سال جهانی فیزیک و مسئولیت ما

سال ۲۰۰۵ میلادی «سال جهانی فیزیك» نامگذاری شد. در ایران هم به پیشنهاد انجمن فیزیك و تصویب هیات دولت سال ۱۳۸۴ «سال فیزیك» اعلام شده است. اكنون (آغاز مهر ۱۳۸۴) از سال ۲۰۰۵ میلادی (سال جهانی فیزیك) حدود سه چهارم و از سال ۱۳۸۴ نصف آن گذشته است. آیا ما در این مدت به نیمی از هدف های سال جهانی رسیده ایم تا نیم دیگر را در نیمه دوم سال هدف گیری كنیم؟
بسیاری از كشورها _ حتی كشورهای جهان سوم- سال ها پیش از آغاز سال ۲۰۰۵ میلادی مقدمات كار را آغاز و كوشش كردند كه در مردم كشور خود «باور به علم» را به وجود آورند و برای دانش آموزان، عامه مردم، مسئولان و مدیران اجرایی كشور، رسانه ها و صاحبان صنایع انگیزه لازم «برای كنجكاوی در طبیعت» را به وجود آورند و اثر علم را در حیات فردی و جمعی معرفی كنند. قرار است ما هم در كشور برنامه هایی داشته باشیم. انجمن فیزیك ایران پیشنهادهای زیر را اعلام كرده است:
•تهیه آگهی ها و برنامه های تبلیغاتی كه از طریق رسانه های جمعی، از جمله وب گاه مخصوص انجمن فیزیك و ستاد سال جهانی، مردم را از این فعالیت آگاه كند، با تدارك برنامه های كوتاه (چند دقیقه ای) علمی برای رادیو و تلویزیون و اختصاص ستونی به این سال در روزنامه هایی كه در سراسر كشور توزیع می شوند.
•انتشار تمبر یادگاری سال جهانی.
•كمك به انتشار كتاب ها و نشریاتی كه هدفشان ترویج فیزیك باشد.
•گردآوری و چاپ شرحی از موفقیت های راستین فیزیك پیشگان ایرانی در قالب یك كتاب.
•تدوین تاریخچه فیزیك ایران.
•كمك به راه اندازی خانه های علم در استان ها یا فعال كردن آنها.
•برگزاری فیزیك سراهای سیار در شهرهای مختلف كشور و استفاده از صفحه های مانیتور بزرگ برای نمایش سخنرانی ها و آزمایش های فیزیك در این فیزیك سراها.
•تجلیل از معلمان و استادان نمونه فیزیك و تجلیل از پیشكسوتان فیزیك در ایران همراه با معرفی خدمات آنها.
•اجرای برنامه هایی در توصیف نقش فیزیك در ورزش.
•تهیه برنامه هایی در بیان ارتباط فیزیك با هنرها.
•اجرای برنامه هایی در ارتباط با فیزیك و صلح.
•برگزاری گسترده تر هفته پژوهش در این سال.
•استفاده از پایگاه اینترنتی.
امید است در نیمه دوم سال ۱۳۸۴ ستاد سال جهانی فیزیك شاهد انجام فعالیت های پیشنهادی خود باشد. اما روی سخن من با دبیران فیزیك است. در همین مدت شش ماهی كه از سال جهانی فیزیك در ایران گذشته شاهد تلاش و كوشش و نوآوری جمعی از این عزیزان در كشور بوده ایم. در بعضی از مناطق آموزشی كشور، بدون آنكه این معلمان در انتظار تصویب بودجه یا انتخاب وزیر جدید باشند، دانش آموزان را به كار گرفتند و از هر یك چشمه جوشانی ساختند، به طوری كه تعداد بسیار زیادی مقالات جمع آوری كردند و نمونه های وسایلی ساختند و مخصوصاً لوح های فشرده ای تهیه كردند كه بسیار امیدبخش بود. مثلاً در منطقه ۷ آموزش و پرورش تهران مدیر دبیرستان دخترانه هاجر خانم محمدعلی توانست با كمك مدیر و مسئولان منطقه و دبیران فیزیك مدارس همایشی را ترتیب دهد كه در آن تنی چند از بزرگان آموزش فیزیك كشور مانند آقایان دكتر كمال جناب، دكتر ابوالقاسم قلمسیاه، اصغر نوروزیان، سیدجعفر مهرداد، محمدعلی پیغامی و... حضور یابند و كارهایی كه حاصل دست و اندیشه معلمان و دانش آموزان بود مشاهده كنند و ارج نهند. مسئولان این مدرسه و این منطقه منتظر بودجه دستوری از بالا نماندند و از عشق به آموزش پیشرفت علم در كشور كه در درون آنها می جوشید، مایه گرفتند و افتخار آفریدند. سازمان آموزش و پرورش گیلان و اتحادیه انجمن فیزیك گیلان در برگزاری همایش فیزیك و آزمایشگاه در تیرماه فعالیت موثری داشتند و توانستند با برگزاری سخنرانی و تشكیل كارگاه و نمایشگاه اثر آزمایشگاه، عمل و پژوهش را در آموزش فیزیك نشان دهند. شاهد كار مشابه دیگری نیز در مركز تربیت معلم حكیم ابوالقاسم فردوسی كرج بودیم. در آنجا نیز همایشی برگزار شد كه در آن دبیران فیزیك و دانش آموزان فعالیت های علمی و كارهای دستی خود را به نمایش گذاشتند و مقرر كردند كه از آغاز سال تحصیلی جدید دانش آموزان شهرهای استان تهران را متوجه برنامه های سال جهانی خواهند كرد و آنها را چنان بر خواهند انگیخت كه به نوآوری و ابتكارهای جدید دست بزنند. مسئولان كار هم قول دادند همه گونه كمك مالی در اختیار بگذارند. بسیاری از انجمن های فیزیك به تشكیل ستاد استان دست زدند و منشاء فعالیت های بسیاری شدند. در اصفهان تلاش صادقانه مسئولان انجمن در برگزاری سال جهانی فیزیك بسیار چشمگیر است. آنها توانسته اند توجه مقامات شهر را به هدف های سال جهانی _ كه گسترش علم باوری در مردم است- جلب كنند و از آنها برای انواع فعالیت های خود كمك بگیرند. یكی از این فعالیت ها تالیف كتاب فیزیك استان اصفهان است كه با جمع آوری مقالات از استادان و دانش آموزان مقدمات كار را فراهم كرده و در اندیشه آنند كه با همه معلمان فیزیك اصفهان ارتباط یابند و تلاش آنها را ارج نهند و روش آموزش فعال را در همه مدارس اصفهان به اجرا درآورند. اكنون دبیران محترم فیزیك كشور به این باور رسیده اند كه: علم فیزیك بیشترین اثر را در معرفت انسان نسبت به جهان دارد و از كوارك تا كهكشان را به او می شناساند و اثر این علم در انواع فناوری ها (فناوری پزشكی، كشاورزی، ارتباطات، عمران، حمل ونقل و...) شناخته و می دانند كه اثر فیزیك نسبت به سایر رشته های علم بسیار بیشتر است. از این رو نقش فیزیك را به عنوان عامل تعالی و ارتقای انسان و توسعه پایدار جامعه باور دارند و به همین منظور آموزش می دهند و در تلاش آنند كه با به كار بردن روش فعال در آموزش فیزیك اندیشه دانش آموزان را بارورتر و دست های آنها را سازنده تر كنند. امید است موانع از سر راهشان دور و انگیزه انجام كار برایشان افزوده شود تا ما هم با استفاده از روش های برتر تدریس و ارزشیابی های علمی، جوانان را چنان آماده كنیم كه به تولید بیش از پیش علم و فناوری بپردازند و عقب ماندگی ها را جبران كنند. آغاز مهر می تواند سرآغاز تحولی در روش آموزش فیزیك باشد. بسیاری از دبیران فیزیك قول چنین تحولی را داده اند. خدا پشتیبان همه آنها باد.

منبع : روزنامه شرق