کوررنگی چیست وانواع آن کدامند؟

همانطوریکه می دانیم مکانیسم دیدن از تحریک نوری سلول های استوانه ای ومخروطی شبکیه شروع می شود. سلول های استوانه ای که درمحیط شبکیه قرارگرفته اند،مسئول دید شبانه بوده ونقشی درتشخیص رنگ ها ندارند.سلول های مخروطی که محل قرارگرفتن آن ها مرکزشبکیه(ماکولا)می باشد،مسئول درک رنگ ها درروز می باشند.
هریک از سلول های مخروطی حاوی رنگدانه هایی حساس به طول موجی ازطیف رنگ قابل رویت می باشند. ژن ها در برگیرنده کدهای دستوری برای رنگدانه ها بوده،واگر کد دستوری اشتباه باشد نتیجه آن فرآوری رنگدانه معیوب خواهد بود و سلول مخروطی مربوطه به طول موجی غیراز آن چه باید حساسیت نشان خواهد داد که این مسئله همانا اختلال دردیدرنگ می باشد.
بسیاری ازمردم تصور می کنند که افراد کوررنگ دنیا را سیاه وسفید می بینند که این درست نیست. بیماری که کور رنگی کامل (هر سه نوع رنگ را باهم) داشته باشد بسیار بسیار نادر است. انواع و درجات مختلفی ازکوررنگی وجود دارد که بطور کلی اختلال در دیدرنگ گفته میشود.
افراد دارای سلول های مخروطی با رنگدانه طبیعی حساس به سه رنگ قرمز،سبزوآبی (trichromasy) توانائی دیدن رنگ های مختلف وترکیب ماهرانه آن ها را دارند. بنابراین یک فرد طبیعی قادر به درک هر سه رنگ و طبعا طیف کامل رنگها خواهد بود. در افرادی که اختلال دید رنگ دارند، حداقل یک نوع از این سه نوع سلول مخروطی، بصورت ناقص یا کامل کارایی نداشته و در نتیجه این افراد در تشخیص بعضی از رنگها دچار مشکل می گردند.حال اگر ناکارایی سلول مخروطی بصورت ناقص باشد، اختلال دیدرنگ خفیف ایجاد می شود که سه رنگی غیرطبیعی(anomalous trichromasy ) گفته می شود و شامل اختلال قرمزبینی (protanomaly) واختلال سبزبینی(deuteranomaly) می باشد و اگراگر ناکارایی سلول مخروطی بصورت کامل باشد، اختلال دیدرنگ شدید ایجاد می شود که دورنگی(dichromasy) گفته می شود و شامل قرمزکوری (protanopia) و سبزکوری(deuteranopia) می باشد.
ازگفته های بالا چنین استنباط می شود که تمام افرادی که اختلال دید رنگ دارند به نوعی در تشخیص قسمت قرمز و یا سبز طیف رنگی اشکال دارند، چرا که افرادی که در ناحیه آبی طیف مشکل دارند، بسیار نادر هستند.
اگرچه کور رنگی می تواند در اثر بیماری و بصورت اکتسابی نیز ایجاد شود ولی تقریبا در غالب موارد ناشی از یک اختلال توارثی است و در بدو تولد وجود دارد. این اختلال ژنتیکی غالبا وابسته به کروموزمهای جنسی است و در نتیجه میزان بروز آن در خانم ها و آقایان متفاوت است. در خانواده فرد کور رنگ، خانم ها معمولا بدون علامت بوده ولی می توانند حامل کروموزم معیوب باشند و آن را به نسلهای بعدی منتقل کنند. اما آقایان علائم بیماری را نشان می دهند.
در جامعه حدود ۵تا ۸ درصد آقایان و ۰.۵ درصد خانم ها کوررنگ متولد می گردند. به عبارت دیگر از هر ۱۲مرد یک نفر و از هر ۲۰۰ زن یک نفر اختلال دیدرنگ دارند.بیایید این بحث را به پروتان ها و دوتان ها که ۹۹ درصد این افراد را شامل می شوند، محدود نماییم.

حسن خضری