بسکتبال خیابانی درآرزوی میدان جهانی

برزیل را مهد فوتبالیست های خود جوش می دانند. در كوچه پس كوچه های شهرها و دهكده های این سرزمین كودكان خردسال زیادی با پای برهنه به دنبال توپ می دوند. آنها در پی تعبیر خواب های طلایی خود هستند. هر روز نگاه های تیزبین دلالان، تعداد زیادی از این استعدادها را شكار می كند.
در آرژانتین، كلمبیا و مكزیك هم شرایط مشابه وجود دارد. این وضعیت را در قاره سیاه نیز می توان جست وجو كرد. جایی كه هنوز هم فقر در آن بیداد می كند. اگر چه اروپاییان با این مقوله چندان آشنانیستند و ماشینی عملی می كنند اما در گذشته ها قاره سبز هم فوتبال خیابانی را در بسیاری از كشورها می دید.
كارشناسان آلمانی معتقدند از روزی كه فوتبال در خیابان ها و پارك ها برچیده شد رشد استعدادها روند نزولی در پیش گرفته است.اروپایی ها با توجه به امكاناتی كه دارند سعی می كنند نفرات مورد نظر را از درون كلاس های آموزشی بیابند.
اما اوضاع در ایران متفاوت است. زمانی كه تهران گستردگی و جمعیت كنونی را نداشت در جای جای اطراف آن می توانستیم افراد زیادی كه در زمین های بایر و خالی دنبال توپ پلاستیكی می دویدند را ببینیم. بسیاری از ستاره ها از همین مكان ها رشد كرده اند. در سایر شهرها نیز شرایط به همین منوال بود تا جایی كه دویدن روی ماسه های داغ برای كودكان جنوبی آزار دهنده نبود. در آبادان، اهواز ، دزفول و ... هنوز می توان رگه هایی از فوتبال خیابانی و گل كوچك را یافت. با این كه در شمال، شمال غرب و برخی نقاط دیگر كشور هستند كسانی كه با قراردادن چند تكه آجر و سنگ درخیابان ها در پی بازی گل كوچك اند اما دیگر فوتبال ما روی كاكل این بازیكن ها نمی چرخد.
به ندرت از خیابان ها بازیكن هایی رشد می كنند كه نبوغ آنها زبانزد باشد.والیبال نیز شرایط مشابه داشت. گذشت آن زمان هایی كه برای نصب تور والیبال در خیابان ها، دو طرف آن را می بستند. «تیغی» بازها كم كم محو شده اند. نگاهی به نفرات تیم های ساحلی كاملاً ما را به آنچه می خواهیم می رساند. حالا این ستاره های سالنی هستند كه عرصه را در رقابت های ساحلی برای خود باز می بینند.
برچیده شدن بازی های خیابانی این اواخر مشهودتر از همیشه به نظر می رسد و این نمی تواند با كمبود فضا، افزایش جمعیت و زندگی ماشینی بی ربط باشد. در چنین اوضاع و احوالی تلاش اهالی بسكتبال برای حفظ این رشته در خیابان ها و پارك ها جالب توجه است. این موضوع تازگی ندارد اما پی گیری هایی كه از سوی بسكتبالی ها صورت می گیرد، ستودنی است.
● بازی ۳به ۳
تشكیل كمیته بسكتبال خیابانی در بدنه فدراسیون، خود جدیت سران فدراسیون بسكتبال را برای تداوم و گسترش آن در خیابان ها و پارك ها می رساند. مسئولان بر این باورند استعدادهای ناشناخته فراوانی وجود دارند كه تنها از دل این بازی ها بیرون می آیند. جذب بیشتر علاقه مندان و خانواده ها به بسكتبال جزو اهداف دیگر كمیته بسكتبال خیابانی فدراسیون است.
تقریباً از ۵ سال پیش تلاش های جدی فدراسیونی ها برای این موضوع آغاز شده است كه جعفریان دبیر كنونی فدراسیون تا دو سال قبل زحمات فراوانی را برای ارتقای سطح كمی و كیفی بازی های پاركی و خیابانی متقبل شد. پیام سیفی زاده، داور بین المللی بسكتبال كشورمان نیز راه وی را ادامه می دهد.
بسكتبال خیابانی یا پاركی كه به بازی ۳به۳ نیز شهرت دارد بهترین مكان برای عرضه بازیكن های خودجوش دركشورهای صاحب سبك است. در آمریكا، صربستان، لیتوانی و ... روزهای یكشنبه اتفاق هایی رخ می دهد كه باوجود عادی بودن برای مردم جذاب هستند. علاقه مندان به بسكتبال خیابان ها و بلوارها را می بندند تا به بازی بسكتبال بپردازند. حتی از قبل اعلام می شود كدام خیابان ها مسدود هستند، خانواده های زیادی اوقات خوشی را در كنار تماشای بازی این بسكتبالیست ها سپری می كنند. بیش از هر نقطه دنیا می توان در محله های فقیر نشین ایالت های مختلف آمریكا چنین صحنه هایی را تماشا كرد.
شرط بندی های زیادی هم برای این دست بازی ها صورت می گیرد و گاهاً پای ستاره های غول پیكر هم به خیابان ها باز می شود. بسكتبال خیابانی آنقدر برای قشری از مردم جذاب و دوست داشتنی است كه بسیاری از كمپانی ها از آن برای تبلیغ كالاهای خود استفاده می كنند. بی دردسر بودن انجام این بازی كه با نصب یك حلقه در گوشه هر كوچه، خیابان یا پارك قابل اجرا ست پای علاقه مندان به آن را در میادین این چنینی باز می كند. كارشناسان بسكتبال معتقدند پایه و اساس بسكتبال هر كشوری را همین بازی های خیابانی تشكیل می دهد بنابراین باید برای گسترش آن تلاش كرد.
● غیر رسمی
اگر چه فدراسیون جهانی بسكتبال فیبا نیز به این دست بازی ها روی خوش نشان داده و حتی بر جذابیت های آن تأكید كرده است اما قانون مدونی برای آن در نظر نگرفته است. برخی ها مدعی هستند بسكتبال خیابانی یا street ball جنبه رسمیت به خود پیدا نكرده است. این در حالیست كه كشور های مختلف به نوعی قوانین محلی برای خود وضع كرد ه اند.
نكته اشتراك همه كشورها حضور ۳ بازیكن در هر تیم است. كمیته بسكتبال خیابانی ایران نیز با بررسی قوانین كشورهای اروپایی و شرق آسیا اقدام به تدوین قوانینی كرده كه در رقابت ها به اجرا در می آید.
این قوانین در ۱۳ بند مورد تصویب قرار گرفته است كه عبارتند از:
۱) بازی جوانمردانه اصلی ترین هدف است. هر بازیكن با تیمی كه نمی تواند آن را اجرا كند بهتر است در رقابت ها شركت نكند.
۲) هیچ كدام از تیم ها در حین برگزاری مسابقه نمی توانند بازیكنان خود را تغییر بدهند.
۳) تعداد اعضای هر تیم حداكثر ۵ نفر بوده كه سه نفر به عنوان بازیكن، یك مربی و یك سرپرست حضور دارند.
۴) زمان هر مسابقه دو وقت هفت دقیقه ای فعال است كه سه دقیقه وقت استراحت بین دو نیمه منظور می شود.
۵) بازی با «جمپ بال» خارج از ذوزنقه شروع می شود.
۶) وضعیت جمپ بال های بعدی با مالكیت نوبتی همراه می شود.
۷) هر بازیكن مجاز به انجام ۵ خطا است.
۸) تعداد خطای تیم برای هر ۷ دقیقه چهار خطا است.
۹) در هر ۷ دقیقه یك وقت استراحت (تایم اوت) یك دقیقه ای برای تیم ها در نظر گرفته شده كه در صورت عدم استفاده به نیمه دوم منتقل نمی شود.
۱۰) در صورت تساوی بازی، سه دقیقه های اضافی در نظر گرفته شده كه به وقت اضافی منتقل می شود.
۱۱) در صورت ریباند شوت تیم حریف حتماً باید توپ به بیرون ذوزنقه هدایت شود و سپس اقدام به شوتزنی كرد.
۱۲) پاس اول شروع از پشت خط انتهایی زمین باید به بیرون از ذوزنقه باشد (بازیكنی كه توپ را لمس می كند باید هر دو پایش بیرون از ذوزنقه باشد.)
۱۳) تیم ها مجبور هستند از لباس متحد الشكل استفاده كنند.
● مسابقه های بین المللی
با وجود كمبود امكانات و نگرانی هایی كه در راه برگزاری این مسابقه ها در پارك ها و خیابان ها وجود داردكمیته بسكتبال خیابانی هر ساله دیدارهایی را برگزار می كند.
پیام سیفی زاده مسئول این كمیته می گوید: «سال گذشته ۲۱۰ بازی را در تهران برگزار كردیم. رقم خیلی خوبی است. باور كنید رشد بچه ها در این مسابقه ها محسوس است. سیفی زاده از برگزاری كلاس های آموزشی برای علاقه مندان به این نوع بازی خبر می دهد كه نشان از جدیت فدراسیون برگسترش بازی های ۳به ۳ دارد.
وی مشكل اصلی در انجام رقابت ها را در كیفیت زمین ها می داند و می افزاید: كسی از ما حمایت نمی كند. خیلی تلاش كردیم یك زمین را با كفپوش تارتان در ابعاد ۱۵*۲۸ متر داشته باشیم تا بچه ها هنگام بازی آسیب نبیند ولی شهرداری و سازمان تربیت بدنی حمایت نمی كنند. فدراسیون هم بودجه اش محدود است. اگر زمین مناسبی برای بازی كردن داشته باشیم می توانیم بازی های بین المللی را در این رده برگزار كنیم. من با قطریها، بحرینی ها و كویتی ها مذاكره كرده ام و آنها حاضر به سفر به ایران شده اند. متأسفانه زمین های مناسبی برای این كار نداریم.»
بررسی ها و آمارهای كمیته بسكتبال خیابانی فدراسیون نشان می دهد تهران و اصفهان بیشترین هواداران را در این نوع بازی دارند. اوضاع در گرگان هم بد نیست. در تهران مناطق ۵ ، ۶ و نیز محدوده ولنجك بازی های ۳به ۳ همواره در جریان است. بخصوص در پارك های مریم و فردوس می توان علاقه مندان زیادی را مشاهده كرد. بازی های خیابانی در رده های سنی و نیز آزاد برگزار می شود.
در چنین روز هایی كه شرایط آب و هوایی مساعد انجام این نوع بازی برای جوانها است می توان با برگزاری آن در پر كردن اوقات فراغت ورزش دوستان و علاقه مندان بسكتبال كمك كرد. كاش ارگان هایی نظیر شهرداری و سازمان تربیت بدنی در فراهم كردن امكانات به رشته های غیر فوتبال جدیت بیشتری به خرج می دادند.

علی رضایی

منبع : روزنامه ایران