آنا مندی یتا، پیشگامی گمنام

«آنا مندی یتا»، هنرمند کوبایی الاصل در سال ۱۹۴۸ میلادی به دنیا آمد. ۱۲ ساله بود که به خاطر انقلاب کمونیستی در کشورش، به همراه خواهرش به آمریکا مهاجرت کرد. آنها به« آیوا»، رفتند و در یتیم خانه و پرورشگاه ها بزرگ شدند. مندی یتا، در ۱۹۷۲ در رشته «نقاشی» و در ۱۹۷۷در رشته «اینتر مدیا» و«ویدئو آرت»، کارشناسی ارشد می گیرد و کار هنری اش را آغاز می کند. و سر انجام، در سال ۱۹۸۵، در حالی که با همسر مینی مالیستش« کارل اندر» در خانه تنها بود. ازپنجره آپارتمانش واقع در طبقه سی و چهارم به پایین سقوط می کند. آنچه خواندید مقدمه ای است بر زندگی «آنا مندی یتا»، که « حمید رضا سوری» در نشست بررسی هنر جدید، تشریح کرد.
سوری با بیان این نکته ادامه داد که :« علی رغم اینکه مندی یتا، در بسیاری از حوزه ها پیشگام بود، اما شهرت زیادی کسب نکرد که نژاد و مرگ زود هنگامش از جمله دلایل آن بود.» وی ادامه داد: « فمینیست ها مرگ او را تصادفی نمی دانستند و کارل اندر را مسبب آن مندی یتا معرفی می کردند. اما دادگاه در سال ۱۹۸۸، پس از سه سال دادگاه او را ار اتهام قتل تبرئه کرد و موضوع مرگ یا قتل مسکوت ماند.»
او سخنانش را با شرح بیوگرافی و نمایش عکس هایی از این هنرمند ادامه داد و گفت:« سال۱۹۷۲ میلادی، زمان شروع فعالیت های حرفه ای او به صورت « فوتو ورک» است. آن سال ها، همزمان است با اوج کار فمینیست ها ی امریکا. مندی یتا، تحت تاثیر این جریان، تغییراتی در صورت خود به وجود می آورد و آن را از حالت اولیه خارج می کند و می کوشد با «دفرمه کردن» صورت زن، از آن شهوانی زدایی کند و چهر های نازیبا و تحت فشار و ستم را با عکس، نشان دهد.»
سوری گفت:«در آثار دهه ۷۰ و ۸۰ او بدن نقش اساسی دارد و عکاسی، وسیله ارتباط با موضوعات است البته عکاسی ای که پرفورمنس را در دل خود دارد، لازم به یاد آوری است سیندی شرمن کارهای مشهورش را ۵ سال پس از تجربیات مندی یتا آغاز کرد، پس از چندی، موضوعات مورد توجه مندی یتا، از علایق فمینیست ها به موضوعات عام تری مانند، مسایل زنان، تابو های اجتماعی و مراسم آیینی مذهب « سنت تریا» ، مذهب کاتولیک با آمیزه ای از سنت های آفریقایی آمریکایی، جلب شد.کشتن خروس، استفاده از خون، ارتباط با زمین و داشتن اسطوره مادر زمین، زمینه کار های وی در این دوره است. » او ادامه داد: «در سال ۱۹۷۴ کاری پرفورمنس تحت عنوان« بادی ترک» انجام می دهد که اثر به جا مانده از روند یک حرکت است. او مانند قربانیانی که دست خون آلود خود را به عنوان آخرین سند از بی گناهی خود به جا می گذارند، دست های خونینش را با حرکت های خاص به بوم می مالد.»
سوری ادامه داد: «۱۹۷۷ آثار جدید او را می بینیم که امضایش به شمار می آید. « ارت بادی» یا « تن زمین»، کار فوق العاده او در تلفیق «پرفورمنس»،«بادی آرت» و«لند آرت» است. او اشکال سیلؤت، خطوط دور بدنش ، را روی زمین حک کرده و با کندن، گل کاری، ریختن باروت و منفجر کردن، می کوشید مفاهیم مورد نظرش را با این مواد و شکل ها القا کند.» وی ادامه داد:«در سال ۱۹۸۴، مجسمه هایی را شروع کرد که از خاک مصر، پمپی، کوبا استفاده کرد. از ۱۹۸۱، سیلؤت های او دیگر شخصی نیستند، بلکه بدن ها ساده تر و انتزاعی تر و شبیه کار های ماقبل تاریخی شدند. در سال ۱۹۷۹ ، مندی یتا به کوبا می رود و در پارک هاوانا آثارش را خلق می کند، اجازه نمایشگاه می گیرد و حلقه اتصال هنرمندان تبعیدی و مردم کوبا می شود. در سال ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۵، طراحی هایی را روی برگ، کاغذ و مواد مختلف دارد که باز موتیف ها پیشا تاریخی را به یاد می آورد.»
سوری بحث خود را چنین خاتمه که:« از این هنرمند، تعداد ۲۰۰ عکس، ۸۰ فیلم ویدئو، که رقم بسیار بالایی برای یک هنرمند فیلمساز است. اما مرگ زود هنگام او نه تنها نتوانست به شهرت و محبوبیتش کمک کند بلکه کاملا برعکس علاقمندانش را به دو دسته کسانی که اعتقاد به قتل او داشتند و طرفداران همسرش کارل اندر تقسیم کرد. اخیرا با تعدیل نگرش جمعیت ها، گرایش به مندی یتا کم کم به وجود آمد و این روز ها با مطرح شدن فضلا، مورخین و کارشناسان تاریخ هنر از میان زنان و جهان سومی ها دیگر فراموش کردن او امکان پذیر نیست.»

منبع : خانه‌ٔ هنرمندان ایران