طب مکمل در سایه روشن ابهام

بحث درباره طب جدید و طب مکمل، مدت‌ها است که به یکی از بحث‌های اصلی جامعه پزشکی تبدیل شده و موافقان و مخالفان، هر کدام نظری در این باره دارند.
اگرچه در طب جدید جایگاهی برای طب مکمل دیده نشده است، اما انکار هم نشده و طب مکمل هیچ‌گاه جایگاه خود را از دست نداده است. در ایران نیز در پنج شش سال گذشته توجه خاصی به طب مکمل شده است و در برخی دانشگاه‌ها دوره طب مکمل تدریس می‌شود. مواردی همچون حجامت، طب سوزنی و داروهای گیاهی از شاخه‌های طب مکمل در ایران هستند که سازمان نظام پزشکی نیز در صورت رعایت موازین قانونی مورد نظر خود و وزارت بهداشت، نظر منفی نسبت به آنها ندارد. هر چند آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود در زمینه طب مکمل در حال حاضر بسیار ضعیف بوده و نیازمند بازنگری است.
یکی از مواردی که همواره باید در طب مکمل مورد توجه قرار گیرد، فرهنگ‌سازی است. به طور مثال مردم معتقدند گیاهان دارویی یا داروهای گیاهی عارضه‌ای ندارند، این در حالی است که این داروها هم می‌توانند به اندازه داروهای دیگر عوارض داشته باشند. نکته دوم بررسی دقیق علمی ‌روی داروهای گیاهی و گیاهان دارویی است که گرچه تاکنون برخی تحقیقات صورت گرفته، اما از آنجا که منظم و برنامه‌ریزی شده و در راستای یک هدف کلان نبوده است، چندان مورد استفاده واقع نشده و نیاز جامعه را مرتفع نمی‌سازد. هچنین پروسه تولید و عرضه این داروها نیز باید تحت نظر باشد. در کشور ما دو مسیر برای توزیع داروهای گیاهی یا گیاهان دارویی وجود دارد. یکی سیستم استاندارد و تحت نظر وزارت بهداشت و دیگری عطاری‌ها که هیچ نظارتی بر آنها نیست و مواد آنها به صورت فله‌ای و در انبارهایی نگهداری می‌شود که هیچ استانداردی نداشته و انواع آلودگی‌های ویروسی، باکتریال و به خصوص قارچی آنها را تهدید می‌کند. البته این به معنای مخالفت با عطاری‌ها نیست، اما بدون شک این مراکز هم باید ساماندهی شوند و پروسه تولید، نگهداری و توزیع در آنها علمی‌ و تحت نظر باشد. همچنین حدود و شرح وظایف آنها نیز باید تعریف شود.
مشکل دیگر در طب سنتی یا طب مکمل، ورود افراد فاقد صلاحیت در این بخش است. به بیان دیگر، تمام خدمات طبی باید توسط پزشکان صورت پذیرد و افراد دیگری که به انحای مختلف مهارت‌هایی در زمینه طب مکمل دارند، حتما باید تحت نظر پزشک انجام وظیفه نمایند. به طور مثال فردی که حجامت می‌کند، حتما باید تحت نظر پزشک این کار را انجام دهد و یا در طب سوزنی و ماساژ‌درمانی، متاسفانه شاهدیم بعضا افرادی این کار را انجام می‌دهند که هیچ‌گونه اطلاعاتی در زمینه فیزیولوژی و آناتومی بدن نداشته و مشخص نیست در کجا دوره آموزشی دیده‌اند. سازمان نظام پزشکی هم به عنوان یکی از متولیان عرصه سلامت کشور و در مسیر اهداف خود و در جهت ارتقای سطح علمی پزشکان و در راستای حمایت از حقوق بیماران، دوره‌هایی مانند برنامه گیاه‌درمانی و دوره طب سوزنی را برگزار کرده که صرفا پزشکان و اعضای سازمان اجازه شرکت در این دوره‌ها و اخذ مدرک را دارند.

دکتر حجت‌الله مقیمی‌
مدیر کل نظارت سازمان نظام پزشکی

منبع : هفته نامه سپید