ملامحمدعلی برغانی قزوینی

جنسیت: مرد
نام پدر: ملامحمد فرشته/ ملائکه
تولد و وفات: (۱۱۷۵ - ... )۱۲۶۹ قمری
محل تولد: ایران
شهرت علمی و فرهنگی: فقیه، عالم دینی و عارف
معروف به حاج‌ملاعلی برغانی. در برغان کرج به‌ دنیا آمد و نزد پدر مقدمات علوم را آموخت و "قرآن" و "نهج‌البلاغه" را حفظ کرد. سپس به قزوین رفت و سطوح را نزد دو برادر بزرگتر خود ، شهید ثالث و ملامحمدصالح برغانی ، تلمذ کرد. آن‌گاه به اصفهان رفت و فلسفه را از ملاعلی نوری اخذ کرد. سپس به عتبات عراق رفت و در کربلا مقیم شد و محضر علامه وحید بهبهانی را درک کرد و بعد از آن در نجف نزد سیدعلی طباطبایی ، صاحب "ریاض" ، و شیخ‌جعفر کاشف‌الغطاء مدارج عالی را پیمود و به‌ درجه اجتهاد نائل شد. آن‌گاه به ایران بازگشت و در تهران مسکن گزید. و یکی از عالمان نام‌آور عهد قاجاری شد. براثر مخالفت با فتحعلی‌شاه به عراق تبعید شد و در کاظمین اقامت کرد و از خواص میرزامحمد اخباری شد. پس از قتل استاد او به‌ کربلا رفت و با شیخ‌احمد احسایی برخورد کرد و تحت‌تأثیر افکار او قرار گرفت و سال‌ها ملازم وی شد ، و از وی نیز اجازه دریافت کرد. وی سال‌ها در کربلا و نجف و کرمانشاه و قزوین به ‌تدریس و فتوا اشتغال داشت. وی بنیانگذار مکتب جدیدی بین شیخیه و متشرعه می‌باشد.
از مشهورترین شاگردان وی در عرفان و اخلاق ملاحسینقلی همدانی بود. مصنفات بسیاری در تفسیر و عرفان و فقه و حدیث از او باقی است که از آن جمله: "الاعتقادات"؛ "تذکرهٔ‌العارفین"؛ "حیاهٔ‌الایمان فی‌العرفان"؛ "رموزات‌العارفین"؛ "ریاض‌الاحزان" که جلد پنجم آن به‌نام "جنهٔ‌النعیم" و جلد هشتم آن به‌نام "جنهٔ‌الرضوان" است؛ "الصراط‌المستقیم"؛ "ضوابط‌الاصول"؛ "غنائم‌العارفین فی تفسیرالقرآن‌المبین"؛ "فردوس‌العارفین فی بیان اسرار آل طاها و یاسین"؛ "لسان‌العارفین"؛ "مشکاهٔ‌العارفین فی معرفهٔ اصول‌الدین"؛ "معراج‌العارفین"؛ "هموم‌العارفین و اکسیرالصادقین"؛ "مجمع‌الرسائل" ، در شرح "المختصرالنافع" محقق حلی.

منبع : مطالب ارسالی