استقرار سپر موشکی در اروپا ،عامل تداوم تنش ها

«ایالات متحده آمریکا» در تداوم ایجاد یک سامانه جهانی ضد موشکی درژانویه ۲۰۰۷ (بهمن ۱۳۸۵) به «لهستان» و جمهوری «چک» پیشنهاد داد تا یک سامانه دفاع ضدموشکی شامل ۱۰موشک رهگیر در لهستان و یک سیستم راداری را در خاک جمهوری چک مستقر کند.
● واکنش روسیه
هر چند آمریکا از همان اوان طرح این موضوع، هدف از استقرار این سامانه را مقابله با تهدید موشکی کشورهایی همچون «ایران» اعلام کرد،اما «روسیه» ضمن رد توجیهات آمریکا در این باره، بر این نکته تأیید کرد که «تهران» فاقد چنان توان موشکی است که بتواند متحدان آمریکا را در اروپا هدف قرار دهد. به باور «کرملین» هدف استقرار چنین سامانه ای از سوی آمریکا در «اروپای شرقی»، در واقع محاصره هر چه بیشتر روسیه، تضعیف توان بازدارندگی و کنترل سیستم های موشکی این کشور است. به همین جهت روسها، طی این مدت نه تنها موضع گیری های تندی علیه استقرار این سامانه داشته اند، بلکه اقدامات عملی نیز مانند خروج از معاهده «نیروهای متعارف در اروپا» (CFE) را برای مقابله با این اقدام آمریکا صورت داده اند. به گزارش ایرنا در همین راستا، روسیه در تازه ترین موضع گیری در برابر این طرح، بدون اشاره مستقیم به آمریکا، تهدید به استفاده از سلاح هسته ای برای مقابله با هر گونه حمله به این کشور یا متحدانش کرده است. همچنین در آخرین موضع گیری روسیه در این زمینه، «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه در اول بهمن ماه جاری با اشاره به سپر موشکی آمریکا که قرار است در اروپای شرقی مستقر شود گفت: روسیه به دنبال اعمال فشار بر کسی نیست، ما می خواهیم تا نگرانی های ما درک شود. همچنین «سرگئی کیسیاک» معاون وزیر خارجه روسیه در این باره در تاریخ ۲۹دی ماه گفت: «مسکو، دلایل آمریکا برای استقرار سامانه پدافند موشکی در لهستان و جمهوری چک را قانع کننده نمی داند». وی تأکید کرد: پدافند موشکی آمریکا در نزدیکی مرزهای روسیه، خطری برای امنیت ملی کشورش است. در صورت گسترش منطقه سوم مواضع پدافند هوایی ایالات متحده در اروپا، برای نخستین بار در نزدیکی مرزهای روسیه عنصری از نیروی راهبردی آمریکا ظاهر خواهد شد. آمریکایی ها سعی دارند در این مورد ما را متقاعد کنند، اما دلایل آنها جدی نیست و از این رو مذاکرات مربوطه ادامه دارد. هر چند مقام های عالی رتبه سیاسی و نظامی روسیه بارها مخالفت و حتی تهدید علیه استقرار سپر موشکی را مطرح ساخته اند، اما بنظر می رسد که ایالات متحده همچنان بر تداوم این طرح و آغاز هر چه زودتر مراحل اجرایی آن تأکید دارد.
● واکنش لهستان
در این میان با وجود مخالفت های مردمی در دو کشور جمهوری چک و لهستان، بنظر می رسد که این دو کشور در نهایت اجرای این طرح را پذیرفته اند. هر چند که با توجه به روی کارآمدن دولت جدید لهستان به رهبری «دونالد توسک» وی شرایط جدیدی را برای موافقت با استقرار موشکهای رهگیر در کشورش اعلام داشت. وی در ۹ژانویه ۲۰۰۸ (۱۹ دی ۱۳۸۶) از شرط های دولت لهستان برای استقرار سامانه دفاع موشکی آمریکا در لهستان سخن گفت و اظهار داشت که این قرارداد باید منطبق با منافع امنیتی لهستان تنظیم شود. وی گفت: زمانی کشورش حاضر به استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا خواهد بود که آمریکایی ها با موشک های مدرن «پاتریوت» خود نه تنها از پایگاه نظامی (محل استقرار موشکهای رهگیر) بلکه از تمامی خاک لهستان دفاع کنند. وی افزود: تاکنون طرف لهستانی هیچ تضمینی از سوی آمریکا دریافت نکرده است که استقرار پایگاه سپرموشکی، برای امنیت خاک لهستان نیز خواهد بود. وی تصریح کرد: من به عنوان رئیس دولت لهستان با تمامی احترامی که برای این بزرگترین متحدمان قایل هستم، مسئول تأمین امنیت کشورم هستم و مسئول تأمین امنیت ایالات متحده آمریکا نیستم. پیش از این نیز، «بوگدان کلیج» وزیر دفاع لهستان، ساخت پایگاه دفاع موشکی را با سرمایه گذاری آمریکایی ها در ایجاد یک سامانه دفاع هوایی پرقدرت برای لهستان ارتباط داده بود.
