والیبال در بندر دلفین ها

شهر «ویشاكاپت نام» پیش از این رویداد بزرگ یك بار در سال ۲۰۰۳ میزبان چهارمین دوره رقابت های نوجوانان آسیا بود و در كارنامه ورزشی خود برگزاری بازی های آفریقا و آسیا و بیست و دومین دوره بازی های ملی هند را هم دارد. شهر بندری «ویشاكاپت نام» واقع در ایالت آندرا پرادش از مدت ها پیش با بسیج امكانات خود را مهیای سیزدهمین دوره مسابقات والیبال قهرمانی جوانان جهان كرده است. شهری كه با داشتن سواحلی زیبا و با وجود توریستی بودن در زمینه فولاد، روی، پتروشیمی، نفت، كشتی سازی هم در زمره شهرهای صنعتی هند به شمار می رود. در سیزدهمین دوره مسابقات والیبال جوانان پسر جهان ۱۲ تیم شركت دارند كه در دو گروه بازی های مقدماتی خود را انجام می دهند. با این مقدمه نگاهی داریم به این دوره از رقابت ها و موقعیت تیم های شركت كننده از جمله تیم والیبال جوانان ایران كه برای پنجمین بار در طول ۱۳ دوره جواز صعود به این بازی ها را دریافت داشته است.
از «ریودوژانیرو» تا «ویشاكاپت نام»
سنگ بنای مسابقات والیبال جوانان جهان در سال ۱۹۷۷ گذاشته شد، یعنی درست ۲۸ سال پس از مسابقات بزرگسالان در «پراگ» ، «ریودوژانیرو» و برزیل نخستین میزبان این رقابت ها بودند. مسابقاتی كه فاصله چهارساله اش از دوره چهارم به دو سال كاهش پیدا كرد و از سال ۱۹۸۷ تا به امروز هر دو سال یك بار به میزبانی یكی از شهرهای جهان به طور منظم در حال پیگیری است. در میان شهرهای میزبان كه تهران هم یكی از آنان در سال ۲۰۰۳ بود، شهر «منامه» تنها شهری است كه دو بار در سال های ۱۹۸۷ و ۱۹۹۷ این بازی ها را برگزار كرد. كلرادو، میلان، آتن، قاهره، روزاریو، جوهربارو ،آبون رات چاتانی و ورشو از جمله شهرهای دیگری بودند كه هر كدام یك بار سابقه میزبانی والیبال جوانان پسر جهان را دارند. این بار نوبت «ویشاكاپت نام» است تا به عنوان پنجمین شهر آسیایی پذیرای تیم های برتر زیر۲۱ سال دنیا باشد. جالب آنكه در طول ۱۳ دوره این بازی ها، آسیایی ها با شش میزبانی در صدر پنج قاره جهان قرار دارند.
برتری قابل توجه روس ها
در ۱۲ دوره گذشته، روس ها كارنامه ای به مراتب درخشان تر از سایر قدرت های والیبال جهان در این رده سنی داشته اند. روسیه جدا از قهرمانی در سه دوره پیاپی این بازی ها در سال های ۱۹۷۷ ریودوژانیرو، ۱۹۸۱ كلرادوی آمریكا، ۱۹۸۵ میلان ایتالیا، در سال های ۱۹۸۹ آتن، ۱۹۹۵ جوهر باروی مالزی و ۱۹۹۹ «آبون رات چاتانی» تایلند هم از كرسی قهرمانی بالا رفتند. بیافزائید به این شش مقام قهرمانی نایب قهرمانی روس ها را در سال ۲۰۰۱ ورشو و مقام های سومی آنان را در سال های ۱۹۸۷ منامه، ۱۹۹۱ قاهره، ۱۹۹۷ منامه را تا بیشتر پی به قدرت ممتاز پایه ای والیبال این كشور برده باشیم.
برزیل و لهستان در رده های بعد
پس از روسیه قدرت بلامنازع والیبال جوانان جهان، برزیل و لهستان به همراه ایتالیا در مراتب بعدی قرار دارند. برزیل هم سوای دو قهرمانی در سال های ۱۹۹۳ «روزاریو» و ۲۰۰۱ «ورشو» ، چهار نایب قهرمانی به سال های ۱۹۸۱ كلرادو، ۱۹۹۵ جوهر بارو، ۱۹۹۷ منامه و ۲۰۰۳ تهران را در كنار مدال های برنز سال های ۱۹۷۷ رویودوژانیرو و ۱۹۸۹ آتن را دارد.لهستان هم مثل برزیل دو بار در سال های ۱۹۹۷ منامه و ۲۰۰۳ تهران از سكوی قهرمانی بالا رفته است.ایتالیا اگر چه هرگز دستش به جام قهرمانی نرسیده است و لیكن با ۳ نایب قهرمانی در سال های ۱۹۸۵ میلان، ۱۹۹۱ قاهره و ۱۹۹۳ روزاریو و همچنین مقام سوم ۱۹۹۵ جوهر بارو در زمره تیم های باسابقه رده جوانان به شمار می رود.
