۲۰ اردیبهشت سال ۱۳۴۴ ـ ایجاد خانه های انصاف و شوراهای داوری در ایران

در این روز در سال ۱۳۴۴قانون تشکیل خانه های انصاف در روستاها و قصبات به منظور رسیدگی به حل اختلافات قضایی روستائیان کشور و رفع نیاز آنان از مراجعه به مراکز قضایی در شهرها از تصویب گذشت. متعاقب آن قانون ایجاد شوراهای داوری برای انجام همین امور در شهرها (اختلافات جزیی مردم که وقت دادگاهها را می گرفت) نیز به تصویب رسید. این نهادها که تا حدی مشابه دادگاه های مردمی (خلق) در شوروی و چین ـ البته با اختیاراتی کمتر ـ بودند پرونده های دادگستری و تراکم کار در آنجا را کاهش دادندکه قبلا باعث نارضائی مردم مخصوصا از تاخیر در رسیدگی به اختلافات کوچک مثلا موجر و مستاجر شده بود. خانه های انصاف به خوبی کار خود را انجام می دادند، ولی در شهرها ایرادهای متعدد به شوراهای داوری وارد می شد زیرا که به جای افراد بی نظر و خیرخواه افرادی وارد برخی از این شوراها شده بودند که قبلا به علت شرکت در جمع آوری آراء انتخاباتی برای این و آن برای خود شهرت معتمد محل ساخته بودند و دست به سوء استفاده می زدند. همین افراد بودند که اتحادیه ساز و ... هم شده بودند و بنابراین، نفوذپذیر بودند و احکامشان مورد اعتراض بود و با این که برایشان مشاور قضایی و مدیر دفتر از طرف دادگستری تعیین و اعزام شده بود، این ایرادها برطرف نشد و بسیاری از ناراضیان همین شوراها به انقلاب پیوستند.
در خانه های انصاف، تصمیمات برپایه کدخدامنشی و حصول سازش گرفته می شد.
در آمریکا و برخی کشورهای دیگر، این مسائل (اختلافات کوچک) پس از تسلیم دادخواست، در دادگاههای عمومی (جنرال کورتز) رسیدگی و در همان روز دادرسی، حکم صادر می شود. این کشورها با سپردن امور قضایی به غیر قاضی مخالفند که قضات نیز در آنجا انتخابی هستند، ولی وکیلان طرفین حق دارند قضیه را در خارج از دادگاه از طریق مذاکره فیصله دهند و جریان را بعدا به اطلاع قاضی برسانند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز