اصول سرمایه‌گذاری در بورس

بازار بورس مانند هر بازار دیگری دارای اصول و شرایط ویژه‌ای است که با در نظر گرفتن و عمل به این اصول پایه‌ای، می‌ةوان به سرمایه‌گذاری با ژذیرش کمترین ریسک اقدام نمود.
سرمایه‌گذاری با ”سرمایه‌مازاد“ اولین و مهمترین اصلی است که همواره مورد تأکید و توصیه مسئولان و فعالان با سابقه بازار می‌باشد. در وقاع از آنجائی که این بازار به‌دلیل افت و خیزهای متوالی وضعیت یکسانی ندارد، معمولاً سرمایه‌گذارانی می‌توانند با خیال راحت، بحران‌های مقطعی بورس راتحمل نمایند که با سرمایه‌مازاد خود در این بازار حضور دارند و در عین برخورداری از ملزومات اولیه زندگی (مسکن، خودرو، لوازم خانکی و...) مازاد سرمایه خود را به این بازار تزریق کرده‌اند. از مقروض شدن به دیگران به منظور سرمایه‌گذاری در بورس اجتناب نمایید تا ابتکار عمل و انبساط خاطرتان از دست نرود.
● سبد سهام
پرهیز از خرید ”تک سهام“ و تشکیل سبدسهام، دومین اصل مهم به‌منظور کاهش ریسک سرمایه‌گذاری برای حضور در بازار بورس است. از آنجا که افت وخیز قیمت سهام شرکت‌ها دارای روند متفاوتی هستند، بهتر است سرمایه‌ موجود جهت خرید سهام در چند شرکت از صنایع مختلف تزریق شود تا ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد. در صورت وجود سرمایه اندک، در شرکت‌های واسطه‌گری مالی (دارای سبد سهام متنوع) سرمایه‌گذاری شود، زیرا این چنین شرکت‌هائی ریسک پائین‌تری نسبت به سایر شرکت‌ها دارند.
● دیدگاه بلندمدت
سومین اصل بورس اوراق بهادار، سرمایه‌گذاری با دید بلند مدت است. تجربه و گذشته شاخص‌های مختلف بورس اوراق بهادار نیز نشان داده در هیچ دوره سه ساله‌ای سهام‌داران دچار ضرر و کاهش ارزش سرمایه نشده‌اند. بنابراین هرچه دید سرمایه‌گذاران بلند مدت‌تر باشد به همان نسبت نیز ضریب ریسک به حداقل می‌رسد
● عدم قطعیت
عدم قطعیت بازار، اصل دیگری است که می‌بایست در هر شرایطی مدنظر سهامداران قرا رگیرد. گاها ”دیده شده که افراد تنها به صرف بازدهی گذشته یک شرکت و یا شاخص‌های بورس اوراق بهادار به این بازار روی آورده‌اند و با ذهنیت تداوم روند گذشته انتظار کسب سود داشته‌اند.
در حالی که بورس اوراق بهادار به ”تالار شیشه‌ای“ معروف است و با هر تلنگری فرو می‌ریزد و ترک بر می‌دارد پس همواره باید در نظر داشت که وضعیت (مثبت و منفی) یک دوره بورس اوراق بهادار را نمی‌توان به زمان‌های آینده تعمیم داد. به عبارت دیگر، در این بازار اصل ”یگانه عنصر ثابت جهان تغییر است“ مصداق کاملی دارد.
● تحلیل
برای به‌دست آوردن بازده مناسب در بورس حتماً باید نکات فوق را مد نظر داشت. به‌علاوه با استفاده از تحلیل‌های عملی متداول (فاندامنتال ـ تکنیکال) شرایط را برای دستیابی به بیشترین بازده در کمترین زمان ممکن مهیا نمود.
استفاده از تئوری مدرن پرتفولیو (MPT) نیز کمک مؤثری در بهینه‌سازی سبد سهام و توازن ریسک و بازده می‌نماید.
● فاندا منتال
در لغت به معنای بنیادی و پایه‌ای است و در علم معاملات بورس اوراق بهادار به نوعی از تحلیل گفته می‌شود که به بررسی بنیادی و همه جانبه شرکت‌های بورسی در سطح خرد و کلان می‌پردازد.
