مختصری از زندگی امام علی علیه السلام

حضرت علی علیه السلام بنابر مشهور، روز سیزدهم ماه رجب، سی سال بعد از عام الفیل، در شهر مكه معظّمه، در میان كعبه الهی دیده به جهان گشود و با نور طلعتش، جهانی تاریك را روشنائی بخشید.
در اولین مرحله‌ای كه حضرت رسول صلوات الله علیه، قنداقه این نوزاد مبارك را از مادرش تحویل گرفت، نوزاد با زبان فصیح خواند:
"بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحیم، قَدْ اَفْلَحَ الْمُؤمِنُونَ الَّذینَ فی صَلوتِهِمْ خاشِعُونَ..." (سوره مؤمنون/ آیه ۱) ؛ به نام خداوندی كه بخشنده و مهربان است، همانا آن مؤمنینی كه در هنگام به جا آوردن نماز، خاشع باشند؛ رستگار و سعادتمند خواهند بود.
حضرت محمّد صلّی الله علیه و آله در مقابل، به او فرمود: یا علی! بدان كه مؤمنین به وسیله تو رستگار خواهند شد.
نام: علی (نام آن حضرت به عنوان علیّ مرتضی به ترتیب حروف أبجد: ۱۱۰، ۱۴۵۰ می‌باشد.) " سَلام اللهِ علیهِ یَوم وُلِدَ، وَ یَوم استُشهدَ و یَوم یُبعثُ حیّا. "
كنیه: ابوتراب، ابو الائمّه، ابوالحسن و ... .
لقب: امیرالمؤمنین، یعسوب الدّین، یعسوب المؤمنین، قائد الغرُّ المحجَّلین، امام المتّقین، سیّد الاوصیاء، اسدالله، مرتضی، حیدر، أَنزع، قَضْم، وصیّ، ولیّ و ... .
پدر: عمران عبدمناف معروف به ابوطالب.
مادر: فاطمه بنت اسد، نوه هاشم، اولین زن هاشمیه‌ای كه با مرد هاشمی، ابوطالب ازدواج كرد؛ و چون در پرورش حضرت رسول دخالت داشت، حضرت او را به عنوان مادر خطاب می‌نمود.
نسبت امام علی بن ابی طالب، با سی واسطه همانند رسول گرامی اسلام، به حضرت آدم صلوات الله علیهم می‌رسد.
نقش انگشتر: حضرت دارای چهار انگشتر بوده است، كه بر هر كدام نقش مخصوصی حكّ شده بود.
دربان آن حضرت را سلمان فارسی و قنبر نام برده‌اند.
اولین كسی كه به نبوت حضرت رسول صلی الله علیه و آله آورد، علی علیه السلام بود، كه در سن هفت سالگی با آن حضرت نماز جماعت خواند.
آن بزرگوار در تمام جنگ‌های زمان حضرت رسول غیر از جنگ تبوك، مشاركت داشت و بیشترین پیروزی‌ها به دست برومند و توانای آن حضرت نصیب اسلام و مسلمین گردید.
طبق نقل ابن عساكر: جنگ بدر توسط امام علی علیه السلام در سن ۲۰ سالگی به نفع اسلام و مسلمین به پایان رسید و نیز مكه توسط حضرتش در سن ۲۸ سالگی فتح گردید.
پس از رحلت حضرت رسول صلّی الله علیه و آله جنگ‌هائی بر علیه اسلام و بر علیه آن حضرت توسط منافقین و مخالفین به وقوع پیوست، كه مهم‌ترین آنها سه جنگ به نام‌های: جمل، صفّین و نهروان می‌باشد.
جنگ جمل در ماه جمادی الثّانی، سال ۳۶ هجری قمری، با ناكثین، به سركردگی عایشه، طلحه و زبیر، اتفاق افتاد. [مطابق با آذر ماه، سال ۳۵ شمسی.]
جنگ صفین در ماه ذی الحجه، سال ۳۶ هجری قمری، با مارقین، به سركردگی معاویه، رخ داد. [مطابق با خرداد ماه، سال ۳۶ شمسی.]
جنگ نهروان در سال ۳۸ هجری قمری [مطابق با اردیبهشت ماه، سال ۳۷ شمسی.]، با قاسطین، به سركردگی خوارج واقع شد؛ و ایشان حدود چهل هزار نفر بودند، كه با نصایح حضرت دوازده هزار نفر آنها توبه كردند و فقط ۹ نفرشان از معركه گریختند؛ و مابقی كشته شدند و از مسلمین نیز تعداد ۹ نفر شهید گشت.
و به طور كلی آن حضرت هفتاد و دو مرحله جنگ و مبارزه با مخالفان و دشمنان داشته است. [آمار مذكور طبق جمع بندی صاحب كتاب ارشاد القلوب دیلمی، صفحه ۲۱۹ می‌باشد.]