كره در صدر تیم های آسیایی
آسیایی ها هم با وجود فاصله ایجاد شده در رده بزرگسالان با قدرت های تراز اول این رشته، در این رده كارنامه بدی ندارند. در نزد آسیایی ها كره، چین و ژاپن از جمله تیم هایی هستند كه سابقه مدال و مقام را دارند. راجع به ایران در ادامه مطلب به طور كامل خواهیم نوشت كه در چهار دوره قبلی چه نتیجه ای از خود برجا گذاشته است. در میان سه تیم یاد شده بالا كره جنوبی تنها نماینده آسیاست كه در چهارمین دوره این بازی ها در منامه در سال ۱۹۸۷ در میان شگفتی با جا گذاشتن كوبا و روسیه به جام قهرمانی بوسه زد. البته كره ای ها یك مدال باارزش برنز هم در دوره دوم مسابقات به دست آورده اند كه آنان را در صدر تیم های آسیایی قرار می دهد. قبل از موفقیت كره ای ها، چین در همان شروع بازی ها در سال ۱۹۷۷ ریودوژانیرو پس از روسیه نایب قهرمان شد. نایب قهرمانی ژاپن در پنجمین دوره این مسابقات در سال ۱۹۸۹ آتن آخرین مقام و مدال تیم های آسیایی در والیبال جوانان جهان بود. از سال ۱۹۹۱ تا امروز دیگر هیچ تیم آسیایی موفق نشد در عرصه رقابت با بزرگان والیبال دنیا افتخاری به دست آورد.سالن غول پیكر آندرا با گنجایش ۱۲ هزار نفر سالن اصلی بازیهای جوانان جهان در هند . این سالن به هنگام بازیهای تیم میزبان بدل به جهنمی برای حریفان می شود.
پایانی بر انتظار ۱۷ ساله
حضور ایران با گذشت ۶ دوره
ایران برای رسیدن به مسابقات قهرمانی جوانان جهان نزدیك به ۱۷ سال انتظار كشید. در حالی كه كشورهای آسیایی از همان شروع بازی های جوانان حضور فعال در صحنه داشتند، ایران و بسیاری از كشورهای قاره در بی خبری سیر می كردند و تنها كره، ژاپن و چین بودند كه به عنوان قطب های سنتی این ورزش در آسیا همواره در چنین میدان هایی حاضر می شدند.اولین حضور جهانی والیبال ایران در رده جوانان در شرق آسیا و در پیكارهای انتخابی جوانان جهان به وقوع پیوست. جوانان ایران كه در سایه میزبانی ششمین دوره مسابقات جوانان آسیا در تهران به مقام چهارم رسیدند، با تجارب از آن بازی ها در تایلند توانستند جواز صعود بگیرند. در آن بازی ها تیم ایران در بهترین بازی خود مقابل ژاپن خوش درخشید و با وجود تحمل باخت نزدیك ۳ بر ۲ با پیروزی در مقابل سایر حریفان با لغزشی كه ژاپن برابر یكی از رقبای شكست خورده ایران داشت طعم جهانی شدن را چشید. هنوز بسیاری از دوستداران والیبال آن استقبال خاطره انگیز از ملی پوشان جوان را در فرودگاه مهر آباد فراموش نكرده اند، روزی كه چندین رأس گاو و گوسفند به پای جوانان سرافراز والیبال قربانی شد.حسن شاهسون، محمد عمده غیاثی، محمد حسین نجاتی، ساسان خداپرست، عظیم جزیده، جلال لطیف زاده، مهدی ایمانی، امید عقیلی، محمود افشاردوست و... از جمله بازیكنانی بودند كه در آن دوره در تیم ایران عضویت داشتند. این تیم در آرژانتین در جمع ۱۶ تیم حاضر در هفتمین دوره این رقابت ها با یكی برد و دو شكست در دور مقدماتی به مقام دهم رسید.ایران در دوره هشتم در «جوهر بارو» مالزی غایب بود، اما در سال ۱۹۹۷ در منامه بحرین با یك پله صعود نسبت به حضور اولش در جای نهم ایستاد. در این دوره تیم درخششی بهتر از دوره قبل داشت و حتی توانست بر تایوان نماینده اول آسیا غلبه كند. شكست برابر روسیه و ایتالیا مانع از صعود تیم ایران به مراحل بالاتر شد.در دوره بعدی این بازی ها در سال ۱۹۹۹ تیم ایران به عنوان نماینده اول آسیا برای نخستین بار با پیروزی بر تیم های اوكراین و لهستان در دور مقدماتی به جمع ۸ تیم برتر صعود كرد. هر چند در مراحل بالاتر با قبول شكست مقابل تیم هایی چون ونزوئلا، كره جنوبی و روسیه به مقام هشتم رسید. تیم اعزامی به مسابقات دهمین دوره در «آبون رات چاتانی» تایلند تیمی پرستاره بود كه جمعی از ملی پوشان تیم بزرگسالان كنونی مثل علیرضا نادی، محمد شریعتی، علیرضا بهبودی، بهنام محمودی و محمدتركاشوند را شامل می شد.
