چهل سال تاریخ ایران: در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه

به اهتمام : افشار - ایرج
محل نشر : تهران
تاریخ نشر : ۱۳۸۰/۰۶/۰۴
رده دیویی : ۹۵۵.۰۷۴
قطع : وزیری
جلد : گالینگر
تعداد صفحه : ۳۹۲
نوع اثر : تالیف
زبان کتاب : فارسی
نوبت چاپ : ۲
شماره مجلد : ۲
تیراژ : ۲۰۰۰
شابک : ۹۶۴-۳۳۱-۰۱۸-۳

کتاب 'الماثر و ال‌آثار 'اثری است شامل وقایع و اخبار و شرح حال اشخاص در دوره چهل سال سلطنت ناصرالدین شاه, اثر 'محمدحسن خان اعتمادالسلطنه ' (صنیع‌الدوله) ـ وزیر انطباعات و رئیس دارالترجمه که جلد اول آن در سال 1363به تصحیح استاد ایرج افشار برای نخستین بار به چاپ رسید .جلد دوم کتاب نیز در واقع شامل تعلیقات و یاداشت‌های مرحوم دکتر 'حسین محبوبی اردکانی 'بر کتاب 'الماثر و ال‌آثار 'است .مصحح درباره چگونگی فراهم آمدن این کتاب می‌نویسد' :چون در آن کتاب ـ الماثر و آلاثار ـ به وقایع و اخبار یا نام افرد و اشخاصی اشارت رفته است که گاه برای خوانندگان ناشناس است از مرحوم دکتر حسین محبوبی اردکانی, محقق کم نظیر در تاریخ قاجار, درخواست کردم توضیحات و اطلاعات تکمیلی مخصوصا نسبت به شرح حال رجال مشهور بنویسد تا خوانندگان و مراجعه کنندگان آن متن بتوانند بی نگریستن به مراجع دیگر بر مطلوب خود دست یابند .خوانندگان توجه دارند که کتاب مذکور از شرح حال شاهزادگان و رجال عاری است مگر آن‌ها که دارای ذوق ادبی و طبع شعری بوده‌اند .یادداشت‌های مرحوم محبوبی اردکانی بر دو دسته است :یک دسته در حاشیه چاپی الماثر و ال‌آثار (یادداشت‌های کوتاه) و دسته دیگر بر روی اوراق (یادداشت‌های مفصل) و من آن همه را به ترتیب صفحات و نظم ابواب کتاب درهم کرده و برای این که هر شرح حال معلوم باشد مربوط به کیست, عناوین و سر فصل‌هایی بر متن نوشته آن مرحوم افزوده‌ام...و شماره صفحات چاپ نخست (سنگی) و چاپ کنونی را ذیل هر یک از عنوان‌ها آورده‌ام تا مراجعه به هر یک از دو چاپ از متن الماثر و ال‌آثار آسان باشد .'گفتنی است تعلیقات مرحوم محبوبی اردکانی فقط تا باب دهم از بخش اول کتاب الماثر و ال‌آثار را شامل می‌شود .