حضرت در مناسبت‌های مكرّر و مختلف، توسط پیغمبر اسلام صلی الله علیه و آله به عنوان اولین جانشین و خلیفه تعیین و معرفی گردید.
و در نهایت، پس از حجّهٔ الوداع، روز هیجدهم ذی الحجّهٔ، سال نهم قمری [مطابق با دهم فروردین ماه، سال دهم شمسی.]، حضرت در محلی به نام غدیر خم بین مكه و مدینه به طور رسمی مطرح و منصوب به ولایت و خلافت شد.
ولی به علت‌هایی، خلافت ظاهری به دست دیگران افتاد، تا آن كه در سال ۳۵ هجری، پس از قتل عثمان مردم با حضرت علی علیه السلام بیعت كردند و این بیعت پنج سال به طول انجامید.
امام علی علیه السلام در تمام دوران عمر پر بركتش، بر جمیع علوم و فنون ظاهری و باطنی آشنا و مسلط بود.
معجزات و كرامات بی شماری از آن امام مظلوم، "چه در زمان حیات و چه پس از آن" واقع و صادر گردید، كه اكثر دانشمندان شیعه و سنی و بلكه دانشمندان دیگر مذاهب در كتاب‌های مختلف خود ذكر كرده‌اند.
آن حضرت در اجرای حقّ و عدالت و قانون، و طرفداری و حمایت از مظلومان و محرومان، همچنین مبارزه با بی‌ عدالتی و برخورد با ظالمان و چپاولگران، قاطع و سختگیر بود.
و احادیث بسیاری در شأن و عظمت آن امام مظلوم وارد شده است.
در مدت عمر شریف حضرت بین محدّثین و مورّخین اختلاف است؛ ولی مشهور ۶۳ سال گفته‌اند، كه ۳۳ سال همزمان با پیغمبر اسلام صلّی الله علیه و آله ۱۰ سال قبل از بعثت، ۱۳ سال در مكه و ۱۰ سال در مدینه بود و سی سال هم پس از رحلت آن حضرت با تحمل سختی‌ها و مصائب جانكاه به سر برد.
مدت امامت و خلافت واقعی آن امام علیه السلام، كه بلافاصله پس از رحلت حضرت رسول صلّی الله علیه و آله شروع شد، سی سال به طول انجامید؛ و خلافت ظاهری و واقعی كه پس از قتل عثمان شروع گردید، تنها پنج سال بوده است.
در تعداد فرزندان آن حضرت نیز بین محدّثین و مورّخین اختلاف است، لیكن سیّد محسن امین [ أعیان الشیعه: ج ۱، ص ۳۲۷. ] تعداد اولاد امام علی علیه السلام را ۳۳ نفر پسر و دختر نام برده است.
شهادت و محلّ دفن: حضرت در سال چهلّم هجری [مطابق با یازدهم بهمن ماه، سال ۳۹ شمسی]، صبح جمعه، نوزدهم ماه رمضان، در محراب عبادتِ مسجد كوفه كه یكی از چهار مسجد معروف و عظیم القدر است توسّط عبدالرّحمن بن ملجم مرادی؛ و ترغیب زنی به نام قطّامه، به وسیله شمشیر زهراگین ترور شد؛ و شب ۲۱ همان ماه به فیض عُظْمای شهادت نایل گردید.
میسّر نگردد به كَس این سعادت
به كعبه ولادت، به مسجد شهادت
به كعبه ولادت، به مسجد شهادت
به كعبه ولادت، به مسجد شهادت
و پیكر مطهّر و مقدس آن حضرت در نجف اشرف، كنار حضرت آدم و نوح علیهم السلام دفن گردید؛ و قبر آن حضرت توسط حضرت نوح علیه السلام تهیه و آماده شده بود.
نماز آن حضرت چهار ركعت است: در هر ركعت پس از قرائت سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید خوانده می‌شود.
و بعد از سلام نماز، تسبیح حضرت فاطمه زهراء سلام الله علیها، گفته می‌شود و سپس خواسته‌های مشروع خود را از درگاه خداوند سبحان تقاضا نماید.

منابع:
ناسخ التّواریخ، دلائل الامامهٔ طبری، مناقب ابن شهر آشوب، بحارالانوار، إحقاق الحقّ، كشف الغمّهٔ، إعلام الوری طبرسی، انساب الاشراف، عیون المعجزات شیخ حسین عبد الوهّاب، تهذیب الاحكام شیخ طوسی، مجموعه نفیسه، تاریخ اهل البیت، تذكرهٔ الخواصّ، الفصول المهمّهٔ و ... .]

منبع : تبیان