دیپلماسی جنون

درحالی که ایالات متحده این روزها باید به دنبال بهبود چهره خود در جهان باشد ؛ دچار دیپلماسی جنون شده است. از زمان ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ تا کنون جورج بوش دست از اقدامات جنون آمیز سیاسی – نظامی نه تنها برنداشته بلکه بر میزان آنها افزوده است. شاهد بودیم در بسیاری از موارد جنون بوش مستقیما در عراق ، افغانستان و پاکستان تجلی می یافت و امروز این جنون توسط میخائیل ساکاشویلی به روئیت رسیده است.
جورج بوش به بهانه مبارزه با تروریسم بر جنون قدرت خود سرپوش گذاشته و وارد جنگ عراق ، افغانستان شده است و به دنبال خود متحدین غربی از جمله ناتو (در افغانستان) به باتلاق کشانده است.
جنون جورج بوش در گرجستان به نهایت خود رسید ؛ ساکاشویلی بی شک با هدایت و چراغ سبز کاخ سفید با دم شیرخفته بازی کرد و نتیجه اش را دید!
سیاست مداران کاخ سفید یک اشتباه فاحش کرده بودند ؛ آنها دچار این توهم شده بودند که مسکو هرگز نمی تواند به حمله ضربتی گرجستان پاسخ دهد. پوتین در پکن به سر می برد و مدودف ریس جمهور روسیه در تعطیلات تابستانی ، اذهان عمومی همه درگیر مسئله المپیک پس همه چیز برای یک حمله آماده بود اما حماقت گرجستان موجبات برملا شدن طرح های مضحک بوش شد و مجددا شکافی عمیق در روابط مسکو – واشنگتن به وجود آورد. حمایت ایالات متحده از تهاجم گرجستان به آبخازیا و اوستیای جنوبی نه تنها به خشمگین شدن کرملین منتهی نشد بلکه بر تحولات سیاسی تاثیر گذاشت،بدین صورت که تنش در روابط روسیه و کشورهای عضو ناتو به طور غیرقابل کنترلی به وجود امد یا حداقل نمایان شد.
مسئله ای که روشن است روسیه قدرت نظامی خود را به بهترین وجه ممکن به رخ غربیان کشید و حتی مسئله وجودی ناتو و حمایت آمریکا از متحدین اش را به چالش کشید. ایالات متحده برای دفاع از متحد خود نتوانست دست به هیچ اقدام تلافی جویانه ای بزند یا حتی روس ها را از پیشروی باز بدارد.
بی شک سیاست مداران غرب هرگز گمان نمی کردند ورق این گونه به نفع روسیه بازگردد. موضوعی که مبرهن است سیاست مداران روس از هوش و ذکاوت بیشتری برخوردار بودند و به زیبایی اوضاع را به نفع خود تغییر دادند.
منطقه قفقاز از دیر باز به لحاظ ژئوپولتیک دارای اهمیت بوده است اما به دلیل فقدان توانایی برای تشکیل دولتی مستقل همواره تحت لوای پرچم یک ابر قدرت بوده است ؛ روزگاری ایران و عثمانی و سپس روسیه تزاری و شوروی حاکمین این سرزمین بودند اما بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۹۰ خلاء قدرتی در این منطقه حس شد که ایالات متحده با استفاده از این خلاء نفوذ خود را در حیات خلوت کرملین گسترش داد. شواردنادزه رئیس جمهور پیشین گرجستان که زمانی وزیر امور خارجه شوروی بود با درک صحیح از اوضاع منطقه روابط خود را با روسیه حفظ می کرد اما ساکاشویلی با یک انقلاب رنگین به قدرت رسید این توازن را برهم زد و به مرور کینه روس ها را از خود ، آمریکا و حتی ناتو را به وجود آورد. ناتو همواره به روسیه اطمینان می داد که این کشور هرگز تهدیدی از سوی ناتو حس نخواهد کرد اما عمل کرد آنان خلاف این مطلب را اثبات کرد.
حال که امریکا و ناتو خود را در موضع بازنده می بینند دست به اقداماتی برای بدست آوردن وجهه خود زدند که می توان به اجرای مانور مشترک زیردریایی های آلمان ، اسپانیا ، لهستان و آمریکا در دریای سیاه و در جوار مرزهای آبی روسیه اشاره کرد . هرچند که برطبق ادعای ناتو این مانور مشترک از ۱۸ ماه پیش طراحی شده است اما آناتولی ناگاویتسین معاون ستاد مشترک ارتش روسیه این مانورها را به شدت محکوم کرده و نسبت به اهداف آن ابراز ترددید کرده است.
دیمتری مدودف با لحنی قاطع خبر قطع همکاری این کشور با ناتو را اعلام کرد. و مجلس دوما خواستار به رسمیت شناخته شدن استقلال آبخازیا و اوستیای جنوبی شد.
از طرف دیگر ، دیگر مهره ایالات متحده ویکتوریوشچنکو رئیس جمهور اوکراین هرچند همیشه سعی داشت موضع نرم تری نسبت به مسکو اتخاذ کند ؛ اعلام کرد نمی خواهد کشور بعدی باشد که مورد تهاجم روسیه قرار می گیرد و در خواست الحاق فوری این کشور به ناتو را مطرح کرد. نکته جالب اینجاست که روس ها در اوکراین یک اقلیت قومی بزرگ هستند ؛ حدود ۷۱ درصد جمعیت اوکراین را روس ها تشکیل می دهند که در شرق و جنوب این کشور سکونت دارند و همواره تهدید جدی برای انقلاب نارنجی اوکراین طلقی می شدند و مخالفین سرسخت پیوستن به ناتو.
نکته ای که آمریکا و متحدانش از ان غافل است ترمیم چهره آنان ارتباط مستقیم با امنیت ملی دارد . آمریکا می توانست با استفاده از کمک های بشر دوستانه و توجه به بحران غذایی موجود در جهان تا حد زیادی چهره خود را در جهان ترمیم کند اما نه نتها سردمداران کاخ سفید دست به این کار نزدند بلکه شعله ها آتش جنگ را در جهان شعله ورتر کردند کشتار هرروزه مردم افغانستان و عراق و نیز عملکرد نچندان دلچسب آنان در قاره سیاه سند محکمی بر این مدعاست .نتیجه سیاست جنون غرب نه تنها برای آنان بلکه برای جامعه جهانی نتیجه سنگینی خواهد داشت.

علی ودایع