بررسی عوامل موثر در وقوع زمین لغزش ها و پهنه بندی خطر زمین لغزش (مطالعه موردی: حوزه آبخیز شیرین رود-سدتجن)

در حوزه های شمالی کشور، ترکیب عوامل طبیعی و انسانی باعث وقوع خسارت های زیاد ناشی از زمین لغزش ها شده است. یکی از راهکارهای مهم برای کاهش خسارت های ناشی از وقوع زمین لغزش ها, دوری جستن از این مناطق است. بدین منظور لازم است تا نقشه پهنه بندی خطر زمین لغزش برای این مناطق تهیه گر دد. در مراحل اولیه این تحقیق و پس از بررسی های میدانی و مرور مطالعات انجام شده در مناطق مشابه با حوزه آبخیز شیرین رود , . عامل ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت ، بارندگی، کاربری زمین ها، زمین شناسی، فاصله از جاده , فاصله از گسل و فاصله از شبکه هیدروگرافی به عنوا ن عوامل موثر اولیه در وقوع زمین لغزش منطقه تشخیص داده شدند . پس از اینکه لایه های اطلاعاتی مربوط به این ۹ عامل در محیط GIS و با استفاده از نرم افزارهای (Arcview و Idrisi, Arc/Info, Ilwis) تهیه شد, هر کدام از این لایه ها با لایه اطلاعاتی پراکنش زمین لغزش ها قطع داده شد . تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده نشان داد که دو عامل جهت شیب و فاصله از شبکه هیدروگرافی دارای تاثیر کمی در وقوع زمین لغزش می باشند. سپس با استفاده از هفت عامل موثر دیگر، پهنه بندی خطر زمین لغزش به . روش ارزش اطلاعاتی، تراکم سطح ، شاخص همپوشانی و روش تحلیل سلسله مراتبی سیستم ها ( AHP) و در محیط GIS انجام شد . نتایج به دست آمده از این تحقیق بیانگر این است که در هر چهار روش مناطقی که در آنها تغییرات زیاد کاربری زمین ها صورت گرفته، جزء مناطق پر خطر محسوب می گردند ونیز مناطق اطراف دهانه خروجی حوزه در هر ۴ روش دارای پتانسیل بالا در وقوع زمین لغزش می باشند. پس از این مرحله ارزیابی رو ش های پهنه بندی و اولویت بندی آنها از نظر تفکیک کلاسه های خطر انجام شد . برای این کار از روش نسبت تراکمی در هر یک از کلاسه های خطر استفاده شد که نتایج بیانگر تفکیک بهتر کلاسه های خطر در روش شاخص همپوشانی می باشد

نیا سادات فیض
عطااله کلارستاقی
حسن احمدی
مهرداد صفایی

منبع : پایگاه اطلاعات علمی