شرکت ماتسوشیتا الکتریک

«مرد خوشبخت زیر درخت چنار» كه مفهوم ژاپنی نام كونوسوكی ماتسوشیتا بنیانگذار شركت ماتسوشیتاست، در عمل مصداق روشنی یافت. گرچه بیماری طاقت فرسای دوران كودكی او، احتمال زنده ماندنش را بسیار كم جلوه می داد، اما عملا او فرصت یافت حدود یك قرن در این جهان زندگی كند و با فكری روشن و دیدگاهی والا، تنها با سرمایه ۱۰۰ ین شركتی را بنیان‌گذارد كه اكنون با عرضه محصولات بسیار متنوع در حوزه های گوناگون تحت نامهای تجاری ناسیونال، پاناسونیك، تكنیكس و كواسار، بیش از ۳۰۰ هزار نفر را در سراسر جهان به كار گیرد تا درآمد سالانه ای حدود ۸۰ میلیارد دلار داشته باشد و قدیمی‌ترین و بزرگترین بنگاه جهانی ژاپن محسوب شود.
شركت او از بسیاری جهات نمونه و منحصر به فرد است. سرمایه گذاری حساب شده و كارآمد در عرصه تحقیق و توسعه جهانی و ثبت و عرضه محصولات بدیع در زمینه های مختلف زندگی بشری نمونه هایی از این برتری است. بنیان شركت و پایداری طولانی آن مرهون عظمت فكری شخصیتی همچون ماتسوشیتاست كه نه تنها بنیانگذار شركت محسوب می شود بلكه به دلیل داشتن ایده‌های عمیق انسانی در مشی مدیریتی خود، در ژاپن به عنوان پدر مدیریت ژاپن شناخته می شود و با عرضه اندیشه های خویش، در سطح جهان نیز به عنوان مدیری اثربخش مطرح است.
● تاریخچه
شركت ماتسوشیتا در سال ۱۹۱۸ با همت كونوسوكی ماتسوشیتا تاسیس شد. سرمایه اولیه تاسیس شركت، تنها ۱۰۰ ین (یك دلار_) بود كه ماتسوشیتا با كمك همسر و برادر همسرش (مؤسس شركت سانیو) آن را تامین كرد و شركت را راه انداخت. تجربه ای كه او به عنوان یك برقكار جوان در شركت برق اوزاكا اندوخته بود و نصیحت و توصیه اكید پدرش مبنی بر اختیار كردن یك شغل مستقل غیردولتی، او را واداشت كه تولید و عرضه سرپیچ لامپ را كه مدتها روی آن كار كرده بود، به عنوان اولین فعالیت و محصول شركت تازه تأسیس عرضه كند. پس از ارائه دو شاخه تبدیل برق به بازار، شارژهای لامپهای دوچرخه را با نشان «ناسیونال» به بازار عرضه كرد و در سال ۱۹۲۵ این نشان تجاری را برای شركت به ثبت رساند.
ماتسوشیتا در سال ۱۹۶۱ در سن ۶۵ سالگی از مدیریت شركت كنار رفت، اما تا پایان عمر به عنوان رهبر معنوی شركت باقی ماند. داماد او ماساهارو ماتسوشیتا مدیریت شركت را در دست گرفت. نقش ماتسوشیتا در شكل گیری و پایداری و توسعه شركت در طول سالیان متمادی جنگ و پس از آن و گذار شركت به دنیای رقابتی كنونی بسیار برجسته است.
