کودتای شیلی ، قتل سالوادور آلنده و نتایج براندازی های از این دست(در این روز ۱۱ سپتامبر)

۱۱سپتامبر سال ۱۹۷۳ سالروز پایان حكومت سالوادور آلنده رئیس جمهور سوسیالیست كشور شیلی است. در این روز جمعی از نظامیان شیلی به ریاست ژنرال اوگوستو پینوچت ( پینوشه )كاخ ریاست جمهوری شیلی را محاصره كردند. آلنده با تفنگی كه فیدل كاسترو به او هدیه كرده بود به میان مدافعان كاخ رفت و ضمن مبادله گلوله كشته شد. همسر او همان روز اعلام كرد كه كودتای نظامیان با كمك و نقشه آمریكا انجام شده است. آلنده كه در سال ۱۹۷۰ به ریاست جمهوری شیلی انتخاب شده بود بسیاری از شركتهای آمریكایی فعال در شیلی را ملی كرده بود. كمپانی آمریكایی « آی تی تی » در ساقط كردن آلنده نقش موثر داشته است. آلنده كه افكار ماركسیستی داشت پس از روی كارآمدن ، تلاش كرد كه سوسیالیسم را در شیلی در چارچوب دمكراسی و با تعاونی كردن موسسات پیاده كند كه توام با خشونت نباشد ـ همین روشی كه كمونیستها پس از فروپاشی شوروی در پیش گرفته اند.
آلنده بارها گفته بود كه برای دولت آمریكا ـ به سبب نفوذ كمپانی های بزرگ ـ تامین منافع مادی در درجه اول اهمیت قرار دارد. مورخان چگونگی كودتا بر ضد آلنده را با آن چه كه در مرداد سال ۱۳۳۲ در ایران منجربه سقوط دولت دكتر مصدق شد مقایسه كرده و مشابه هم می دانند. آلنده در دفتر خاطراتش نوشته است كه «تاریخ» نثار دولت هایی كه بدون دلیل برای رسیدن به هدفهایشان از زور استفاده می كنند شرم خواهد كرد.
در پی كودتای ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ شیلی، ظرف یك ماه ، هفت حزب هوادار آلنده غیرقانونی اعلام شدند و بیش از دو هزار تن از جمله چند روشنفكر بنام شیلیایی سر به نیست گردیدند و .... « تاریخ » نشان داد كه مردم شیلی در نخستین فرصتی كه به دست آوردند قدرت را به پیروان آلنده سپردند و دختر او اینك رئیس پارلمان است . همین كار را مردم اندونزی كردند و دختر سوكارنو را سالها پس از بركناری پدرش كه بنیادگذار این كشور بود به رهبری اندونزی برگزیدند. در یونان ، گواتمال و كنگو نیز چنین شد . در كنگو « كابیلا » از پیروان لومومبا « موبوتو » را بركنار و در به در كرد. به خاطر داشته باشیم كه پس از پیروزی انقلاب ایران ، بسیاری از پیروان راه دكتر مصدق كه با آنان پس از براندازی ۲۸ مرداد بد رفتاری شده بود به كار و مقام باز گشتند و با كودتا گران همان معامله ای شد كه بعدا موبوتو ، سوهارتو و پینوشه به صورتی دیگر دچار آن شدند.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز