یکشنبه, ۹ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 28 April, 2024
مجله ویستا


چند پک‌ تباهی‌


چند پک‌ تباهی‌
امروزه‌ یكی‌ از مسائل‌ و معضلات‌ اجتماعی‌ كه‌ اكثر خانواده‌های‌ ایرانی‌ را دچار مشكلات‌ فراوانی‌ ساخته‌، گرایش‌ اكثر نوجوانان‌ و جوانان‌ به‌ استعمال‌ دخانیات‌ است‌. متاسفانه‌ طی‌ چند سال‌ گذشته‌ سن‌ گرایش‌ به‌ استعمال‌ این‌ مواد از ۳۵ـ۳۰ سالگی‌ به‌ زیر۲۰ سالگی‌ نزول‌ كرده‌ است‌. بطوری‌ كه‌ در اكثر معابر و اماكن‌ عمومی‌ می‌توان‌ تعداد زیادی‌ از نوجوانان‌ و جوانان‌ را دید كه‌ سیگار می‌كشند. این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ در گذشته‌ معمولاً افراد میانسال‌ و سالمند به‌ استعمال‌ دخانیات‌ علاقه‌ نشان‌ می‌دادند.
جامعه‌شناسان‌ و آسیب‌شناسان‌ اجتماعی‌ یكی‌ از علل‌ گرایش‌ جوانان‌ و نوجوانان‌ را به‌ سیگار به‌ احساس‌ استقلال‌ فردی‌ مربوط‌ دانسته‌ و معتقدند كه‌ نوجوان‌ و جوان‌ برای‌ مطرح‌ كردن‌ استقلال‌ خود به‌ روش‌های‌ نامتعارف‌ دست‌ می‌زند. یكی‌ از این‌ روش‌ها نیز كشیدن‌ سیگار است‌. زیرا نوجوان‌ و جوان‌ در مواجهه‌ با گروه‌ همسالان‌ سعی‌ در اثبات‌ استقلال‌ فردی‌ خود دارد و بدون‌ توجه‌ به‌ نتایج‌ زیانبار این‌ مساله‌ به‌ كشیدن‌ سیگار می‌پردازد.
آرمان‌ سروش‌ جامعه‌شناس‌ در این‌ باره‌ می‌گوید: «افراد در سنین‌ نوجوانی‌ و جوانی‌ معمولاً میل‌ به‌ مطرح‌ شدن‌ دارند بدین‌ منظور از روش‌های‌ مختلفی‌ استفاده‌ می‌كنند. یكی‌ از روش‌هایی‌ كه‌ امروزه‌ متاسفانه‌ توسط‌ این‌ گروه‌ سنی‌ بیش‌ از سایر روش‌ها مورد استفاده‌ قرار می‌گیرد، گرایش‌ به‌ استعمال‌ دخانیات‌ است‌. معمولاً افراد در سنین‌ نوجوانی‌ بخصوص‌ ۱۵ـ ۱۴ سالگی‌ فكر می‌كنند كه‌ بزرگ‌ شده‌اند و در واقع‌ خود بزرگ‌بینی‌ كاذب‌ را احساس‌ می‌كنند. بنابراین‌ تحت‌ این‌ شرایط‌ سعی‌ می‌كنند با هر روش‌ این‌ مساله‌ را اثبات‌ كنند كه‌ اكثر آنان‌ سیگار را بهترین‌ گزینه‌ برای‌ این‌ كار انتخاب‌ می‌كنند. یكی‌ دیگر از دلایل‌ این‌ مساله‌ را می‌توان‌ به‌ نقش‌ همسالان‌ نیز مربوط‌ دانست‌. زیرا معمولاً در میان‌ گروه‌های‌ همسال‌ الگوبرداری‌ به‌ میزان‌ قابل‌ توجهی‌ وجود دارد. نوجوانان‌ و جوانان‌ در گروه‌های‌ همسال‌ سعی‌ می‌كنند كه‌ از روش‌های‌ یكدیگر تقلید كرده‌ و خود را با گروه‌ همسان‌ بسازند. بنابراین‌ نقش‌ همسالان‌ را در گرایش‌ به‌ استعمال‌ دخانیات‌ نمی‌توان‌ بی‌اهمیت‌ تلقی‌ كرد.»
وی‌ در ادامه‌ می‌افزاید: «بعضی‌ از نوجوانان‌ نیز سیگاری‌ بودن‌ یكی‌ از والدین‌ یا هردو آنها را در گرایش‌ كشیدن‌ سیگار موثر می‌دانند. البته‌ می‌توان‌ مدعی‌ شد كه‌ الگوبرداری‌ از والدین‌ كمرنگ‌تر از سایر علل‌ گرایش‌ به‌ استعمال‌ سیگار است‌.»
برخی‌ از كارشناسان‌ نیز دلایل‌ دیگر اجتماعی‌ و فردی‌ را نظیر فقر، بیكاری‌، افسردگی‌، طلاق‌ والدین‌ و... در گرایش‌ به‌ استعمال‌ دخانیات‌ موثر می‌دانند.
یكی‌ از دلایل‌ مهمی‌ كه‌ امروزه‌ تاثیر مستقیمی‌ بر روی‌ جوانان‌ و نوجوانان‌ دارد، نقش‌ غیرقابل‌ انكار رسانه‌های‌ جمعی‌ بخصوص‌ تلویزیون‌ و سینما است‌. بطوری‌ كه‌ در اكثر فیلم‌های‌ داخلی‌ و خارجی‌، شخصیت‌های‌ اصلی‌ معمولاً از سیگار استفاده‌ می‌كنند. تحت‌ این‌ شرایط‌ می‌توان‌ گفت‌ كه‌ این‌ رسانه‌ها نقش‌ مهمی‌ در گرایش‌ افراد به‌ سیگار ایفا می‌كنند. چراكه‌ نوجوانان‌ و جوانان‌ با همذات‌ پنداری‌ خود با شخصیت‌ مثبت‌ یا منفی‌ این‌ فیلم‌ها، از سیگار كشیدن‌ و سایر عادت‌ها الگوبرداری‌ می‌كنند.
● نقش‌ دولت‌ و سازمان‌های‌ مربوطه‌
نقش‌ دولت‌ را در گرایش‌ به‌ استعمال‌ دخانیات‌ نمی‌توان‌ نادیده‌ گرفت‌. زیرا متاسفانه‌ در جامعه‌ هیچ‌ نهاد و سازمان‌ متولی‌ كه‌ از فروش‌ دخانیات‌ به‌ نوجوانان‌ جلوگیری‌ كند، وجود ندارد. بطوری‌ كه‌ در هر سوپرماركت‌، خواربار فروشی‌، كیوسك‌ روزنامه‌ فروشی‌، ایستگاه‌های‌ مترو و... انواع‌ سیگارها براحتی‌ در معرض‌ فروش‌ قرار دارند. این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ در چند سال‌ اخیر طی‌ طرحی‌ مقررشده‌ بود كه‌ حداقل‌ از فروش‌ سیگار در كیوسك‌های‌ روزنامه‌ فروشی‌ جلوگیری‌ شود اما متاسفانه‌ این‌ طرح‌ هیچ‌گاه‌ اجرایی‌ و دنبال‌ نشد.
فراوانی‌ و در دسترس‌ بودن‌ سیگار در جامعه‌ به‌ حدی‌ است‌ كه‌ حتی‌ یك‌ كودك‌ ۱۲۱۰ ساله‌ نیز می‌تواند براحتی‌ آن‌ را خریداری‌ كند و هیچ‌ مرجع‌ قانونی‌ نیز از اقدام‌ فروشندگان‌ جلگیری‌ نمی‌كند. عده‌یی‌ از شهروندان‌ یكی‌ دیگر از دلایل‌ فروانی‌ سیگار در جامعه‌ را به‌ سهم‌ واردات‌ این‌ محصول‌ مربوط‌ می‌دانند و معتقدند كه‌ سیگارهای‌ وارداتی‌ علاوه‌ برفراوانی‌ از نظر استاندارد در وضعیت‌ مطلوبی‌ نیستند.
«علی‌ اصغر رمزی‌» مدیرعامل‌ شركت‌ دخانیات‌ ایران‌ نیز با اشاره‌ به‌ اصلاح‌ استانداردهای‌ سیگارهای‌ وارداتی‌ با هدف‌ كاهش‌ آثار زیانبار سیگار تاكید می‌كند: «مقدمات‌ لازم‌ برای‌ تولید كالاهای‌ ترك‌ سیگار در شركت‌ دخانیات‌ ایران‌ فراهم‌ شده‌ است‌.»
وی‌ بیان‌ می‌كند: «عمده‌ فعالیت‌ شركت‌ دخانیات‌ در سال‌ گذشته‌ بر روی‌ مسائلی‌ چون‌ افزایش‌ كیفیت‌ و كمیت‌ كشت‌ توتون‌ و تنباكو، كاهش‌ قاچاق‌ سیگار به‌ كشور، افزایش‌ درآمد حاصله‌ از محل‌ عوارض‌ و سود بازرگانی‌ واردات‌ سیگار، محدودیت‌ واردات‌ سیگارهای‌ با قطران‌ بالا و فراهم‌ كردن‌ مقدمات‌ تولید كالاهای‌ ترك‌ دخانی‌ متمركز بوده‌ است‌.»
شاید بتوان‌ میزان‌ تولید سیگارهای‌ داخلی‌ و واردات‌ سیگارهای‌ خارجی‌ كه‌ خریدار را با كثرت‌ و تنوع‌ محصول‌ مواجه‌ می‌سازد مورد توجه‌ قرارداد.
به‌ گفته‌ مدیرعامل‌ شركت‌ دخانیات‌ ایران‌ تولید سیگار دركشور در سال‌ ۸۴ رقمی‌ معادل‌ ۷/۲۳ میلیارد نخ‌ بوده‌ كه‌ در مقایسه‌ با رقم‌ تولید ۲/۲۱ میلیارد نخ‌ در سال‌ ۸۳ رشدی‌ ۱۲ درصدی‌ را نشان‌ می‌دهد.
