اسپانیا در پی متحدی مطمئن

● نگاهی به سیاست خارجی مادرید
اسپانیا سال ۲۰۰۶ میلادی را در شرایطی پشت سر گذاشت كه در عرصه سیاست خارجی كوشید از اولویتهای خود مبنی بر چندجانبه گرایی و همكاری برای حل مسایل جهانی، گفتگو به عنوان پایه حل اختلافات و پیشبرد روند ساخت اروپا دفاع كند.با این وجود، «خوسه لوییس رودریگز زاپاته رو» نخست وزیر سوسیالیست اسپانیا در سال جاری بیش از سیاست خارجی، انرژی خود را صرف سامان بخشیدن به امور داخلی به ویژه حل مساله جدایی طلبی در ایالت «باسك» (گروه اتا) كرد و از همین روز از مجموع ۵۸ نشست بین المللی بلندپایه ای كه در طول سال در آن شركت جست، فقط ۱۵ مورد آنها در خارج از اسپانیا برگزار شد.
● مبارزه فقر و مهاجرت
از آنجا كه اسپانیا از یكسو با بحرانی به نام «پدیده مهاجرت غیرقانونی» اتباع فقیر كشورهای آفریقا و آمریكای لاتین مواجه است و از دیگر سو این كشور به جای استفاده از زور برای حل اختلافات، بر نزدیكی و ائتلاف تمدنها تاكید دارد.
● صلح و امنیت جهانی
نخست وزیر اسپانیا در یكسال اخیر به سیاست روشن خود در زمینه اعتماد به گفتگو و همكاری به عنوان راه حل اختلافات تاكید كرد، اگرچه كوشید از شدت انتقادات صریح خود از سیاست یكجانبه گرایی دولت «جرج بوش» رییس جمهوری آمریكا در عرصه جهانی بكاهد.اسپانیا در راه تحقق این ایده با تقویت همكاریهای خود با سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۶میلادی، برای پیشبرد ایده «ائتلاف تمدنها»، تشكیل نیروی صلحبان سازمان ملل در لبنان و ارایه طرحی تازه برای حل بحران خاورمیانه تلاش خود را بكار گرفت.
اسپانیا كه از كشورهایی بود كه حمله نظامی رژیم صهیونیستی به لبنان را محكوم كرده و شاهد تظاهرات گسترده ای در داخل كشور در حمایت از لبنان بود، برای دستیابی به توافقی در اتحادیه اروپا برای پایان دادن به این تهاجم خونین كه ۳۳روز طول كشید و در جریان آن، حزب الله اسطوره شكست ناپذیری اسراییل متجاوز را باطل ساخت، تلاش بسیاری كرد.دولت اسپانیا همچنین با ناكارآمد خواندن «نقشه راه»، در سالی كه گذشت یك ابتكار عمل تازه برای حل بحران خاورمیانه كه در آن كشورهای قدرتمند و موثری مانند ایران و سوریه نیز حضور داشته باشند، مطرح كرد اما این طرح به دلیل مخالفت اسراییل، هنوز تا مرحله تحقق زمان زیادی را لازم دارد.
دولت اسپانیا در سال جاری همچنین از جمله كشورهای اروپایی بود كه در قالب اتحادیه اروپا، از كمك كردن به دولت مردمی و منتخب فلسطین (حماس) خودداری كرد و خواستار به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی از سوی حماس شد.برگزاری نشستی با جوانانی از اسراییل و هواداران سازمان فتح در فلسطین در جنوب اسپانیا كه در جریان آن، زاپاته رو چفیه فلسطینی به گردن آویخت، از دیگر برنامه های او در سال ۲۰۰۶درباره خاورمیانه بود.
● گسترش روابط با آمریكای لاتین
دولت اسپانیا كه روابط با آمریكای لاتین را همچون اروپاگرایی در اولویت خود دارد، تقویت آن را در سال ۲۰۰۶به ویژه در مورد دولتهای چپگرای منطقه در اولویت خود داشت.در همین راستا اوایل سال « ۲۰۰۶اوو مورالس» رییس جمهور منتخب بولیوی در آغاز سفر اروپایی خود وارد اسپانیا شد و اقدام وی برای ملی كردن منابع نفت و گاز كشور نیز كه شركتهای اسپانیایی در آن فعالیت گسترده ای دارند، نیز نتوانست تاثیرات گسترده ای در مناسبات دو جانبه برجای بگذارد.با آنكه خبرهایی كه از روند ملی شدن گاز در بولیوی منتشر می شد، بارها سرمایه داران اسپانیایی را نگران كرد اما نهایتا رایزنی های دو طرفه موجب گشت روند مذكور مشكل عمده ای را گریبانگیر این كشور اروپایی نكند.
شانزدهمین نشست ایبرو آمریكا در ماه نوامبر گذشته نیز فرصتی بود كه رهبران كشورهای آمریكای لاتین و سه كشور اسپانیا، پرتغال و آندورا در جزیره ایبری در جنوب غربی اروپا بتوانند در مونته ویدئو پایتخت اروگوئه بر استحكام روابط خود در زمینه های مختلف تاكید كنند.شركت همزمان پادشاه و نخست وزیر اسپانیا در این نشست از اهمیتی كه این كشور اروپایی برای روابط با آمریكای لاتین قایل است، حكایت دارد و در آن توافقات مهمی نیز میان اسپانیا با برخی از كشورهای قاره آمریكا بسته شد.
از مهمترین آنها می توان به امضای توافق میان این كشور با آرژانتین برای استمهال و تسویه حساب بدهی ۷۵۵میلیون یورویی این كشور آمریكایی تا سال ۲۰۱۲میلادی اشاره كرد.این توافق پس از آن صورت گرفت كه «نستور كرچنر» رییس جمهوری آرژانتین در اواسط ژوئن گذشته از اسپانیا دیدار كرد و در جریان آن با مقامهای اسپانیایی به توافقاتی دست یافت.علاوه بر آن «میچل باچلت» اولین رییس جمهوری زن شیلی در اواسط ماه می و «آلوارو اوریبه» رییس جمهوری كلمبیا در ماه ژوییه به مادرید سفر كردند تا عزم خود را برای توسعه روابط سیاسی،اقتصادی، علمی و فرهنگی با اسپانیا نشان دهند.
● تحكیم روابط با كشورهای اروپایی
دولت سوسیالیست اسپانیا در طول سال ۲۰۰۶كوشید تا اروپاگرایی به عنوان اولویت نخست سیاست خارجی خود را تحكیم بخشد.تلاش برای ایفای نقش فعالی از سوی اتحادیه اروپا در زمینه بحران لبنان، اصرار بر پشتیبانی اتحادیه از طرح جدیدی برای حل مساله خاورمیانه، جلب حمایت آن برای كمك به حل پدیده «مهاجرت غیرقانونی» و نیز اعلام حمایت اتحادیه از روند صلح دولت مركزی اسپانیا با اتا از جمله تلاشهای اسپانیا در این زمینه در یك سال گذشته بود.زاپاته رو در بهار گذشته اولین دیدار خود را با «آنگلا مركل» انجام داد تا نشان دهد اگرچه اسپانیا روابط خوبی با دولت «گرهارد شرودر» صدر اعظم سابق آلمان داشته اما پیروزی مركل از حزب دمكرات مسیحی نیز نمی تواند تاثیری در این روند داشته باشد.
پیش از آن «ولادیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه در ماه فوریه از اسپانیا دیدن كرده بود تا در جریان آن طرفین بر بالا بردن سطح تجاری و سرمایه گذاری های دو جانبه تاكید كنند.اواسط ماه آوریل نیز سفر «تونی بلر» نخست وزیر انگلیس به اسپانیا در شرایطی صورت گرفت كه وزرای خارجه دو كشور درباره وضعیت منطقه جنجالی جبل الطارق كه در جنوب اسپانیا واقع شده و سه قرن پیش توسط انگلیس از خاك آن كشور جدا شده، به توافقاتی دست یافته بودند.پس از این دیدار برای نخستین بار در ۵۰سال گذشته پروازهای مستقیم مادرید به جبل طارق از سرگرفته شد.
همزمان با آن، تونی بلر نخست وزیر انگلیس از حل مساله باسك توسط دولت اسپانیا حمایت كرد و مردم این كشور خواست برای به نتیجه رسیدن روند صلح باید صبور باشند.برخی تحلیلگران معتقدند: زاپاته رو خواست از این فرصت استفاده كند تا بلر از تجربه خود درباره روند زمین گذاشتن سلاح ارتش ایرلند شمالی برای مردم اسپانیا صحبت كند و به آنان بگوید كه این روند دشوار و طولانی خواهد بود.
«آنیبال كاواكو سیلوا» رییس جمهوری پرتغال از دیگر رهبران اروپایی بود كه اولین سفر خود به اسپانیا را در ۲۵سپتامبر جهت تحكیم روابط دوجانبه میان دو كشور همسایه اسپانیا و پرتغال انجام داد.«رومانو پرودی» هم اواسط اكتبر گذشته سفری كاری به اسپانیا انجام داد و در جریان آن، دو نخست وزیر از اتحادیه اروپا خواستند بطور متحد در برابر مساله مهاجرت وارد شود.كشورهای اسپانیا و ایتالیا هردو به خاطر نزدیكی به قاره آفریقا با بحران هجوم مهاجران از راه دریا روبرو هستند.نوزدهمین نشست سران اسپانیا و فرانسه نیز در ماه نوامبر با حضور «ژاك شیراك» رییس جمهوری فرانسه در شهر «جیرونا» اسپانیا برگزار شد كه در آن رهبران دو كشور یك ائتلاف استراتژیك را اعلام كردند.
● انرژی و روابط تجاری
یكی از تلاشهای اسپانیا در سالی كه گذشت، تلاش برای متقاعد كردن اتحادیه اروپا برای در پیش گرفتن و تثبیت یك سیاست مشترك انرژی بود. اسپانیا معتقد است، تامین انرژی نفت و گاز اتحادیه از سه منبع عمده یعنی كشور آفریقایی الجزایر در جنوب، روسیه در شرق و نروژ در شمال اروپا ضرورت همكاری برای تامین امنیت آن را بیش از پیش تشدید كرده است. اسپانیا در این زمینه به فشارهای روسیه به كشورهای غیر عضو اتحادیه همچون اوكراین، بلاروس و گرجستان به عنوان یك تهدید برای كل اروپا می نگرد. اسپانیا در سیاست مشترك انرژی اروپا خواستار افزایش انرژیهای جایگزین و تجدیدپذیر و نیز ایجاد یك بازار كارآمد میان فرانسه، پرتغال و ایتالیا است.
● روابط با آسیا
اگر چه روابط با آسیا به دلیل بعد مسافت جغرافیایی و عدم وجود اشتراكات فرهنگی در اولویت سیاست خارجی اسپانیا قرار ندارد، اما دولت سوسیالیست این كشور در سال ۲۰۰۶كوشید تا گامهای تازه ای را در این عرصه بردارد.دولت اسپانیا در این زمینه طرحی با عنوان «برنامه آسیا» تهیه كرده كه محور اصلی آن، گسترش روابط با قدرتهای مهم شرق آسیا است.زاپاته رو بر همین اساس، اول ژوییه (دهم تیرماه) سفری چهار روزه به هند را آغاز كرد كه اولین دیدار یك رییس دولت اسپانیا از دهلی نو پس از ۱۳سال بود.
اسپانیا كوشید تا در جریان این سفر برای افزایش تبادل اقتصادی دو كشور كه در سال ۲۰۰۵میلادی حدود دو میلیارد یورو شامل ۵۶۲میلیون یورو صادرات به هند و یك میلیارد و ۵۴۴میلیون یورو واردات از آن بود و ایجاد توازن به نفع اسپانیا راهكارهایی بجوید.اسپانیا به هند به عنوان یكی از قدرتهای مهم اقتصادی آینده جهان می نگرد و از این رو همزمان با چین و ژاپن، گسترش روابط با هند را در قاره آسیا در دستور كار خود قرار داده است.
دیدار زاپاته رو با «هوجین تائو» رییس جمهوری چین و «جونیچیرو كوایزومی» نخست وزیر ژاپن نیز در حاشیه نشست سران اروپا- آسیا در اكتبر گذشته در همین راستا صورت گرفت.نخست وزیر اسپانیا در حاشیه این نشست با «سوسیلو بامبانگ» رییس جمهوری اندونزی هم دیدار كرد و در مادرید پذیرای «گلوریا آرویو» رییس جمهوری فیلیپین بود كه كشورش روزگاری مستعمره اسپانیا در آسیا به شمار می رفت و همچنان روابط نزدیكی با مادرید دارد.
دیدار با «علی لاریجانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران در تیر ماه گذشته با هدف كمك به حل مساله هسته ای از طریق مذاكره، مذاكره با «شوكت عزیز» نخست وزیر پاكستان در فروردین گذشته به منظور تقویت همكاریهای دو كشور در مورد افغانستان و گفتگو با معاون نخست وزیر و وزیر خارجه قطر درباره همكاریهای انرژی و بازرگانی و پیشبرد ایده ائتلاف تمدنها، دیگر دیدارهای آسیایی نخست وزیر اسپانیا در سال گذشته میلادی بود.«میگل آنخل موراتینوس» وزیر خارجه این كشور نیز در این مدت به سریلانكا تایلند، اندونزی، ژاپن، افغانستان، پاكستان، چین و كشورهای عربی خاورمیانه سفر كرد.

منبع : روزنامه ابرار