● نشانهای تجاری
هم اكنون مجموعه شركتهای تحت پوشش ماتسوشیتا، در شش حوزه كسب و كار به فعالیت مشغول هستند:
▪ محصولات نوری
▪ تجهیزات اطلاعاتی و محصولاتی سیمی
▪ لوازم خانگی
▪ محصولات ساختمانی
▪ مواد الكترونیكی و پلاستیكی
▪ محصولات كنترل اتوماسیون
شركت ماتسوشیتا، محصولات خود را تحت چهار نام و نشان تجاری عرضه می كند:
۱) ناسیونال (NATIONAL)
این نشان تجاری در سال ۱۹۲۵ به ثبت رسید و اولین بار برای شارژهای لامپ دوچرخه مورداستفاده قرار گرفت. كونوسوكی ماتسوشیتا، مؤسس شركت، خود این نام را برای محصولات پسندید زیرا به نظر او، این نام به چیزی اشاره دارد كه به مردم مربوط است. هم اكنون لوازم خانگی شركت در ژاپن، به این نشان تجاری عرضه می شود.
۲) پاناسونیك (PANASONIC)
نشان تجاری پاناسونیك در سال ۱۹۵۵ به ثبت رسید و اولین بار برای نامگذاری رادیوی تولیدی شركت به كار رفت چرا كه مناسبتی با محصول عرضه شده داشت: PAN یعنی همه و SONIC یعنی صدا. از سال ۲۰۰۳ این نشان تجاری به عنوان نشان تجاری جهانی برای همه محصولات الكترونیك شركت برگزیده شد.
۳) تكنیكس (TECHNICS)
اولین بار این نشان تجاری در سال ۱۹۶۵ مورداستفاده قرار گرفت. امروزه از این نام برای محصولات و ابزارهای الكترونیكی حوزه موسیقی استفاده می شود.
۴) كواسار (QUASAR)
هنگامی كه در سال ۱۹۷۴ بخش الكترونیك شركت موتورولا توسط شركت ماتسوشیتا خریداری شد، این نام تجاری نیز اخذ شد. امروزه درمورد محصولاتی نظیر تلویزیون، ویدئو، اجاقهای مایكروویو كه در آمریكای شمالی عرضه می شود به كار می رود.
● چشم انداز
صنایع الكتریكی ماتسوشیتا، كه امروزه بیشتر به همان نام نشان تجاری معروف خود یعنی پاناسونیك شناخته می‌شود، چشم انداز خود را چنین ترسیم كرده است: برترین شركت جهانی تا سال ۲۰۱۰ ازطریق پیگیری اهداف مدیریت در زمینه تحقق شبكه فراگیر با فناوری‌های نوین و حضور در محیط جهانی.
شعار معروف پاناسونیك، «ایده پردازی برای زندگی» (IDEAS FOR LIFE) است.
● كیفیت
شركت ماتسوشیتا، مدیریت كیفیت را یكی از مسئولیتهای اجتماعی خود می داند و همواره سعی در بهبود كیفیت از منظر مشتری دارد. استراتژی میان مدت شركت برای بهبود كیفیت برمبنای سه موضوع زیر نهاده شده است:
▪ اطمینان از ایمنی محصول
▪ خلق محصولات مبتنی بر آخرین فناوری
▪ برقراری سیستم مدیریت كیفیت
برای افزایش كیفیت محصول و خدمات، برنامه جدیدی تحت عنوان NQF در شركت به اجرا درآمده است. مدیریت ارشد سالانه دوبار كنفرانسی در این زمینه برگزار می‌كند.
عوامل اساسی طراحی جهانی در امر مدیریت كیفیت عبارت است از:
▪ سادگی و سهولت عملیات.
▪ استفاده از نشانه هایی كه درك آنها ساده باشد.
▪ سهولت و راحتی در هر وضعیتی، ازجمله درحین حركت.
▪ جابه‌جایی و حركت آسان.
▪ توجه به ایمنی.
▪ محیطی كه محصول در آن مورداستفاده قرار می گیرد.
● تحقیق و توسعه
سه آزمایشگاه مجهز ستادی تحقیق و توسعه، مسئول فناوری‌های نوین در شركت هستند. این فناوری‌ها برای پشتیبانی خلق كسب و كارها و محصولات و رفع نیازهای بالقوه بازار استفاده می شود. علاوه برآن، شش آزمایشگاه بخشی نیز وجود دارد. ارتباط محكم و مستمری بین تحقیق و توسعه شركت با دانشگاهها و موسسات تحقیقاتی ژاپن و سراسر جهان وجود دارد. جهت‌گیری تحقیق و توسعه برای تحقق چشم انداز ۲۰۱۰ شركت عبارت است از خلق ارزش در راستای رفع نیازهای جامعه قرن بیست و یكم به وسیله نفوذ و یكپارچگی قدرت فناوری‌های اطلاعاتی و الكترونیك.
تحقیق و توسعه در تمامی شش حوزه فعالیت كسب و كار شركت فعال است:
▪ حوزه های تحقیقاتی در مواد الكترونیك و پلاستیك:
ـ مواد برای صفحات مدار چاپی چگال
ـ تركیبات مدل‌سازی اكسپوسی برای نیمه هادیهای پیشرفته
ـ مواد برای انتقال بسیار سریع سیگنال
ـ مواد برای سلولهای سوخت
ـ مواد برای بسته بندیهای پیشرفته
▪ حوزه های تحقیقاتی در زمینه های نوری:
ـ سیستم‌های نوری پلاسما
ـ فناوری‌های كنترل و شبكه روشنایی
ـ فناوری‌های عملیات سطحی با انعكاس زیاد
ـ فناوری كنترل از راه دور و حسگرها برای محصولات نوری
▪ حوزه های تحقیقاتی در زمینه نانو:
ـ فناوری نانو در اتمیزه كردن الكترواستاتیك لوازم خانگی
ـ توسعه محصولات نوری
ـ توسعه فناوری‌های مرتبط با ارگانیسم‌های زنده برای حل مسائل سلامتی
▪ فناوری پردازش میكرو – نانو
ـ فناوری طراحی حسگرها و دستگاههای مرتبط با IT
▪ حوزه های تحقیقاتی درزمینه تجهیزات اطلاعاتی و محصولات سیمی:
ـ فناوری‌های ارتباطات برای شبكه
ـ فناوری‌های پردازش سیگنالهای صدا و تصویر
ـ فناوری‌های ردیابی حركت (GPS)
ـ فناوری‌های حفاظت هوشمند
ـ فناوری‌های پردازش میكروسكپی
ـ كنترل هوشمند خطوط انتقال قدرت
▪ حوزه های تحقیقاتی در زمینه لوازم خانگی:
ـ فناوری‌های تمیزسازی دهان
ـ مواد تیغه های تراش
ـ فناوری‌های عطرسازی
ـ خالص سازی آب
ـ فناوری‌های ماوراء صوت
ـ اندازه گیری‌های پوستی عوامل حیاتی
ـ اندازه گیری فشار خون و متابولیسم
ـ تجزیه و تحلیل و ارزیابی سیگنالهای فیزیولوژی انسان
● فروش
درآمد خالص شركت در سال ۲۰۰۵، ۵/۷۸ میلیارد دلار و سود خالص آن ۳۶/۱ میلیارد دلار بوده است.
● بنیانگذار
كونوسوكی ماتسوشیتا بنیانگذار شركت ماتسوشیتا، كه در ژاپن به پدر مدیریت معروف است، با وجود مواجه شدن با مشكلات بی‌شمار و بیماری طاقت‌فرسا در دوران كودكی، فرصت عمری طولانی درحد یك قرن یافت تا نقش خود را در جامعه ژاپن و سراسر دنیا ایفا كند. او كه ابتدا در كارگاههای ساخت بخاریهای زغالی و مغازه های دوچرخه فروشی كار می‌كرد، در جوانی به عنوان سیم‌كش به استخدام شركت برق اوزاكا درآمد، اما تمایل ذاتی او به داشتن هیجان در كار، او را واداشت تا پس از هفت سال كار آنجا را رها سازدو با سرمایه اندك، شركت ماتسوشیتا را تأسیس كند.
