محمد شمس تبریزی

جنسیت: مرد
نام پدر: ملک‌دار /محمدبن علی بن ملک‌دار
تولد و وفات: ( ... - ۶۴۳ /۶۷۲) قمری
محل تولد: مشخص نیست.
شهرت علمی و فرهنگی: عارف و صوفی
ملقب به شمس‌الدین. سلطان الااولیاء الواصلین ، تاج‌المحبوبین ، قطب‌العارفین ، فخرالموحدین ، آیهٔ نفضیل‌الآخرین الی الاولین حجهٔالله‌اللمؤمنین ، وارث عراق بود و در اصطلاح علما و اهل طریقت به شمس‌الحق موصوف است. وی از پیشوایان بزرگ تصوف در عصر خود در آذربایجان و آسیای صغیر از خلفای رکن‌الدین سجاسی و پیرو طریقهٔ ضیاءالدین ابونجیب سهروردی بوده است. برخی وی را مرید شیخ ابوبکر سلمه باف تبریزی و بعضی مرید بابا کمال خجندی می‌دانند. وی در بغداد با اوحدالدین کرمانی و فخرالدین عراقی دیدار کرد. محمد بلخی در تمامی فنون طریقت مرید و تربیت شدهٔ شمس تبریزی است. وی در سال ۶۴۲ق ضمن سفرهای طولانی خود به قونیه رسید و مولوی را ملاقات کرد. دیدار شمس مولوی را یکباره دگرگون کرد و از آن پس مولوی پشت پا به مقامات دولتی زد و دست به دامان اراد شمس برنداشت. مولانا او را با القاب خسرو اعظم ، خداوند خداوندان اسرار ، سلطان سلطان جان ، نور مطلق ، جان جان جان ، شمع نه فلک ، بحر رحمت ، مفخر آفاق ، خورشید مطلق ، روح مصور و بخت مکرر خوانده است. گاهی اور ا آتش نهفته در شراب ، غریو پیچیده در فریاد ، اصل وجود و ایجاد می‌شمارد. خود شمس شاعر نبوده و "دیوانی" هم که به نام وی مشهور و در ایران چاپ شده از مولوی است که محض ایفاء وظیفهٔ ارادت و ابقاء نام نیک پسر و مرشد خود و اظهار قدردانی از حق ارشاد او یک قسمت از اشعار خود را به نام وی منتشر ساخته است. وی به در قونیه وفات یافت ، یا به دست علاءالدین محمد پسر مولوی یا به دست جمعی از متعصبین قونیه که علاء‌الدین نیز که از ایشان بود مقتول شد. قبر وی یا نزد قبر بهاءالدین ولد پدر ملارومی یا درمدرسهٔ ملای رومی نزد قبر امیربدرالدین بانی مدرسه است. از آثار وی: "مقامات" ، "پندنامه". شمس جامهٔ بازرگان می‌پوشید و در شهری که وارد می‌شد مانند بازرگانان در کاروانسرا منزل می‌کرد و قفل بزرگی بر حجرهٔ خود می‌زد. چنانکه گوئی کالاء گران‌بهائی در اندرون آن است و حال آنکه آنجا حصیر پاره‌ای بیش نبود. روزگار خود را به ریاضت و جهانگردی می‌گذراند. گاهی در یکی از شهرها به مکتب‌داری می‌پرداخت و زمانی شلواربند می‌بافت و از آن درآمد زندگی می‌کرد.

منبع : مطالب ارسالی