پژوهشی در قصه شیخ صنعان و دختر ترسا: از مجموعه پژوهش در قصه‌های جاودان

نویسنده : ستاری - جلال
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۷۸/۰۷/۱۲
رده دیویی : ۸fa۱.۲۳
قطع : رقعی
جلد : شومیز
تعداد صفحه : ۲۱۶
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
شابک : ۹۶۴-۳۰۵-۴۴۰-۳

کتاب حاضر پژوهشی است در قصه((شیخ صنعان)) و ((دختر ترسا)) که با عناوینی از این دست تالیف شده است :((روایت عطار)), ((زبان پر زبانه عشق)), ((روایت وحدت)), ((نگاهی به اسطوره فاوست در قیاس با قصه پیر صنعان)), ((دو روایت نمایشی)) و ((دستبرد عشق به دختر ترسا)) .داستان معروف شیخ صنعان, حکایت پیری زاهد است که کارش به کفر می‌انجامد و دین و دنیای خود را در راه عشق ترسا دختری می‌بازد .این داستان نخستین بار در((تحفه الملوک)) غزالی نقل گردیده است .پژوهنده قصه را دارای قالب و معنای رمزی و تمثیلی می‌داند, بدین معنی که هر چند پایه‌ای نیز در واقعیت داشته, به مرور به مقوله اسطوره‌ای و نمادین وارد شده است .همو معتقد است عطار در این قصه به توصیف راه پر خوف و خطر وادی عشق پرداخته و باور دارد که حق, پیر پارسا و دختر ترسا را((پس از آن که از تف خورشید عشق سوختند از مقام بشریت درگذرانید)) .در پاره‌ای از مطالب کتاب آمده است...)) :دختر مظهر نمادین آرزویی است برتر از تن و موجب استعلائ تن .آرزویی که از احتمالات و ممکنات و حادثات جسم که تنها به خود می‌نگرد, می‌رهد و تا مرز مطلق ارتقائ می‌یابد .در این مرحله است که مبادله میان دو تن به صورت ایثار متقابل ممکن می‌شود و صورت می‌گیرد و زمان, گویی از حرکت باز می‌ماند و آن مقام, همان حال وجد و سکر عرفانی است .((...در پیش گفتار کتاب به داستان شیخ صنعان و ملامتی‌گری او, محبوبیت داستان در میان مردم, نیز منابعی که عطار بدان‌ها توجه داشته اشاره می‌شود .