به کسانی که از این روش برای تحلیل استفاده می‌نمایند فاندامنتالیست یا (بنیادگرا) می‌گوییم. سرمایه‌گذار در هر نوع بازار، اعم از اوراق بهادار، طلا، ارز مسکن و... همواره نیازمند بررسی همه جانبه فرصت‌ها و هزینه‌های سرمایه‌گذاری و روند آیند آن می‌باشد. در حققت، تحلیل براساس اطلاعات موجود و پیش‌بینی وقایع تأثیرگذار براساس فرصت‌های سرمایه‌گذاری روشی است که بسیاری از تحلیل‌گران از آن استفاده می‌نمایند. در این نوع دیدگاه، تحلیل‌گر کار خود را باکل نگری آغاز و با جز (مطالعات جهانی، منطقه‌ای کشوری، صنعتی و شرکتی) شکل می‌گیرد. بررسی هزینه‌ها و فرصت‌ها و ریسک با ذکر دلایل و مقایسه با سایر اطلاعات موجود به‌همراه پیش‌بینی وقایع آینده، شالوده این گونه تحلیل است.
● تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال یکی از روش‌های معتبر در بررسی روند قیمت سهام شرکت‌ها است. که براسا شاخص‌هائی همچون (عرضه و تقاضا ـ حجم معاملات ـ تعداد خریداران ـ قیمت‌های تاریخی) استوار می‌باشد. به عبارت دیگر، تحلیل تکنیکی استفاده از اطلاعات گذشته برای پیش‌بینی وقایع آینده است. به تحلیل گرانی که از این روش برای بررسی سهام استفاده می‌نمایند تکنیکالیست یا (چارتیست) می‌گویند. در این نوع تحلیل، استفاده از نمودار قیمت و اندیکاتورهای مختلف پایه و اساس کار است و برای یک چارتیست اطلاعات بنیادی سهم هیچ اهمیتی ندارد. در برخی موارد، چارتیست‌ها اصلاً نمی‌دانند شرکتی که سهام آنرا خریداری می‌نماید چه محصولی تولید می‌نماید.
در این روش ۳ اصل اساسی مبنای تحلیل را تشکیل می‌دهد:
الف) همه چیز در قیمت سهم منعکس می‌گردد.
چارتیست‌ها معتقدند که تمام اطلاعات و اخبار یک سهم تأثیرشان را در قیمت سهم به‌جای می‌گذارند و نیازی به پیگیری وقایع شرکت‌ها نیست و قیمت سهم نشانگر تحولات شرکت است.
ب) روند قیمت‌ها در برابر تغییرات مقاومت می‌نماید
هرگاه قیمت سهام شرکتی بخواهد تغییر (افزایش یا کاهش) نماید این تغییر منفی و مثبت یک تا صفر می‌باشد. به عبارت دیگر، قیمت‌ها در دامنه منفی، مثبت حرکت می‌نمایند ولی تمایل آن رسیدن به نقطه صفر و تعادلی است. بر همین اساس، هیچ‌گاه قیمت سهام در یک لحظه ناگهانی به تعادل نمی‌رسد و این اتفاق در طی دوره زمانی به‌وقوع می‌پیوندد که رفتار بازار طی این دوره به ما نشان می‌دهد که تا پایان دوره چقدر باقی مانده است. مثلاً زمانی که سهام یک شرکت روند مثبت دارد در طی راه به نقطه‌ای می‌رسیم که از آن به بعد، درصد افزایش قیمت نسبت به روزهای قبل کاهش می‌یابد یا بالعکس در یک روند منفی هرگاه شتاب کاهش قیمت نسبت به روزهای گذشته آرام شد یعنی به نقطه‌ تعادل نزدیک شده‌ایم.
ج) تاریخ (روند) تکرار می‌شود
اگر قبول کنیم که از لحاظ روان شناختی، انسان‌ها در شرایط مشابه عکس‌العمل‌های مشابه دارند، به‌راحتی می‌توانیم انعکاس این اصل روان‌شناسی را در نوع خرید و فروش آنها دخیل نماییم و با بررسی وقایع گذشته، پیش‌بینی آینده را سهل نماییم.

امیرحسین اسماعیل‌پور

منبع : ماهنامه اقتصاد خانواده