شلغم

شلغم ، گیاهیست دوساله با برگ های کشیده و بیضی شکل و کمی خشن.محل اصلی و اولیه این گیاه مشخص نیست .گل های این گیاه به صورت خوشه ای و روی شاخه های متعدد که برروی ساقه قرار دارند بوجود می آیند . رنگ گل ها زرد و به شکل صلیب می باشد . غلاف حامل دانه های آن پهن و طویل و هریک دارای ۱۵ تا ۲۰ دانه می باشد .
● مصرف شلغم :
قسمت برجسته و گوشتی این گیاه به صورت پخته مورد مصرف قرار می گیرد . طعم آن گاهی ملایم و شیرین و گاهی تند است .
▪ انواع شلغم :
این گیاه انواع مختلفی دارد که بعضی از آنها برای مصرف و خوراک حیوانات اهلی و برخی دیگر برای مصرف در غذاهای انسان استفاده می شود .
انواعی که برای مصرف خوراک انسان هستند عبارتند از :
۱ ) شلغم سفید بلند .
۲ ) شلغم سفید بشقابی .
۳ ) شلغم سفید کُرَوی .
۴ ) شلغم زرد .
۵ ) شلغم قرمز میلون .
۶ ) شلغم خاکستری یا سیاه .
● آب و هوا و خاک :
این گیاه در مناطق مرطوب و معتدل به خوبی عمل می آید و احتیاج به آب فراوان دارد .
بهترین خاک برای کشت این گیاه زمین هایی هستند که شنی رُسی باشند .
● زمان کاشت :
این گیاه را با توجه به درجه حرارت محیط از اول فروردین ماه تا اول تیرماه می کارند تا محصول پیش رس بدست آورند .
ولی برای کشت عادی مناسب ترین زمان کشت شلغم ، پائیز و اوایل شهریور ماه است ، که محصول بهتری عاید می شود .
در کشت عادی بایستی مراقبت شود که بذر انواع پیش رس را در ماههای شهریور و مهرماه و بذر انواع دیر رس را از مردادماه تا شهریورماه بکارند .
● روش کاشت :
کاشت این گیاه به صورت دستپاش ( کرتی ) یا ردیفکاری ( خطی ) صورت می گیرد .
واضح است در صورتی که از روش ردیفکاری استفاده شود ، از نظر زیبائی سطح کشت و آبیاری و سایرعملیات زراعی مزیت دارد .
نحوه کاشت به این طریق است که بذر را به یکی از دو روش فوق در زمین اصلی می پاشند ، سپس با دندانه بذر را زیر خاک نموده آنگاه آبیاری میکنند .
وجین کردن و تُنُک کردن و تعداد دفعات آبیاری اثر مستقیم در رشد گیاه خواهد داشت .
زمانی که بوته ها چند برگه شدند ، بوته های اضافی را از زمین خارج می سازند ، بطوریکه فاصله بین دو بوته از یکدیگر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر و فاصله خطوط در ردیفکاری ۲۰ سانتیمتر باشد .
در تابستان و روزهای گرم آب بیشتری به زمین می دهند تا محصول آبدار و خوش طعم گردد .
● بذرگیری :
برای بذرگیری ازبوته های شلغم ، در پائیز که برداشت انجام می شود ، از میان شلغم ها ، سالمترین و بهترین آنها را از نظر اندازه و ترکیب نگهداری و در محلی سرپوشیده زیر خاک یا ماسه خشک نگهداری می کنند .
به ترتیبی که آنها یخ نزنند و برای جلوگیری از یخ زدن روی خاک را با کاه و یا برگ های خشک و یا پوشال می پوشانند .
در اوایل فروردین ماه آنها را خارج ساخته و در زمینی که قبلا آماده کرده اند و دارای خاک خوب و قوی باشد به فاصله ۴۰ تا ۵۰ سانتیمتر از یکدیگر می کارند .
برای آنکه بخواهند بذر انواع مختلف این گیاه را تهیه کنند بایستی هرنوع آن را به فاصله زیاد و جدا از نوع دیگر بکارند .
به این منظور بایستی مزرعه مناسبی داشت تا از تداخل انواع مختلف پرهیز شود و از دورگه شدن بذر شلغم ها جلوگیری گردد . اما اگر منظور فقط بذرگیری از یک نوع باشد نیازی به این احتیاط ها نیست .
پس از آنکه بوته های شلغم به گل رفت نوک خوشه های گل را قطع میکنند ، تا غلاف های پائینی بهتر تغذیه نموده و تقویت شوند .
زمانی که غلاف ها زرد شدند انها را با شاخه از بوته قطع نموده و در سایه خشک می کنند .
سپس بطور ملایم آنها را تکان می دهند ( به زمین می کوبند ) تا بذرها از داخل غلاف خارج شوند . آنگاه بذرها را جمع آوری کرده در ظرف مناسبی نگهداری می کنند .

منبع : سایت گل و گیاه