۲۸ مهر ۱۳۸۶ ــ ۲۰ اکتبر ــ نگاهی کوتاه به اندیشه ها و تالیفات «جان دوی» بزرگترین فیلسوف قرن ۲۰ آمریکا به مناسبت زادروز او

۲۰ اکتبر زادروز «جان دوی» بزرگترین فیلسوف قرن ۲۰ آمریکاست که در سال ۱۸۵۹ به دنیا آمده بود و اول ژوئن ۱۹۵۲ بدرود حیات گفت. پروفسور «دوی» یک سال پیش از وفات، از تلاش مردم ایران به ملی کردن صنعت نفت خود حمایت کرده و گفته بود که دکتر مصدق ایران را در راهی درست به سوی دمکراسی قرار داده است.
از نظر پروفسور «دوی» که بیش از هر فیلسوف دیگر در طول تاریخ کتاب نوشت، «آموزش و پرورش» ستون پیشبرد یک ملت به سوی کمال و تمدن و در نتیجه دمکراسی و تضمین حقوق است و گفته بود که وقتی حقوق افراد رعایت شود «آزادی» که آرزوی بشر تامین است.
پروفسوری دوی مدارس و رسانه ها (ازنشریه و کتاب تا عکس و فیلم و رادیو ـ تلویزیون) را ابزار های آموزش عمومی معرفی کرده است. با وجود این، گفته است که انسان عمدتا از تجربه و عمل یاد می گیرد. او تاکید داشت که اصلاحات یک جامعه باید از آموزش و پرورش (نوجوان و بزرگسال) آغاز شود که بدون آن حصول پیشرفت عمیق میسر نخواهد بود. در مورد آموزش و پرورش نوجوانان، وی برضد هرگونه تحقیر و تنبیه کودک بود و سرمایه گذاری در آموزش و پرورش را مهمترین سرمایه گذاری یک کشور و همچنین هر خانواده می دانست و تاکید داشت که نخست باید آموزگار خوب به دست آورد و سپس مدرسه تاسیس کرد.
«دوی» که از حامیان فلسفه «استقلال فردی» بود تاکید بر این داشت که بدون توجه به روانشناسی و فرهنگ مانوس یک ملت، نمی توان طرز حکومت و روش زندگانی را به آن ملت تحمیل کرد و انتظار داشت که به آن وفادار بماند. وی اصرار کرده است که روانشناسی جامعه باید همیشه مد نظر باشد و گرنه اصلاحات و تحولات را در اولین فرصت رها خواهد ساخت و به راه خویش باز خواهد گشت.
«دوی» پس از دیداری از شوروی و مطالعه سوسیالیسم مارکسیستی این کشور اعلام داشت: میان آزادی عمل فرد و نظامات دولتی باید موازنه برقرار باشد تا جامعه پیشرفت کند و فرد استعداد خلاق خود را بکار اندازد. اگر مراد عدالت است، توجه به خواست و استعداد مردم یعنی عدالت.
وی پس از دیدار از چند کشور در حال پیشرفت و مطالعه دمکراسی های نوپای آنها تاکید کرد: تا زمانی که اطلاعات مردم ( از طریق احزاب، نشریات مستقل و با کمک معلم، نویسنده و سخنران ) به میزان معین نرسد دمکراسی کامل نخواهد بود، زیرا چنان مردمی در قبال آراء خود و وکالتی که به دیگران می دهند احساس مسئولیت نخواهند کرد.
دوی می گفت هیچ چیز بیش از این او را رنج نمی دهد که ببیند «ناشر» دستنویس یک مولف را برای انتشار کتاب رد کرده است. جامعه باید این مسئله را از طریقی حل کند. دوی با محرمانه کاری ها دولتها مخالف بود و می گفت که مردم حق دارند بدانند و دولتها وکیلانی موقت بیش نیستند.
تالیفات مهم او عبارتند از : «رابطه دمکراسی با آموزش و پرورش» ، «مسائل بشر» ، «چگونه فکر کنیم»، « طبیعت بشر و رفتار»، «فلسفه استقلال فردی» ، «لیبرالیسم و عمل اجتماعی» ، «فرهنگ و آزادی» ، «خواست ها و ناخواست ها» ، «هنر تجربه» ، « فلسفه و تمدن» ، «تجدید ساختار فلسفه» ، «تجربه و طبیعت»، « احزاب و آموزش دمکراسی»، «مطالعه اخلاق» ، «بررسی فرضیه های فلسفی» و ....

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز