استفاده از سلول بنیادی مزانشیمی در درمان: کیفیت یا کمیت؟

● سابقه و هدف:
امروزه سلول های بنیادی مزانشیمی (MSCs) از بافت های مختلف انسانی از جمله مغزاستخوان جدا می گردند. این سلول ها قدرت تکثیر نسبتا بالایی داشته و به رده های مختلف سلولی با منشاء مزودرمی و غیرمزودرمی تمایز پیدا می کنند و از این رو، امیدهایی را در درمان بیماری های مختلف به وجود آورده اند. خصوصیات منحصر به فرد این سلول ها همانند منبع قابل دسترس، جداسازی راحت، تکثیر سریع، توانایی مهاجرت به بافت های آسیب دیده سبب شده است تا از این سلول ها در درمان بیماری ها و مهندسی بافت استفاده گردد. فراوانی کم این سلول ها در بدن و نیاز به تعداد زیاد آن ها در مصارف بالینی، تکثیر آن ها را در محیط آزمایشگاه اجتناب ناپذیر می سازد، اما تکثیر بیش از حد سلول ها قبل از پیوند می تواند منجر به پیری آن ها شده و ممکن است عوارض نامطلوبی را پس از پیوند برای بیمار در پی داشته باشد.
● روش بررسی:
سلول های بنیادی مزانشیمی از آسپیره مغزاستخوان انسانی جدا و کشت داده شدند پس از پاساژ اول، برخی مارکرهای سطحی سلولی و قدرت تمایز آن ها مورد ارزیابی قرارگرفت و پاساژ سلول ها تا نقطه توقف رشد ادامه یافت، سپس با تکنیک ساترن بلات پس از پاساژهای متعدد تغییرات طول تلومر، به عنوان نشان گر پیری در آن ها مورد بررسی قرار گرفت.
● یافته ها:
نتایج نشان می دهد رابطه مستقیمی بین تکثیر سلول ها و کاهش طول تلومر وجود دارد؛ در اکثر نمونه ها طول تلومر پس از میانگین ۹ پاساژ به اندازه ۱کیلوباز(kb) کاهش پیدا کرد که این امر نشان دهنده پیری این سلول ها به دلیل تکثیر زیاد در محیط in vitro می باشد.
● نتیجه گیری:
توصیه می نماییم برای استفاده از MSCs در مصارف بالینی بهتر است از پاساژهای اولیه استفاده شود. اگرچه تعداد این سلول ها در پاساژهای اولیه خیلی زیاد نیست ولی توانایی تکثیر، تمایز و لانه گزینی آن ها حفظ شده و احتمال این که این تعداد کم، پتانسیل ترمیم بافت را داشته باشند بیشتر از سلول های زیاد در پاساژهای انتهایی می

ناصر احمدبیگی لاهیجانی
یوسف مرتضوی
مسعود سلیمانی
آزاده امیدخدا

منبع : پایگاه اطلاعات علمی