بررسی عوارض زودرس تزریق فرآورده ‌های خونی در بیماران بستری در بخش هماتولوژی انکولوژی مرکز آموزشی درمانی شهید قاضی طباطبایی تبریز ۸۲-۱۳۸۱

● سابقه و هدف: ‌
مبتلایان به بدخیمی به ‌دلیل سرکوب مغز استخوان، سپتی‌سمی و... به انواع فرآورده‌ های خونی مناسب نیاز دارند ولی خطر بروز عوارض تزریق نیز وجود دارد. عوارض تزریق خون به عوامل متعددی بستگی داشته و در مناطق جغرافیایی مختلف و مراکز پزشکی، متفاوت می‌باشند. هدف از این پژوهش تعیین شیوع عوارض زودرس تزریق خون و علایم بالینی آن، تعیین ارتباط عوارض با مشخصات فردی بیماران و با برخی ویژگی‌ های فرآورده‌ های خونی می‌باشد.
● مواد و روش‌ها:
مطالعه انجام شده توصیفی است. باروش نمونه‌ گیری آسان، ۳۹ عارضه در۴۰۲۳ مورد تزریق فرآورده‌ های خونی بررسی شد. بیماران تا ۲۴ ساعت بعداز دریافت خون از نظر بروز و تغییرات علایم بالینی تحت نظر قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده‌ ها با استفاده از آمار توصیفی و است نباطی ‌کای ‌دو (Chi-square) و آنالیز واریانس صورت گرفت.
● یافته‌ها:
عمده‌ ترین واکنش ‌ها به پلاکت (۴۲/۵۶%) و گلبول قرمز متراکم (۵۸/۴۳%) بود. شایع ‌ترین علایم لرز (۷۲/۲%) و افزایش درجه حرارت بدن (۳۳/۲%) بود. میزان بروز واکنش تبزای غیرهمولیتیک ۷/۲% موارد و آلرژیک ۱/۲% موارد بود. کاهش هاپتوگلوبین در ۸/۰% موارد واکنش تب ‌زای غیرهمولیتیک مشاهده شد. بین متغیر های جنس و سابقه تزریق خون ‌های متعدد با ایجاد عوارض ارتباط معنی ‌داری وجود داشت. درمورد واکنش آلرژیک باتزریق گلبول قرمز متراکم و بروز واکنش ریوی با طول مدت ذخیره سازی پلاکت ارتباط معنی‌ داری وجود داشت.
● نتیجه گیری:
یافته‌ ها نشان داد میزان شیوع عوارض و علایم بالینی آن در مبتلایان به بدخیمی، با نتایج مطالعات در سایر بیماران، هم‌ خوانی دارد. با توجه به رعایت اصول تزریق در تمام مواردی که عوارض ایجاد شد، ایمنی تزریق، درحد قابل قبولی بود. در زنان و افراد با سابقه تزریق ‌های متعدد خون، بروز عوارض بیشتر بود. تزریق گلبول قرمز متراکم با بروز واکنش آلرژیک و افزایش طول عمر پلاکت با بروز واکنش ریوی همراه بود. پیشنهاد می‌گردد از فرآورده‌ های خونی با کاهش لکوسیتی و همچنین فرآورده ‌هایی با طول مدت ذخیره‌ سازی کمتر جهت کاهش بروز واکنش‌ ها استفاده گردد.

ایرج اسودی کرمانی
جمال عیوضی ضیایی
علیرضانیکان فر
سیدهادی ملجایی
مهری گلچین
گلشن برهمنی
رویا دولت خواه
علی محمودپور
رحیم دهخدا
عبدالناصر مقدم
سیداسماعیل ترابی
اکرم حسین پورپناهی
علی رجب زاده
فرزانه سلیمانی زاده
سارا حیدری
شهرزاد اردبیل زاده

منبع : پایگاه اطلاعات علمی