با پیوستن مصطفی كارخانه سرمربی این تیم به تیم بزرگسالان و سپردن هدایت آن به یك مربی كوبایی به نام «میگوئل» تیم جوانان ایران یك فرصت خوب را برای راهیابی به جمع چهار تیم برتر دور پایانی از دست داد. تیم ایران به گواه نظر كارشناسان حاضر در تایلند استحقاق بیشتری از كسب عنوان هشتمی داشت این اولین تیم جوانان ایران است كه پس از پیروزیهای درخشان در شهر ترانگ تایلند به مسابقات جهانی ۱۹۹۳ آرژانتین راه پیدا كرد . غفوری فرد رئیس وقت سازمان تربیت بدنی به همراه یزدانی خرم رئیس فدراسیون والیبال در مراسم استقبال از این تیم در فرودگاه مهر آباد دیده می شوند .
بهترین مقام ایران در تهران
میزبانی دوازدهمین دوره مسابقات جوانان جهان در تهران فرصت ایده آلی بود تا تیم ایران به عنوان قهرمان آسیا یكی از سه سكوی برتر مسابقات را نشانه برود. ایران در دور مقدماتی با تیم های كره جنوبی، ونزوئلا و مصر هم گروه بود، شكست روز اول برابر كره جنوبی همه را از رؤیای خوش كسب مدال و مقام بیرون آورد و متوجه شدیم كه برای دستیابی به مدال كار سختی در پیش است. اگر چه بعد از آن باخت با دو پیروزی پیاپی برابر مصر و ونزوئلا مقدمات صعود به مرحله بالاتر هموار شد و حتی توانستیم در مرحله حذفی با عبور از سد اسلواكی به جمع ۸ تیم برتر هم راه یابیم.
روزی به یاد ماندنی برای والیبال
برخورد با برزیل یكی از مدعیان قهرمانی در مرحله یك چهارم نهایی و فراموش شدن شكست مقابل كره جنوبی ۱۳ هزار تماشاگر را به سالن ۱۲ هزار نفری آزادی كشاند. روزی كه درب های سالن نیم ساعت قبل از شروع بازی به روی تماشاگران علاقه مند بسته شد، تیم ایران در مانع بلند برزیل گرفتار آمد. تیم ایران و كادر فنی آن از كارخانه گرفته تا وكیلی تلاش بسیار داشتند تا شاید بتوانند برای نخستین بار تیم ایران را راهی جمع چهار تیم برتر دور پایانی سازند، اما نه زور بازیكنان ما به بازیكنان آماده و تكنیكی حریف رسید و نه تا پایان بازی یك بازیساز چیره دست به نام «مارگریدو» و دو اسپكر بی مهار به نام های «فوچز» و «مارتین» این اجازه را به تیم عقب نشسته ما و تماشاگران حامی اش دادند. بعد از این باخت برای دستیابی به مقامی بهتر از دوره های گذشته چاره ای جز پیروزی بر آلمان نبود. آلمانها ۳ بر ۲ تسلیم تیم جوانان ایران شدند و با شكست در بازی آخر مقابل روسیه بهترین مقام والیبال ایران در رده جوانان در جهان با مقام ششمی رقم خورد.مهدی مهدوی، سعید معروف، محمد سلیمانی، فرهاد ظریف، آرش صادقیانی، مهدی رنجبر، سعید مصطفی وند، روح الله كولیوند، داود مقبلی و محسن عندلیب از جمله نفراتی بودند كه در جام دوازدهم در تركیب تیم ایران بازی می كردند.
علی شاكری

منبع : روزنامه همشهری