پیشگیری از بیماریهای بزرگسالی در کودکان

به صراحت می توان گفت، بیماریهای قلبی - عروقی از نگران کننده ترین بیماریهایی است که با بالا رفتن سن، ذهن افراد را به خود مشغول می کند. اما تمامی افراد از این موضوع غافل هستند که این نگرانی را باید از سالیان دور احساس می کردند.
دکتر محمود صادق الحسینی، متخصص کودکان در این باره به خبرنگار ما می گوید: بیماریهای قلبی - عروقی یک عامل مهم مرگ و میر و معلولیت در جوامع غربی است که با وجود پیشرفتهای چشمگیر در درمان بالینی، هنوز شیوع آن رو به افزایش است.
وی با اشاره به این که مطالعات نشان می دهد در کودکان هم این بیماریها در حال گسترش است، می افزاید: این تغییرات عروقی در کودکان را با ریسک فاکتورهای مرسوم در کودکی می توان پیش بینی کرد.
این پزشک متخصص اظهار می دارد: زمینه ژنتیکی، تغذیه نامناسب، کاهش فعالیتهای فیزیکی و سیگار، ریسک فاکتورهای بیماریهای قلبی - عروقی در کودکان هستند.
وی خاطرنشان می کند: از میان این عوامل، تغذیه بزرگترین فاکتور محیطی است که در گسترش این بیماریها و سندرمهای متابولیک(چاقی و مقاومت انسولینی) تأثیر بسزایی دارد.
دکتر صادق الحسینی می گوید: بررسیهای روی نوزادان نشان می دهد، تغذیه با شیر مادر، خطر بیماریهای قلبی، عروقی و نیز سندرمهای متابولیک را کم می کند. تحقیقات نشان می دهد که در تغذیه با شیر مادر در ابتدای زندگی می توان انتظار داشت که از حوادث قلبی عروقی بیشتر از ۱۰۰ هزار مورد در سال فقط در آمریکا پیشگیری شود.
وی می افزاید: در مقابل، مصرف شیرخشک آثار بلندمدتی چون افزایش فشار و چربی خون را در پی خواهد داشت.
به گفته این متخصص اطفال، با اندازه گیری هورمون «لپتین» (leptin) که از سلولهای چربی ترشح می شود و سلامتی عروق را تهدید می کند، می توان وضعیت آینده کودک را پیش بینی کرد.
وی می افزاید: بنابراین پیشگیری از چاقی و مداخله تغذیه ای در ابتدای زندگی، یک استراتژی با قابلیت بالا برای پیشگیری اولیه از بیماریهای قلبی و عروقی است.
دکتر صادق الحسینی با اشاره به این که اقدامات پیشگیرانه ای را می توان برای کودکان تنظیم کرد، زیرا راحت تر می توان روش زندگی را در آنها تغییر داد، اظهار می دارد: بسیاری از عادات غلط مثلاً مصرف غذاهای چرب و پرکالری و نداشتن فعالیتهای فیزیکی و نیز رفتارهای پرخطر مثل سیگار کشیدن و سایر ریسک فاکتورهای قلبی عروقی کلاسیک از زمان کودکی شروع شده و تا زمان بلوغ ادامه می یابند.
وی می افزاید: بنابراین باید بیشترین تلاش ما در جلوگیری از نهادینه شدن عادات غلط متمرکز شوند، زیرا این عادات غلط ابتدا مسافر، سپس میهمان و دست آخر صاحبخانه می شوند.
● چاقی، مشکل دنیای صنعتی امروز
اپیدمی چاقی در دنیای صنعتی امروز، یک مشکل اساسی در سیستمهای مراقبت سلامتی است. متأسفانه اقدامات معمول و در دسترس امروزی برای مبارزه با چاقی تاکنون نتایج دلسرد کننده ای داشته است، ولی همچنان بررسیهایی برای یافتن اهداف حساس به منظور پیشگیری و مراقبت از چاقی در جریان است.
دکتر صادق الحسینی در این زمینه می گوید: ساختار ژنتیک و عوامل محیطی همچون عادات تغذیه ای و میزان فعالیت شخص در بروز چاقی تأثیر بسزایی دارد.
وی می افزاید: در بچه ها، مصرف غذاهای پرچرب و نوشابه های سرشار از قند از ریسک فاکتورهای چاقی هستند. افزایش رستورانهای «فست فود»، خطر مصرف غذاهای پرچرب و پر از کربوهیدرات را افزایش داده است.
این متخصص اطفال با اشاره به این که ذخیره چربی در بافتهای چربی موقعی صورت می گیرد که جذب چربی بیشتر از مصرف آن باشد، تصریح می کند: مصرف چربی به صورت اکسیده شدن آن و عمدتاً به وسیله عضلات صورت می گیرد، لذا رفتارهای نشسته ای مثل تماشای تلویزیون یک ریسک فاکتور برای کاهش فعالیت فیزیکی و افزایش مصرف مواد غذایی است.
به گفته وی، برنامه غذایی و عادات روش زندگی تحت تأثیر شرایط اجتمایی و اقتصادی خانواده هاست.
صادق الحسینی می گوید: عوامل محیطی قبل و بعد از تولد به طور فزاینده ای جزو ریسک فاکتورهای چاقی دوران بلوغ به شمار می روند. دوره اولیه زندگی به علت تقسیم و توسعه سلولی، یک مرحله آسیب پذیری برای چاقیهای بعدی به شمار می رود.
وی می افزاید: تغذیه کافی در حاملگی و اوایل شیرخوارگی و وزن مناسب موقع تولد، یک قابلیت پیشگیری قابل توجهی در چاقیهای آینده دارد. تغذیه طولانی مدت با شیر مادر یک فاکتور حمایتی علیه چاقی در بزرگسالی است.
● شروع دیابت از دوران کودکی
آمارها نشان می دهد، شیوع دیابت در انسان بالغ رو به افزایش است و متأسفانه شروع آن در بسیاری از موارد از دوران کودکی است.
این متخصص اطفال دیابت کودکان را به دو نوع تیپ ۱(فقدان انسولین) و تیپ ۲(مقاومت به انسولین و نقص در عملکرد انسولین) تقسیم می کند و می گوید: در دیابت تیپ یک، فاکتورهای ژنتیکی و فاکتورهای محیطی تأثیر دارند.
وی می افزاید: سرخجه مادرزادی، اوریون و پروتئینهای شیر گاو، پروتئین گندم(گلوتن) و مادران چاق، کودکان چاق و تغذیه ضعیف دوران جنینی و بعد از تولد از عوامل بروز دیابت در کودکان است.
● بیماریهای آلرژیک
آلرژی یکی دیگر از بیماریهایی است که نام آن را به کرات شنیده ایم. اما این بیماری چگونه از کودکی شکل می گیرد و در بزرگسالی بروز پیدا می کند.
دکتر صادق الحسینی پیرامون این موضوع اظهار می دارد: شیوع این بیماریها در عرض دو دهه گذشته بیشتر شده است و شروع این بیماریها خیلی زود در زندگی شروع می شود و حساسیت به آلرژیهای غذایی در مدت کوتاهی پس از تولد به وجود می آید.
وی با اشاره به نقش شیر مادر می گوید: در یک مطالعه مشخص شد، در کودکانی که شیر مادر می خورند، ۷ برابر اگزما کمتر دیده می شود و برعکس در بچه هایی که شیرخشک می خورند، شیوع اگزما و خس خس سینه بیشتر است.
این متخصص خاطرنشان می کند: شیر خشک و معرفی زودهنگام کمک غذاهای آلرژیک و نیز فراوانی دود دخانیات و سایر آلاینده های هوا در محیط زندگی شیرخوار بیش از پیش باعث بروز آلرژی درکودکان می شود.
به گفته وی، این مواد در ساختمان سلولی بخصوص در سیستم اعصاب و سیستم ایمنی نقش عمده ای دارند و در دوران جنینی از طریق جفت و بعد از تولد از راه شیر مادر به بدن طفل وارد می شوند.
صادق الحسینی تصریح می کند: در مواردی که امکان تغذیه با شیر مادر وجود ندارد، شیرخشکهای غیرآلرژیک توصیه می شود، ولی تأثیرات آنها بر پیشگیری از آلرژیها اثبات نشده است.
● پوکی استخوان، یک علت بزرگ معلولیت
پوکی استخوان یک علت بزرگ معلولیت و مرگ و میر با هزینه های بالاست. ریسک پوکی استخوان با تعیین حداکثر توده استخوانی در بلوغ و سپس تعیین میزان از دست دادن استخوان در سنین بعدی مشخص می شود.
این متخصص اطفال می گوید: به طور سنتی، استراتژیها برای پیشگیری از پوکی استخوان، کم کردن روند آن در دوران پس از بلوغ متمرکز بوده است، اگرچه ۷۰-۸۰ درصد ژنیتیکی است. اما اخیراً توجهات بیشتر بر افزایش توده استخوان جلب شده است.
وی می افزاید: بر این اساس، پیشنهاد شده است، تغذیه کافی مادر حین حاملگی از نظر کلسیم و ویتامین D، تغذیه نوزاد با شیر مادر و ویتامین D و املاح معدنی کافی بخصوص در نوزادان نارس، ادامه دریافت ویتامین D و کلسیم کافی در سرتاسر دوران کودکی که توصیه می شود، منبع آن بیشتر در شیر یا محصولات لبنی است.
به گفته وی، انجام ورزشهای با تحمل وزن در دوران کودکی و نوجوانی نیز برای پیشگیری از این بیماری بسیار مناسب است.

منور میرشجاعان

منبع : روزنامه قدس