کاملا مشخص بود که درخواست مقام های لهستانی با تهدید این کشور از جانب مسکو در ارتباط است، زیرا در صورت استقرار سپر دفاع موشکی،خاک لهستان مورد تهدید موشک های اتمی روسیه خواهد بود. در همین راستا «سرگئی کیسلیاک» معاون وزیر خارجه روسیه در دیدار از «ورشو»، برای مقام های لهستان خطر استقرار سپردفاع موشکی آمریکا را روشن ساخت.
وی همچنین اظهار داشت: بدترین سناریو این است که لهستان از پی آمدهای استقرار چنین سامانه ای رنج ببرد و آن گاه با تغییر دولت در آمریکا، کل این پروژه منتفی اعلام شود. همچنین وزیر دفاع لهستان روز ۲۸دی اظهار داشت: آمریکا آماده گفتگو درباره انتظارات لهستان در ارتباط با امنیت این کشور است. به گفته کلیچ، استقرار این سامانه، تهدیدها و خطرهایی را برای لهستان به دنبال دارد بنابراین به همراه آمریکا، ورشو می باید به طور مشترک تلاش کند سود حاصله از استقرار این سامانه را افزایش دهد تا با هزینه های آن برابری کند. توسک نیز روز ۲۸دی اعلام کرد: ایجاد هر گونه سامانه ضدموشکی در این کشور از سوی آمریکا باید بخشی از سیستم امنیتی در اروپا و ناتو باشد. به رغم ابراز این گونه نگرانی ها درباره امنیت لهستان و نیز لزوم همکاری با روسیه و ناتو و لزوم پاسخگویی آمریکایی ها به آنها، پس از دیدار وزیر دفاع لهستان از آمریکا، وی از آمادگی واشنگتن برای آغاز گفتگوها در باره به روز کردن ارتش کشورش به عنوان شرط کلیدی از سوی لهستان برای پذیرفتن استقرار سپر ضدموشکی آمریکا در خاک این کشور خبر داد. به هر روی موافقت آمریکا با درخواست لهستان، به معنای قطعی شدن استقرار سامانه موشکی نیست و احتمالا لهستانی ها درصدد کسب امتیاز های بیشتر از آمریکا برخواهند آمد. کما این که آنها نمی توانند احتمال اقدامات نظامی متقابل روسیه را نیز نادیده بگیرند. به همین جهت شاهد آن هستیم که وزیرخارجه لهستان اول بهمن ماه جاری برای مذاکره درباره سپر دفاع موشکی و دیگر مسایل مورد علاقه دو کشور به «مسکو» سفر کرد. به هر روی مقام های روس، اقدامات لهستان در زمینه موافقت با استقرار سپر دفاع موشکی را مطمئنا اقدامی دوستانه تلقی نخواهند کرد.
● واکنش چک
استقرار سپر موشکی آمریکا در جمهوری چک نیز، بخشی از راهبرد نظامی آمریکا در اروپای شرقی است. مقام های چک و آمریکا بر سر این موضوع که مطرح کردن چنین پیشنهادی را باید به مقام های روسیه نیز گزارش دهند، به توافق رسیدند. از سوی دیگر ژنرال اوبرینگ در ۲۶دی اظهار داشت که کار استقرار رادار طرح سپر موشکی آمریکا در جمهوری چک ممکن است در پایان سال ۲۰۰۸میلادی (اواخر سال ۱۳۸۷) آغاز شود. درباره زمینه همکاری شرکت های جمهوری چک در طرح سپر موشکی، ژنرال اوبرینگ اظهار داشت: شرکت های جمهوری چک نیز می توانند به آمریکا در ساخت و نصب ماشین آلات، واحدهای مخابراتی و همچنین سیستم های مربوط به انرژی کمک کنند. در مجموع، جمهوری چک با آمریکا در زمینه استقرار سپردفاع موشکی همراهی زیادی کرده است. آمریکا در زمینه سپر موشکی هم اکنون با ژاپن، ایتالیا، استرالیا،انگلیس و دانمارک همکاری می کند. ایالات متحده اکنون دوسامانه دفاع موشکی راهبردی (استراتژیک) دیگر نیز در شمال این کشور در «آلاسکا» و «کالیفرنیا» مستقر کرده است. بنابراین با استقرار سپر دفاع موشکی در اروپای شرقی،درواقع یک کمربند سوم به سامانه دفاع موشکی راهبردی آمریکا افزوده خواهد شد.
● جمع بندی
از دیدگاه روسیه استقرار سپر دفاع موشکی آمریکا در اروپای شرقی، صرفا باعث بر هم خوردن موازنه راهبردی در سطح جهانی خواهد شد. همان طور که «سرگئی کیسلیاک» معاون وزیر خارجه روسیه در این باره اظهار داشت که خروج آمریکا از پیمان ضد موشک های بالستیک، (ABM) انصراف آمریکا از تصویب پیمان «استارت-۲» و برخی دیگر از گام هایی که توسط ایالات متحده اتخاذ شده، گویای آن است که بار دیگر مانند زمان جنگ سرد، ثبات راهبردی جهان زیر سؤال رفته است. به نظر می رسد که استقرار این سامانه موشکی در اروپای شرقی، می تواند به عامل فزاینده تنش در اروپا و آغاز جنگ سرد جدید بین مسکو و واشنگتن تبدیل شود.

منبع : روزنامه ابرار