ابوسلیمان دارانی قدس الله تعالی سره

از طبقه‌ی اولی است. نام وی عبدالرحمن بن عطیه العنسی است و بعضی گفته‌اند عبدالرحمن عطیه از قدماء مشایخ شام بوده از داران كه دیهی است از دیهای دمشق و قبر وی در همان ده است و وی استاد احمد بن ابی الحواریست ریحانه الشام در سنه‌ی خمس و عشر و مأتین برفته از دنیا.
ابوسلیمان را پرسیدند كه حقیقت معرفت چیست؟ گفت: آن است كه مراد جز یكی نبود. و هم وی گفته كه در كتابی خوانده‌ام كه حق، سبحانه و تعالی، گفته‌ است، كه كذب من ادعی محبتی اذا حبیئه اللیل نام عنی. و هم وی گفته كه وقتی به عراق بودم و به شام عارفم.
بعضی از این طایفه گفته‌اند،كه به شام از آن عارف بود كه به عراق عابد بود اگر آن‌جا عابدتر بودی این‌جا عارف‌تر بودی.
و هم وی گفته، كه هر چیزی كه ترا از حق، سبحانه، مشغول كند بر تو شوم است و هر چیزی كه خوی تو از حق بازكند و خوی تو به اسباب كند ترا دشمن است و هر نفسی كه از تو بر آید در غفلت نه در یاد حق، سبحانه، بر تو داغ است.
و هم ابوسلیمان گفته: ادخلهم الجنان قبل ان یطیعوه و ادخلهم النار قبل ان یعصوه.
و هم وی گفته: اذا بكی القلب من الفقد ضحك الروح من الوجد.
احمد بن ابی الحواری گوید،ابوسلیمان را گفتم كه در خلوت نماز كردم از آن لذت یافتم . پرسید: كه سبب لذت تو چه بود؟ گفتم: آن‌كه مرا هیچ‌كس ندید. گفت: انك لضعیف حیث خطر بقلبك ذكر الحق.
وی گفته: من اظهر الانقطاع الی الله فقد وجب علیه خلع مادونه من رقبته.ت:تم: آن‌كه مرا هیچ‌كس ندید.نماز كردم از آن لذت یافتم . تو شوم است و هر چیزی كه خوی تو از حق بازكند و خوی تو به اسباب دیهی است
وی گفته: ابلغ الاشیآء فیما بین الله و بین العبد المحاسبه.

منبع : عرفان شمس