احیاء مراتع بوسیله گیاه آتریپلکس

قبل از معرفی این گونه گیاهی به مرور یکسری مطالب می پردازیم.
● مرتع و مرتعداری:
▪ مرتع(range):
زمینی‌ است‌ اعم‌ از کوه‌ و دامنه‌ یا زمین‌ مسطح‌ که‌ در فصل‌ چرا، دارای‌ پوششی‌ از نباتات‌ علوفه‌ای‌ خودرو باشد و با توجه‌ به‌ سابقه‌ چرا، عرفاً مرتع‌ شناخته‌ شود. مرتعداری:علم نگهداری وبهره برداری از مراتع را بگونه ای که جامعه گیاهی بنحو مطلوب حفظ شود و به سایر منابع چون آب وخاک و غیره زیان وارد نشود مرتعداری می گویند.
▪ مرتعکاری(artificial revegetation):
همانطور که میدانیم مرتعداری به روشهای طبیعی-مصنوعی و... انجام می گیرد که در اینجا از توضیح آن خودداری می کنم.
یکی از روشهای مصنوعی مرتعداری مرتعکاری است.میدانیم که روشهای مصنوعی در مراتع بشدت تخریب یافته صورت می گیرد و نیز مرتعکاری در صورتی موفقیت آمیز است که ۱۰تا۱۵% گیاهان درجه ۱ مرتع باقی مانده باشد.
از مهمترین اهداف مرتعکاری میتوان به تولید علوفه برای دام ها-کنترل فرسایش ومسایل حفاظتی و... رانام ببریم. و از روشهای مرتعکاری معمول می توان بذرکاری-بذرپاشی-کپه کاری-میانکاری و بوته کاری را نام برد.در اینجا بصورت خلاصه عملیات بوته کاری را معرفی می کنم:
● بوته کاری:
در مناطقی که با کمبود آب مواجه ایم ونمی توانیم گیاه را در بستر اصلی خود کشت کنبم باید در محلی دیگر بنام خزانه نهال را تولید وسپس به عرصه اصلی منتقل کنیم این عمل را بوته کاری می گویند.
تمامی مطالب گفته شده مقدمه ای بود برای معرفی گونه آتریپلکس که در خانواده اسفناجیان(Chenopodiaceae) قرار دارد.
گیاهان خانواده اسفناجیان که به فرم های مختلف از گیاهان یکساله علفی چند ساله علفی نیمه خشبی بوته ها و بندرت بصورت درختان کوچک وجود دارند ، گیاهانی هستند که قدرت سازگاری فراوانی در مقابل شرایط سخت محیطی از خودنشان می دهند و در مناطق بیابانی سراسر جهان گسترده شده اند .
● آتریپلکس (Atriplex):
آتریپلکس ها یکی از مهمترین گیاهان خانواده اسفناجیان می باشند که علاوه بر تنوع گونه ای ، شرایط مختلف محیطی را به خوبی تحمل می نمایند ، یکی از این گیاهان مغزی برای دامها نیز به شمار می روند و سبب داشتن پروتئین کافی ، خوش خوراکی تا حدودی مناسب رشد سریع و سازش با محیط های مختلف و تولید علوفه قابل ملاحظه اهمیت خاصی را در مناطق خشک وکویری پیدا کرده است.
بطور کلی دارای ۴۱۷ گونه است ویکی از بهترین گیاهان مرتعی برای تامین علوفه در مناطق خشک بحساب می آید. از گونه ها ی سازگار آن درایران می توان به A.canensens_A.lentiformis_A.halimus اشاره کرد.
در یک نگاه کلی میتوانیم اینگونه آتریپلکس را تعریف کنیم:
▪ بوم شناسی: مقاوم به خشکی- رطوبت وبارندگی های کم
▪ مقاومت به سرما: یخبندانهای زمستانه تاصفردرجه راتحمل میکند
▪ مقاومت به نمک های: MgCl۲-CaSo۴-No۲So۴
▪ مقاومت به شوری: درهدایت الکتریکی ۵-۱۰۰ میلی موزدرسانتیمتردر طبقات بالاو۲۰-۳۵درطبقات عمیق زمین رشد میکند.
▪ نیازهای خاکی: زمینهای شوره یاگچی شوریانمکی مرطوب را می پسندد.
▪ ارزش علوفه ی: چرای مستقیم احشام
▪ بهره برداری علوفه بوسیه احشام: گوسفند- شتر- شکارها(آهو- گوزن- بزکوهی)
▪ تولیدات چوبی: جبران کمبودموادسوختی درروستاها
▪ خواص دارویی: برای درمان استفراق- زردی- تومارهای گلوبکاربرده شده است
▪ ترکیب شیمیایی: از ۱۰۰گرم برگ۱۷گرم پرتئین- ۳گرم روغن- ۵۶ گرم کربوهیدرات- ۲۴گرم خاکستر می‌باشد.
▪ کشت: تکثیر بوسیله بذر- دربهار- ردیفهابه فاصله۶۰سانتیمتری
▪ برداشت کردن: چیدن برگهای جوان هر۴۰تا۶۰روز
▪ محصولات: ۴۵۰ تا ۸۰۰کیلوگرم درهکتار
▪ توزیع و پراکنش: درآسیا و اروپا بصورت خودرو می‌روید.
▪ توصیف: یکساله یا چندساله علفی- نیمه خشبی- ریشه های راست وبلند- گلازین پانیکول- گلهانروماده اند- برگهاتخم مرغی- بذربدون کاسه گل- میوه فندقه بالدار.

منابع: اینترنت- کتب - جزوات و پایان نامه های مربوط به مرتع و مرتعداری و گیاهان مرتعی- آزمایشات انجام شده بوسیله موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور- گزارشات واصله از استانهای مختلف کشور
باتشکر از اساتید محترم: مهندس هنری - مهندس اعظمی و مهندس جعفر نیا.
تهیه کننده: یاسر سلیمانی- ترم ۶- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت جام
http://martaa-abkhiz.blogfa.com/۸۵۰۳.aspx