رمزی‌ در این‌ باره‌ توضیح‌ می‌دهد: تولید سیگار در كشور به‌ دو بخش‌ سیگار ایرانی‌ و تولید مشترك‌ سیگار خارجی‌ قابل‌ تفلیك‌ است‌ كه‌ در سال‌ ۸۴ تولید سیگار ایرانی‌ ۱۲ میلیارد نخ‌ و تولید مشترك‌ سیگارهای‌ خارجی‌ ۷/۱۱ میلیارد نخ‌ بوده‌ است‌ كه‌ از این‌ میزان‌ ۲۵ درصد سهم‌ بازار مصرف‌ در اختیار سیگارهای‌ ایرانی‌ و ۷۵ درصد در اختیار سیگارهای‌ خارجی‌ است‌.»
این‌ در حالی‌ است‌ كه‌ علاوه‌ بر تولیدات‌ داخلی‌، میزان‌ واردات‌ رسمی‌ سیگار در سال‌ گذشته‌ ۲۲ میلیارد نخ‌ بوده‌ كه‌ در مقایسه‌ با سال‌ ۸۳ حدود ۳ درصد افزایش‌ یافته‌ است‌.
یكی‌ از اقدامات‌ این‌ شركت‌ در سال‌ ۸۴ اصلاح‌ استانداردهای‌ سیگارهای‌ وارداتی‌ با هدف‌ كاهش‌ آثار زیانبار سیگار بوده‌ است‌. بطوری‌ كه‌ از مجموع‌ ۱۶۰ نمونه‌ سیگار ارایه‌ شده‌ به‌ آزمایشگاه‌های‌ این‌ شركت‌، ۴۱ نمونه‌ آن‌ مورد تایید كارشناسان‌ قرار نگرفت‌ كه‌ پس‌ از اعمال‌ اصلاحات‌ در استانداردهای‌ واردات‌ سیگار در نیمه‌ دوم‌ سال‌ گذشته‌، ۲۵ نمونه‌ سیگار كه‌ قبلاً برای‌ واردات‌ تایید شده‌ بود، امكان‌ واردات‌ نیافتند.
● آثار زیانبار استعمال‌ دخانیات‌
دكتر «ایرج‌ خسرونیا» رییس‌ هیات‌ مدیره‌ جامعه‌ پزشكان‌ داخلی‌ درباره‌ آثار زیانبار استعمال‌ دخانیات‌ می‌گوید: «بررسی‌ها نشان‌ می‌دهد افرادی‌ كه‌ در خانواده‌هایی‌ كه‌ افراد سیگاری‌ دارند، زندگی‌ می‌كنند ۲۰ درصد بیش‌ از سایر افراد به‌ بیماری‌های‌ قلبی‌ و عروقی‌ مبتلا می‌شوند. تحت‌ چنین‌ شرایطی‌ افراد غیر سیگاری‌ معمولاً مجبور به‌ تحمل‌ شرایطی‌ هستند كه‌ از سوی‌ اطرافیان‌ در خانه‌ و محیط‌ كار به‌ آنها تحمیل‌ می‌شود.»
وی‌ می‌افزاید: «تحقیقات‌ نشان‌ می‌دهد در افراد سیگاری‌ معمولاً ۲۵ درصد بیشتر از سایر افراد غیرسیگاری‌ احتمال‌ ابتلا به‌ دیابت‌ وجود دارد.»
وی‌ در پایان‌ خطاب‌ به‌ افراد سیگاری‌ توصیه‌ می‌كند: «در مرحله‌ نخست‌ این‌ افراد بهتر است‌ نسبت‌ به‌ ترك‌ سیگار اقدام‌ كنند در غیر این‌ صورت‌ افراد سیگاری‌ سعی‌ كنند در محیط‌های‌ سربسته‌ و در حضور خانواده‌ سیگار نكشند و دیگران‌ را در معرض‌ خطر قرار ندهند.»
● اقدامات‌ شركت‌ دخانیات‌ برای‌ كاهش‌
شركت‌ دخانیات‌ ایران‌ یكی‌ از اولویت‌های‌ كاری‌ خود را بر تولید كالاهای‌ ترك‌ سیگار قرار داده‌ است‌.
«رمزی‌» در این‌ باره‌ می‌گوید: «هم‌اكنون‌ ضوابط‌ و دستورالعمل‌های‌ مربوط‌، مراحل‌ نهایی‌ تصویب‌ را می‌گذراند و امیدواریم‌ در سال‌ ۸۵ شاهد تولید این‌ محصولات‌ توسط‌ بخش‌ خصوصی‌ در كشور باشیم‌.»
وی‌ با اشاره‌ به‌ نقش‌ بیوفیلترها در كاهش‌ آثار زیانبار سیگار می‌افزاید: «تحقیقات‌ مقدماتی‌ جهت‌ تولید بیوفیلترها در سال‌ ۸۴ آغاز شده‌ و امسال‌ با سرعت‌ و جدیت‌ پیگیری‌ خواهد شد.»
فرمهر آریا
منبع : روزنامه اعتماد


همچنین مشاهده کنید