شکست بزرگ روم از ارتش ایران (در این روز ۸ اوت)

هشتم اوت سال ۴۰ پیش از میلاد ارتش ایران با در هم شكستن ارتش روم، سوریه را پس گرفت . واحدهای نظامی ایران سپس به پیشروی خود ادامه داده و فلسطین را هم تماما تصرف کردند.
سنای روم كه چنین دید، به ایران اعلان جنگ داد و سه سال طول كشید تا تدارك این جنگ كه برای آن لژیونرهای رومی از سراسر متصرفات این امپراتوری، از انگلستان و فرانسه و اسپانیا و آلمان گرفته تا شمال آفریقا، ایلریا (یوگسلاوی) و یونان احضار شده بودند فراهم شود .حمله به ایران در سال ۳۶ پیش از میلاد با ۱۱۳ هزار سرباز زبده به فرماندهی ماركوس آنتونیوس (شوهر كلئوپاترا ملكه یونانی تبار مصر) آغاز شد. این بزرگترین لشكركشی غرب به شرق در طول تاریخ تا سال ۱۹۹۰ بشمار آمده است. پیش از آغاز جنگ ، آخرین درخواست اكتاویوس امپراتور روم كه خواهان پس دادن پرچم های سربازان شكست خورده رومی در جنگ حران (كارهه) در سال ۵۳ پیش از میلاد شده بود از سوی مجلس عالی ایران (مٍهستان) رد شده بود . در جنگ حران هفت لژیون (لشكر) رومی و فرمانده آنان "كراسوس" نابود شده بودند. فرمانده نیروهای ایران در آن جنگ سپهبد "سورنا" بود كه جنگ افزارهای تازه به میدان آورده بود و تاكتیك (تا آن زمان )بی سابقه ای را به كار بسته بود.
ماركوس نیز مانند كراسوس یكی از سه عضو شورای عالی امپراتوری روم بود. در جنگ تازه، نیروهای ایرانی به فرماندهی فرهادچهارم، شاه انتخابی وقت، از تاكتیك حملات سریع و مكرر سواره نظام سبك اسلحه و كشاندن دشمن به میدانی كه از پیش تهیه شده بود و رها كردن آن در چنگ واحدهای اصلی استفاده كردند و این ارتش عظیم را متلاشی ساختند؛ به گونه كه با دادن ۲۴ هزار كشته و هزاران اسیر فرار كرد و اسیران رومی به منطقه ای كه امروز شهر ارومیه است جهت پرداختن به كار كشاورزی فرستاده شدند. در آن زمان مركز آذربایجان شهری بود كه بقایای آن به تخت سلیمان معروف است.
نویسندگانی كه خود شاهد صحنه های جنگ ماركوس و فرهاد چهارم بودند نوشته اند: ماركوس كه زیر ضربات سواره نظام ایران قرار داشت پس از آخرین عقب نشینی كه به او اجازه داده شد از راه دریای سیاه به قلمرو روم بازگردد از فرط ناراحتی و با مشاهده وضع آشفته سربازان خسته و گرسنه رومی به گریه كردن و اشك ریختن افتاده بود.
اكتاویوس درصدد جمع آوری قوا برای جبران این شكست برآمد، ولی موفق نشد و پس از آن، روم دچار اختلافات داخلی شد و اكتاویوس كه بعدا سنای روم به او لقب "اوكوستوس" داد مجبور شد كه با ماركوس (شكست خورده از ایران) كه دلبندی به كلئوپاترا، وی را مقیم مصر كرده و به مصوبات سنا توجه نمی كرد بجنگد و از فكر جنگ با ایران خارج شود.
در جنگ دو رقیب كه در منطقه آكتیوم صورت گرفت و نبردی دریایی بود، ناوگان مشترك ماركوس و كلئوپاترا شكست خورد و طبق نوشته "پلوتارك" ، پس از عقب نشینی آن زن و شوهر به مصر، نخست ماركوس و سپس كلئوپاترا خودكشی كردند.
دو ابر قدرت زمان، ایران و روم، بعدا اختلافات خود را بر سر ارمنستان كه پادشاه آن باید یك شاهزاده ایرانی می بود حل كردند و تا ۷۱ سال میان دو امپراتوری برخورد نظامی چشمگیری روی نداد.

دکتر نوشیروان کیهانی‌زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز