شهروند جهانی با زبان دوم

بسیاری از مفاهیم در دنیای رو به جهانی شدن، متحول شده اند. شهروندان جهانی کسانی هستند که چیزی برای گفتن دارند و در برقراری ارتباط دقیق و موثر (در مقابل ارتباطات باری به هر جهت) بسیار تعیین کننده اند. این دقیقا تفاوت شهروند جهانی با شهروند عادی است. برای شهروند جهانی تسلط به زبان بین المللی بسیار اهمیت دارد. زبان مادری با زبان دوم و زبان دوم با زبان بیگانه در میزان تسلط متفاوتند ولی خیلی ها فرق بین زبان دوم و زبان بیگانه را نمی دانند. بنابراین در جایی که لازم است با زبان دوم حاضر شوند با زبان بیگانه حضور یافته و فکر می کنند با چند ساعت مطالعه در هفته می توانند به زبان دوم دست یابند.
آموزش زبان به عنوان زبان دوم و نه زبان بیگانه باید از دوره ابتدایی که این گونه اطلاعات به خوبی در ذهن ناخودآگاه فرد رسوخ می کند آغاز شود. به بیراهه نرفته ایم اگر یکی از چالش های جدی دیپلماسی کشور در سال های پس از انقلاب و عدم توفیق در برقراری ارتباط و گفتمان موثر با جوامع مختلف را برای تبیین مواضع انقلاب، عدم تسلط تعداد زیادی از دیپلمات ها، کارشناسان، اصحاب رسانه ها و فرهنگ به زبان دوم بدانیم. در موارد متعدد شاهد این عدم تسلط بوده ام. از جمله کتاب هایی که با اشتباهات زیاد و نارسایی ادبی ترجمه و به عنوان تبلیغ با هزینه های گزاف منتشر شده اند. آخرین جلوه این عدم تسلط در اشتباهات دو صفحه پیشنهادی ارایه شده در مذاکرات اخیر ژنو دیده شد. اشتباهاتی املایی و دستوری در عنوان و متن دوصفحه ای ایران که متاسفانه در سطح رسانه های بین المللی انعکاس گسترده ای یافت. مشابه این وضعیت را در ترجمه ضعیف مترجم رییس جمهور در سخنرانی ایشان در جمع اخیر سران کشورهای در حال توسعه در مالزی شاهد بودم که متن ترجمه شده و نیز لحن قرائت آن دور ازشئونات کشور بود. البته در اینجا فقط بحث زبان نیست بلکه ادبیات مشترک است.
افرادی مثل نوام چامسکی و صاحبنظران داخلی در موضوع گفت وگوی بین تمدن ها، فرهنگ ها و ادیان معتقدند که زبان یکی از عوامل جدی بازدارندگی در انتقال مفاهیم و دستیابی به درک مشترک است و بی دقتی های به ظاهر بی اهمیت یا عدم تسلط در این زمینه گاه می تواند مفاهیم را دچار تغییر معنی کند. در هر صورت طی دوره ای کشور دارای دیپلمات های بسیار توانمند و موفقی بود که توانستند در عرصه های مختلف جهانی از جمله محیط زیست آنچه را لازم است بیان کنند. در آن دوره توانستیم منافع کشور خود و نیز منافع تعداد زیادی از کشورهای درحال توسعه را در مناسبات جهانی تضمین کنیم، ضمن اینکه در پیشبرد صلح و تنش زدایی نیز اثرگذار بودیم. این نشانگر ارزش تلاش منطقی و مذاکرات حرفه ای دیپلماتیک در مقابل نگاهی است که فقط ادبیات تند و اقتدارگرایانه را ضامن حقوق ایران در عرصه جهانی می داند.

نویسنده : معصومه ابتکار

منبع : روزنامه مردم‌سالاری