رضا شاه بدون اطلاع از جزئیات همچنان دم از محاکمه صحرائی خائنان می‌زد! (در این روز ۲ سپتامبر)

دوم سپتامبر ۱۹۴۱( شهریور ۱۳۲۰) در حالی كه دو رادیو متعلق به انگستان ( لندن و دهلی) رضا شاه را زیر شدیدترین انتقادها قرار داده و سعی در بدنام كردن او داشتند تا به این ترتیب نظر مقاماتی را كه هنوز هواخواه وی بودند تغییر دهند و راه را برای اسارتش هموار سازند، تازه وی؛ آن هم از طریق نزدیكان خود اطلاع یافت كه سربازان كه همگی وظیفه و از شهرهای دور افتاده و روستاها بودند از هشتم شهریور كه آنان را از پادگانها بیرون كرده اند در خیابانها و جاده ها گرسنه مانده و با پای پیاده به زادگاه‌های خود باز می‌گردند و قسمتی از سلاحهای سبك و فشنگ از انبارهای اسلحه سرقت شده و به اشرار فروخته می‌شود!. رضا شاه كه هنوز نمی دانست انگلستان و شوروی بركناری ، تبعید و اسارت او را از شرایط تغییرناپذیر برای ترك مخاصمه مطرح كرده‌اند با دریافت خبر آوارگی سربازان از اطرافیانش، بار دیگر خشمگین شد و غافل از این كه آوارگی خود او، بسان سربازان، مطرح است عصا بر زمین می زد و تاكید برتسریع تشكیل دادگاه نظامی زمان جنگ (معروف به محكمه حرب) با حضور شخص خود داشت تا ژنرالهایی كه سربازان پادگان‌ها را مرخص كرده بودند محاكمه و اعدام شوند. تنها خبر رسمی كه در این روز به رضا شاه دادند تا اعصابش را خرابتر كنند و جرات را از او بگیرند ادامه بمباران شهرهای شمالی توسط هواپیماهای شوروی و پیشروی واحدهای نظامی انگلستان به داخل كشور بود. رضا شاه هنوز نمی دانست كه لشكر ۷ پیاده كرمان حاضر به ترك پادگان نشده و خود را برای نبرد با یك تیپ هندی كه تا ۱۰۷ كیلومتری جنوب این شهر پیش آمده بود آماده كرده و این تیپ از بیم مقابله، در جلگه « راین Rayen » و دامنه كوه هزار دست به سنگربندی زده است؛ لشكر خوزستان بدون توجه به بخشنامه «نخجوان ـ ریاضی» با نیروهای متجاوز انگلیسی درگیر شده و زد و خورد ادامه دارد؛ لشكر تبریز هم به دو قسمت شده؛ قسمتی با توپخانه لشكر از بیراهه برای دفاع از تهران روانه پایتخت شده و قسمت دیگر ترجیح داده كه به جای تسلیم شدن به نیروهای شوروی، به تركیه «بی طرف» عقب نشینی كند . رضا شاه همچنین خبر نداشت كه زیر گوش او، در تهران ، خلبانان پایگاه قلعه مرغی كه بر ضد فرمانده سابق خود كه به آنان دستور رفتن به منازلشان را داده بود شورش كرده بودند و تعداد دیگری از هواپیماها را در «یافت آباد» فرود آورده و زیر درختها استتار كرده بودند تا به موقع استفاده كنند. ولی این خبر را كه برای هر ایرانی تاسف آوراست به رضا شاه داده بودند كه در پی مرخص شدن سربازان لشكر فارس، بعضی از عشایر منطقه در این لحظات حساس، میهن‌دوستی را رها ساخته، اسلحه برداشته و درصدد حمله به شهرها و روستاها و كاروان‌ها بر آمده‌اند ولی برایش تحلیل نكرده بودند كه این عمل به تحریك عوامل خارجی( انگلستان ) صورت گرفته كه سران ایلها را تطمیع كرده بودند. رضا شاه موفق نشده بود ریشه ایلخان بازی را در عشایر كه یك مسئله عمومی ایران از زمان مغول‌ها بود كاملا قطع كند. كارشناسان نظامی بی طرف و نگارندگان تاریخ‌های نظامی به صراحت نوشته‌اند كه اگر خیانت اواخر اوت در ایران صورت نگرفته بود، در آن زمان شوروی و انگلستان آن نیروی اضافی را نداشتند كه بتوانند از عهده ارتش ایران كه با انضباط سخت آموزش دیده بود برآیند، زیرا كه شوروی در برابر آلمان حالت دفاعی توام با عقب نشینی در پیش گرفته، لنینگراد به محاصره آلمانی‌ها افتاده و انگلستان در شمال آفریقا و اروپا با آلمان و در خاور دور با ژاپن درگیر بود و تكنولوژی نظامی تا آن حد پیشرفته نبود كه ایران فاقد آن باشد و در آن زمان حتی ایران اگر می‌خواست می‌توانست به سرزمین‌های مجاور خود كه جز تركیه و افغانستان، زیر سلطه قدرت‌های اروپایی بودند تعرض كند. چرچیل در خاطرات خود اعتراف كرده است كه برای حمله به ایران، با زحمت بسیار توانسته بود ۳۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سرباز عمدتاً هندی جمع‌آوری كند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز