سفر به دیروز و امروز

تاریخ، بزرگ است و این ویژگی ممتاز باعث می شود كه منبع و مرجع بسیاری از نوشته ها باشد. به همین جهت است كه ادبیات و به خصوص ادبیات داستانی خود را همیشه وامدار تاریخ می داند. تاریخ از عناصر و مؤلفه هایی برخوردار است كه گاه به خودی خود و با كمترین پرداخت، داستان بزرگی می شود. این عناصر و مؤلفه ها، نویسنده را با حجم عظیمی از دستمایه های داستانی روبه رو می سازد كه می تواند آثاری در خور و شایسته، خلق كند.
زمانی كه تاریخ در كنار مذهب قرار گیرد، فضایی گسترده تر در اختیار نویسنده قرار می گیرد. وقایع و شخصیت های مذهبی كه در تاریخ، ماندگار شده اند، علاوه بر آن كه روابط اجتماعی و سیاسی را باز می گویند، درون انسان را نشان می دهند. وقایع مذهبی، انسان هایی را پیش روی نویسنده قرار می دهد كه با ویژگی های خاص، خالق شرایط و وضعیتی متفاوت هستند. همین عامل است كه می تواند داستانی متفاوت بسازد. پرداختن به درون انسان در كنار توجه به روابط اجتماعی موضوعی است كه در تاریخ مذهب و رهبران مذهبی به خوبی آشكار است و این یعنی مهمترین عنصر یك داستان. وقایعی چون عاشورا، درست از همین زاویه می توانند منبعی برای خلق یك اثر قابل توجه باشند. عاشورا، واقعه ای است كه در آن، هم روابط سیاسی و اجتماعی نقش اساسی دارند و هم انسان ها به عنوان یك انسان نه عنصری در لابه لای جامعه و روابط قدرت حضور دارند.
در این واقعه، عناصری به چشم می خورد كه هیچ انسانی نمی تواند به راحتی از كنار آن بگذرد و این امر به معنای آن است كه می شود داستان هایی خلق كرد كه مخاطب را با فراز و فرودهای بسیاری، همراه خود كند. امروزه داستانهای كوتاه و بلند بسیاری را می بینیم كه برگرفته از واقعه عاشورا هستند كه این خود نشان از گستردگی و عظمت آن واقعه دارد.علاوه بر آن كه وقایع مذهبی چون عاشورا به تنهایی قادرند منشأ داستان های بزرگ باشند، موضوع مهم دیگری نیز وجود دارد كه می تواند به نوشتن یك داستان بینجامد. برخی وقایع امروزی از برخی جهات اشتراكاتی با وقایع مذهبی گذشته دارند كه این وجوه اشتراك به نویسنده اجازه می دهد تا با نگاه و سبكی متفاوت به داستان بپردازد. عاشورا و دفاع مقدس، وقایعی هستند كه اشتراكاتشان باعث شده تا برخی نویسندگان، داستانی واحد را براساس این دو واقعه بنویسند. انتخاب اسامی (كه می تواند سمبلیك باشد)، انطباق وقایع، ویژگی های مشترك كسانی كه در آن دو واقعه حضور داشته اند، مفاهیم و معانی مشترك در آن دو و ... همگی دست به دست هم می دهند تا داستان نویس بتواند در روایت و داستانی واحد، از هر دو واقعه سخن بگوید.
تاكنون داستانهای زیادی در كشورمان نوشته شده است كه از این ویژگی برخوردارند و دفاع مقدس را با واقعه عاشورا پیوند زده اند. این تلاش ها ادامه دارد و همچنان داستان نویسانی را شاهدیم كه سعی دارند داستانی برخاسته از واقعه عاشورا و دفاع مقدس بنویسند. علی مؤذنی از جمله این نویسندگان است كه همچنان برآن است تا داستانهایی خلق كند كه بتواند روح عاشورا و دفاع مقدس را در خود جای دهد.
رضا یونسی

منبع : همشهری