او در ابتدا به تولید و عرضه ابداعات خود یعنی سرپیچ لامپ، دوشاخه تبدیل و چراغ قوه دوچرخه با نام تجاری «ناسیونال» پرداخت. ماتسوشیتا در شیوه مدیریتی خود، سبكی انسانی و طبیعی و به تعبیر خودش منطبق و موافق با قوانین هستی داشت. اساس فلسفه مدیریت او توجه به انسان بود. او با اینكه خود از تحصیلات رسمی بهره چندانی نبرده بود اما هنر مشورت و استفاده از استعدادهای انسانی همكاران خود را به خوبی نمایان می ساخت. مفاهیم انسان شناسانه بسیاری را می توان در شیوه و نگرش مدیریتی او یافت كه به دلیل سادگی و پاكی به مرز فطرت آدمیان نزدیك است و هنر او در به كارگیری و پیاده سازی این مفاهیم در عرصه عمل نهفته است؛ مفاهیمی همچون تبعیت از قوانین طبیعی، توجه به خردجمعی، مشاركت ایده‌ها، اعتماد به كاركنان، تمركز بر نقاط قوت افراد، مشورت با كاركنان، فكر باز و آزاد و روح فروتنی داشتن، جدیت، انتقادپذیری، وظیفه‌شناسی، ارزش نهادن به كار و تلاش برای تعالی انسان. او اغلب به كاركنانش می گفت وقتی مشتری می‌پرسد شركت شما چه چیزی می‌سازد آنان باید جواب دهند شركت ماتسوشیتا الكتریك «انسان» می‌سازد.
او به سبب داشتن اندیشه های والا و آینده نگر، یك سال پس از جنگ جهانی دوم، در پاسخ به نقش تخریبی جنگ، موسسه PHP را در راه صلح و خوشبختی بشر بنیان نهاد و تا آخر عمر ریاست آن را برعهده گرفت. در سال ۱۹۸۰ نیز با انگیزه تربیت رهبران برای حل مشكلاتی كه ژاپن با آن روبرو بود دانشكده حكومت و مدیریت ماتسوشیتا را تأسیس كرد. در سال ۱۹۳۲ در سالگرد تأسیس شركت، ضمن برشمردن ماموریت شركت، یك برنامه بلندمدت ۲۵۰ ساله را كه شامل ۱۰ برنامه ۲۵ ساله برای ۱۰ نسل كاری بود اعلام داشت و مأموریت حقیقی شركت را تولید بی انتهای كالا به فراوانی آب آشامیدنی و دراختیار گذاشتن آن برای مردم به ارزانی آب آشامیدنی دانست. او معتقد بود از این طریق فقر برچیده می شود.
● آینده
امروزه شركت صنایع الكتریكی ماتسوشیتا، عرضه كننده محصولات متنوع با نامهای تجاری ناسیونال، پاناسونیك، تكنیكس و كواسار، پس از گذشت حدود یك قرن، با بیش از ۳۰۰ هزار كارمند در بیش از ۱۰۰ كشور جهان و فروش سالانه حدود ۸۰ میلیارد دلار، از بزرگترین شركتهای صنعتی و تجاری در سطح دنیاست. با اینكه خود ماتسوشیتا، بنیانگذار شركت، با دیدی بسیار بلند، برنامه ۲۵۰ ساله شركت را اعلام كرده بود، اما به صورت عملی، در سال ۲۰۰۶، چشم انداز سال ۲۰۱۰ شركت رسما اعلام شد.
هدف این برنامه، ارتقای سطح شركت و دستیابی به سریع‌ترین رشد درآمد در بین شركتهای جهانی است. تمركز شركت بر آن است كه در بازارهای مشخص هدف، به عنوان یك راهبر خلاق و نوآور مطرح باشد.

مسعود بینش
[e-mail]
منابع
۱ – www.mew.co.jp
۲ – www.panasonic.co.jp
۳ – www.panasonic.net
۴ – www.Fortune.com

منبع : ماهنامه تدبیر