نرسی آباد» به نام «هیبدوگ» و در روستای «خرمشاه» به نام «شاخ شاخ درین» برگزار میشود.
● جشن نوروز
زرتشتیان در شب قبل از نوروز، زمانی که تاریکی آخرین شب سال رنگ می‌بازد، بر بام خانه‌های خود آتش می‌افروزند و فردای آن روز با گستردن سفره هفت سین و چیدن خوراکی هایی که از قبل آماده کرده‌اند، جشن نوروز را آغاز می‌کنند. یکی از این خوراکی‌ها پالوده مروارید است که از اوایل زمستان برای تهیه گندم و نشاسته آن دست به کار می‌شوند، شیشه یا سبزه از ضروری ترین لوازم سفره هفت سین است، از پنجه کوچک ۲۰ تا ۲۴ اسفند زنان با همکاری هم به تهیه خوراکی های سنتی مانند نان شیر، کماج شیرین، نان پیه پیاز، حلوای سن، حلوای شکر می‌پردازند، همچنین آش هفت دونار یا ججه (goge) از هفت نوع غلات و حبوبات تهیه می‌کنند و در مراسم مذهبی خاص خود مصرف می‌کنند.
● جشن مهرگان
می‌گویند جشن مهرگان به مناسبت پیروزی ایرانیان بر ضحاک ستمگر به رهبری «کاوه آهنگر» بر پا شد. ایرانیان به شکرانه این پیروزی که در روز «مهر» دهم ماه مهر روی داد، جشنی بزرگ بر پا کردند. این جشن شش روز به طول می‌انجامد، در برخی از روستاها جشن مهرگان با ساز و شادمانی نیز همراه است و در روز پنجم جشن، گروهی از جوانان در محل آدریان یا سرچشمه قنات جمع شده و به شادمانی می‌پردازند.
● جشن سده
جشن سده همان جشن پیدایش آتش است که از عهد باستان تاکنون رواج داشته است. چون این جشن را در صدمین روز زمستان برگزار می‌کنند، آن را جشن «سده» می‌نامند. ایرانیان باستان، سال را به دو فصل تابستان بزرگ هفت ماهه و زمستان بزرگ پنج ماهه تقسیم می‌کردند. چون از روز اول آبان که زمستان بزرگ آغاز میشود تا دهم بهمن که روز برگزاری این جشن است صد روز می‌گذرد، این جشن را سده نامیدند.
● جشن گاهان بار
در آیین زرتشت اعتقاد بر این است که «اهورامزدا» جهان مادی را در شش مرتبه آفرید و آن را «شش گاهان بار» می‌گویند و با زمزمه سرودی آن را جشن می‌گیرند و خدا را ستایش می‌کنند. مراسم هر «گاهان بار» به مدت پنج روز ادامه می‌یابد. گاهان بارها را جشنهای فصلی نیز می‌نامند، زیرا به طبیعت و کشاورزی مربوط است و نشان دهنده شش مرحله آفرینش آسمان، آب، زمین، گیاهان، جانواران و انسان است. جشن های گاهان بار جزو جشنهای مذهبی زرتشتیان محسوب میشود، در بامداد روز اول هر گاهان بار، در آدریان یا آتش ورهرام هر شهر، موبدان و مردم گرد هم می‌آیند و سرودهای اوستا را می‌خوانند پس از آن «لرک» مخلوطی از هفت میوه خشک پخش می‌کنند، «لرک» را روی چادری پهن و آن را با دانه انار و چند شاخه درخت مورد تزیین می‌کنند. گاهان بارها عبارتند از:
گاهان بار یو زرم از دهم تا چهاردهم اردیبهشت ماه آفرینش آسمان
گاهان بار میدیو شهم گاه (Maedio Shahem) از هشتم تا دوازدهم تیر ماه،آفرینش آب
گاهان بار پیته شهم گاه (Paete Shahem) از بیست و یکم تا بیست و پنجم شهریور ماه، آفرینش زمین
گاهان بار ایالرم گاه(Yalhrwrm) از بیستم تا بیست و پنجم مهر ماه، آفرینش گیاهان
گاهان بار میدیاریم گاه (Meaierem) از دهم تا چهاردهم دی ماه، آفرینش جانوران
گاهان بار همس پت میدیم گاه (Hamas Path Meadem)از بیستم تا بیستم چهارم اسفند ماه، آفرینش انسان
● جشن هیرومبا
هیرومبا جشنی است شبیه آتش افروزی جشن سده که هر سال در روستای «شریف آباد» اردکان برگزار میشود، تاریخ برگزاری جشن با گاه شماری بدون کبیسه، هفته آخر ماه فروردین است.
زرتشتیان شریف آباد برای تهیه هیزم آتش هیرومبا به نیایشگاه «پیرهریشت» می‌روند، آنها زمانی حرکت می‌کنند که پیش از غروب آفتاب به پیرهریشت برسند، آنها اسباب و اثاثیه خود را می‌برند و شب در همان جا اقامت می‌کنند، سپیده دم روز بعد، مردان و جوانان پس از نیایش به صحرا می‌روند و بوته‌های خار را برای آتش هیرومبا جمع آوری می‌کنند، بانوانی که در پیرهریشت مانده اند، ناشتایی تهیه کرده و آن را به صحرا می‌فرستند. پس از آنکه هیزم آماده شد مردان به پیرهریشت بر می‌گردند و مراسم چوب زنی انجام میشود، مراسم چوب زنی این گونه برگزار میشود، کسانی را که برای اولین بار در مراسم جمع آوری هیزم شرکت کرده‌اند یا در آن سال صاحب فرزند شده‌اند، بر سر دست بلند می‌کنند یا شادی و سرور به او چوب می‌زنند، بستگان این شخا باید کله قندی تقدیم کنند تا او رها شود با این کله قند شربت درست می‌کنند و آن را می‌نوشند. به هنگام عصر، هیزم ها را به شریف آباد می‌برند و میدان کنار آدریان انباشته می‌سازند، سپس آتش می‌افروزند و مراسم مذهبی را گرداگرد آتش برگزار می‌کنند.
● پیشینه و جغرافیای یزد
بامدادروز بعد، زنان شریف آبادی به محل آتش هیرومبا می‌آیند، خاکسترها راکنار می زنند، گلوله های سرخ آتش در آتشدان گذاشته به خانه خود می‌برند، در خانه با چوب سندل، کندر دود کرده و آن را دور خانه می‌چرخانند، آنگاه خارج می‌شوند و به سوی آدریان شریف آباد بازمی‌گردند و آتش را به آتش بند مسئول نگهبانی از آتش می‌سپارند، جشن هیرومبا در گذشته در روستای «مزرعه کلانتر» نیز برگزار می‌شد. این مراسم با اندک تفاوت در روستاهای «اله آباد» و «نرسی آباد» به نام «هیبدوگ» و در روستای «خرمشاه» به نام «شاخ شاخ درین» برگزار میشود.
منبع : روزنامه اعتماد
همچنین مشاهده کنید
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
خرید میز و صندلی اداری
خرید بلیط هواپیما
گیت کنترل تردد
ایران مجلس شورای اسلامی مجلس حجاب دولت جمهوری اسلامی ایران رئیسی رئیس جمهور دولت سیزدهم توماج صالحی گشت ارشاد پاکستان
تهران قتل شهرداری تهران سیل کنکور هواشناسی پلیس سلامت سازمان هواشناسی سازمان سنجش زنان وزارت بهداشت
قیمت دلار قیمت خودرو قیمت طلا خودرو دلار بازار خودرو مسکن سایپا بانک مرکزی ارز ایران خودرو تورم
فضای مجازی سینمای ایران سینما سریال پایتخت تلویزیون کیومرث پوراحمد سریال موسیقی رهبر انقلاب فیلم ترانه علیدوستی مهران مدیری
کنکور ۱۴۰۳ اینترنت عبدالرسول پورعباس
رژیم صهیونیستی اسرائیل آمریکا فلسطین غزه جنگ غزه روسیه چین حماس اوکراین ترکیه ایالات متحده آمریکا
فوتبال استقلال جام حذفی آلومینیوم اراک فوتسال تیم ملی فوتسال ایران بازی تراکتور باشگاه پرسپولیس بارسلونا وحید شمسایی لیگ برتر انگلیس
هوش مصنوعی سرطان سامسونگ اپل فناوری ناسا الماس نخبگان بنیاد ملی نخبگان ربات
سازمان غذا و دارو کاهش وزن بارداری مالاریا آلزایمر زوال عقل