مبالغه مستعار: بررسی مدارک مورد استناد شیوخ در ادعا بر جزایر تنب کوچک, تنب بزرگ, ابوموسی

نویسنده : موحد - محمدعلی
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۶/۳۱
رده دیویی : ۹۵۵.۷۳۵۶
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۲۰۴
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۱
تیراژ : ۳۳۰۰
شابک : ۹۶۴-۴۳۱-۰۳۲-۲

کتاب حاضر تحقیقی است درباره مدارک مورد استناد شیوخ در ادعا بر جزایر تنب کوچک, تنب بزرگ و ابوموسی که نویسنده آن را به بهانه و نقد کتاب 'ولید حمدی اعظمی', نویسنده عراقی نگاشته است .کتابی که براساس اسناد سری وزارت خارجه بریتانیا به شکلی جانبدارانه و یک سویه نگارش یافته و در آن به اسنادی درباره جزایر یاد شده اشاره شده است .مولف ابتدا تاریخچه‌ای بسیار کوتاه از حکومت محلی قواسم, سپس چگونگی ورود و اقدامات انگلستان در خلیج فارس, روایت می‌کند و به دنبال آن اسناد وزارت خارجه بریتانیا را ارزیابی و تحلیل می‌نماید .این اسناد پس از سی سال از حالت 'سری و محرمانه 'خارج شده‌اند .کتاب از 9بخش و چند ضمیمه تشکیل شده است . بخش اول با عنوان 'پیش درآمد 'اشاره‌ای است به موقعیت طبیعی جزایر, نقش بریتانیا در قیمومت شیوخ و معرفی اجمالی محتوای کتاب ولید حمدی .در بخش دوم که 'قواسم شارجه و راس الخیمه 'نام گرفته به سابقه تاریخی و چگونگی شکل‌گیری حکمرانی قواسم در سواحل شمالی و جنوبی خلیج فارس و کشمکش‌های آنها با انگلستان اشاره شده است .بخش سوم بحثی است در روشن ساختن ارتباط مسائل خلیج فارس و افغانستان با اوضاع هندوستان در رابطه با نقش انگلستان در سرزمین‌های یاد شده, به ویژه مسئله هرات در زمان محمدشاه, حمله ایران به افغانستان و اشغال جزیره خارک از سوی انگلیسی‌ها .بخش چهارم به بررسی نقش و اقدامات انگلستان در خلیج فارس براساس اسناد مذکور اختصاص یافته است .این بخش مروری است بر وضعیت خلیج فارس در معاهدات بین ایران و انگلستان, کوشش انگلستان برای ایجاد پایگاه در کیش, کشمکش بر سر جزیره قشم با امام مسقط, قرارداد بروس ـ زکی‌خان, تحریکات انگلیس در بندرلنگه, و برکناری قواسم از حکومت بندرلنگه .در بخش پنجم 'اسناد اداره محرمانه حکومت هندوستان 'درباره وضعیت جزایر و شروع مناقشات در مورد آن ذکر و تحلیل شده است .ادامه ماجراها, گفت و گوها و حوادث روی داده با توجه به نقش انگلستان در اواخر دوره قاجار, در تمام دوره رضاشاه تا دوران حکومت دکتر مصدق و پس از کودتای 1332براساس اسناد مندرج در کتاب حمدی, محتوای فصل ششم را تشکیل می‌دهند .نویسنده در فصل هفتم به ارزیابی دلایل و مدارک و در فصل هشتم به ارزیابی نامه‌ها اهتمام نموده است' .پایان سخن ' عنوان فصل نهم کتاب است .کتاب با ضمایمی شامل متن تعدادی از اسناد و مکاتبات, نیز نقشه خلیج فارس و موقعیت جزایر سه گانه, همچنین فهرست اسامی و نمایه به پایان می‌رسد .