مدرن یا سنتی ازدواج کنیم؟

ازدواج را شاید بتوان مهمترین مرحله زندگی هر دختر و پسری قلمداد كرد، این پدیده اجتماعی از جنبه های گوناگون قابل تحقیق است. باید گفت در هرجامعه ای روابط افراد تأثیر زیادی در ازدواج دارد و همچنین ازدواج هایی كه درهرجامعه صورت می گیرد، نشانگر واقعیت موجود درآن جامعه است.
ازدواج درگذشته به صورت سنتی بین افراد برقرار می شد و درآن خانواده شخص پس ازانتخاب دختری كه او را مناسب خانواده و پسر خود می دیدند، پس از خواستگاری وی را به عقد ازدواج پسر خود درمی آوردند.
دراین ازدواج ها دختر و پسر شناختی ازهم نداشته و تا قبل از ازدواج از خصوصیات و رفتارهای درونی و شخصی فرد موردنظرشان بی خبر بودند.
با گذشت زمان و ارتباط با كشورهای اروپایی و... گونه دیگری از ازدواج كه از آن به ازدواج مدرن یادمی شود، در جامعه ما سایه انداخت. دراین گونه ازدواج ها كه بیشتر درمیان كشورهای غربی رایج است و مطابق با فرهنگ و سنت های این گونه كشورها است، دختر و پسر پس از آشنایی و دوستی با یكدیگر مدتی دركنار هم زندگی كرده و یا به دوستی و برقراری رابطه ای عاطفی می پردازند و درصورت وجود هماهنگی و رضایت میان آنها اقدام به ازدواج می كنند.
باید گفت: در حال حاضر رابطه زنان و مردان درجامعه روبه رشد و ترقی دارد و زنان در عرصه های اجتماعی فعالیت های گسترده ای را آغاز كرده اند و همین باعث شده است بسیاری از آنان و پسران جوان از اینكه خانواده هایشان برای آنان فرد مناسب در ازدواج را انتخاب كنند، طفره بروند و خود بخواهند باتوجه به معیارهایی كه دارند، همسر خود را ازمیان اطرافیان خود گزینش كنند.
دكتر بهروز بیرشك - روانشناس - دراین مورد می گوید: یكی ازمسائلی كه باتوجه به تغییرات و تحولات اجتماعی با آن روبه رو هستیم مسأله ازدواج است. در دو نسل قبل ازما ازدواج ها به صورت سنتی انجام می گرفت بطوری كه از طریق خانواده ها خواستگاری صورت می گرفت و حتی دختر و پسر ملاقاتی با هم نداشتند و این خانواده ها بودند كه تصمیم نهایی را می گرفتند. این ازدواج ها گاهی ممكن بود موفق باشد ولی گاهی نیز ناموفق بود و آن زوج به اصطلاح به نوعی با هم سرمی كردند و فشارهای زیادی را نیز تحمل می كردند.
وی می افزاید: معیارها باتوجه به تحولاتی كه صورت گرفته فرق كرده است. به طوری كه جوانان امروزه نمی خواهند به صورت چشم و گوش بسته تن به ازدواج بدهند و اعتقادشان بر این است كه باید خودشان در این امر نقش داشته باشند.
حال با توجه به فضای موجود این سؤال پیش می آید كه آیا نظام تربیتی خانواده های ما كه در آن پدر و مادر انتخاب همسر را برای فرزندشان حق خود می دانند، با این نگرش درمیان جوانان ایجاد تضادنمی كند؟ و آیا اصلاً جامعه ما با توجه به مسائل مذهبی و فرهنگی مان پذیرای ازدواج مدرن هست یا خیر؟ و اصولاً آمار و ارقام ازدواجهای سنتی را موفق تر می دانند و یا ازدواج های مدرن را؟
▪ دكتر بیرشك دراین مورد می گوید: به نظر من اشكال ازدواج های مدرن دراین است كه در بسیاری از مواقع پسر و دختر از دید احساسی به مسأله نگاه می كنند و بدون داشتن آگاهی تن به این ازدواجها می دهند و مشكلات آنها پس از شروع زندگی مشترك در زیر یك سقف، مشخص شده و بروز می كند.
▪ وی می گوید: هرچند به اعتقادمن ازدواج یك ریسك است و باید ازطرف مقابل شناخت اولیه داشته باشیم و عواملی مثل سن، فرهنگ دو خانواده، وضعیت اقتصادی، وضعیت تحصیلی و خصوصیت شخصیتی را نیز درنظرگرفت. برای رسیدن به این شناخت باید مشاوره های قبل از ازدواج داشت.
▪ كارشناسان امور اجتماعی معتقدند خانواده هایی كه هنوز نسبت به مسأله ازدواج همان دید سنتی و فرهنگ قدیمی خود را دارند، باید آمادگی پذیرش این موضوع را داشته باشند كه دختر یا پسرشان حق دارد همسر آینده اش را خودش انتخاب كند و عدم پذیرش این موضوع باعث می شود برخوردها و فاصله های زیادی میان فرزندان و والدین آنها ایجاد شود كه تأثیرات بسیارنامطلوبی بر روابط اعضای خانواده خواهدگذاشت.
▪ دكتر بیرشك می گوید: اگر خواهان ازدواج غیرسنتی هستیم، باید مقداری نقش خانواده را در این موضوع لحاظ كنیم و والدین باید كمك لازم را دراین زمینه به فرزند خودداشته باشند.
متخصصان عقیده دارند، نمی شود از بین ازدواج سنتی و مدرن مشخص كرد كدامیك موفق تر است. ولی براساس آمار طلاق و نگاه به اظهارنظرهای نمونه هایی كه به صورت سنتی یا مدرن ازدواج كرده اند، پی می بریم در هردو ازدواج انتخاب نادرست وجوددارد.
در ازدواج های سنتی بدون اینكه به شرایط كنونی جامعه وفرهنگ و پیشرفتهای انجام شده و آزادی زنان نگاه شود، این اعتقاد وجودداد كه دختر با لباس سفید عروسی به خانه شوهر می رود و باید با لباس سفید كفن خانه شوهر را ترك كند. این مسأله اكنون در میان دختران ما كه به استقلال اجتماعی و حقوقی رسیده اند، دیگر نه تنها طرفداری ندارد بلكه جایگاهی نیز ندارد و زنان و دختران نه تنها به حقوق قانونی خود واقف شده اند، بلكه تا آنجا كه بتوانند در پی احقاق حق خود نیز هستند.
▪ این متخصص روانشناسی می گوید: به نظر من باتوجه به شرایط موجود دیگر نمی شود كاملاً به ازدواجهای سنتی بازگشت ولی ازسوی دیگر هم نمی شود كاملاً آن را ندیده گرفت. باید به جوانان فرصت داد با همسر آینده خود و یا كسی كه او را برای همسری درنظرگرفته اند، صحبت كنند و در عین حال نیز از راهنمایی ها و ویژگی هایی كه برای تشكیل یك خانواده لازم است آنان را آگاه كرد.
▪ دكتر شهلا كاظمی پور - عضو هیأت علمی دانشكده علوم اجتماعی دانشگاه تهران و متخصص جمعیت و توسعه - دراین مورد می گوید: باید منظور از ازدواج های سنتی و مدرن را كاملاً روشن كرد.
در ازدواج های سنتی كه از طریق خانواده صورت می گیرد، انتخاب همسر برای فرزند، تأمین منابع مالی آن، برگزاری مراسم ازدواج و حتی روابط زوجین پس از ازدواج تحت نظارت خانواده هاست درحالی كه در ازدواج های مدرن این امور به خود زوجین محول می شود و روابط هسته ای درون خانواده بیشتر به دختر وپسر محول می شود.
▪ وی معتقد است: مطالعات در جامعه ایران نشانگر این حقیقت است كه در جامعه گذشته كشورمان كه جامعه ای سنتی بوده اكثر ازدواجها با نظارت خانواده ها انجام می شده است.
در ازدواج های سنتی سن دختر پایین تر از پسر بوده و دایره همسرگزینی نیز محدود بوده است. ولی در مقابل درصد ازدواج های خویشاوندی بالا بوده است و به دلیل حمایت های مالی كه خانواده می كرد شروع زندگی مشترك برای زوجین بدون دغدغه بوده است.
▪ دكتر كاظمی پور می گوید: هر چه جامعه كوچكتر و بسته تر بود، شیوه انتخاب همسر ساده تر و دوام و بقای زناشویی بیشتر بود. به همراه گسترش جوامع و توسعه شهرنشینی و افزایش تحصیلات به تدریج از سهم ازدواج های سنتی كاسته شده و به طرف ازدواج های مدرن حركت شد ولی این تحول به یكباره بیانگر یك ازدواج مدرن نیست، به عنوان مثال انتخاب همسر توسط دختر و پسر انجام شد و سایر موارد را خانواده ها انجام می دادند. یا اینكه انتخاب همسر توسط والدین بود و سایر موارد به زوجین واگذار می شد به همین دلیل از دید جامعه شناسی این مرحله را «مرحله گذار» می نامند.
بسیاری از مسائل و مشكلاتی كه برای زوجین جوان پیش می آید ناشی از دوگانگی ازدواج ها در ایران است كه بخشی از آن سنتی و بخشی مدرن است.
در ازدواج های مدرن كه در غرب بیشتر رایج است كلیه مسؤولیت و عواقب زندگی خانوادگی متوجه زوجین بوده و میزان مشاجرات و اختلافات ناشی از خانواده ها به حداقل رسیده است. هر چند كه رقم بالای طلاق در غرب بیشتر به علت بحث های احساسی است.
باید گفت در حال حاضر در جامعه ما دوگانگی در ازدواج ها مهمترین مسأله اجتماعی است به طوری كه به مرور زمان نه تنها از سطح ازدواج های سنتی كم نكرده بلكه خانواده ها به دلیل كمرنگ شدن حضور خود در یكی از مراحل ازدواج در سایر مراحل می خواهند سهم زیادتری داشته باشند.
▪ دكتر كاظمی پور معتقد است: بسیاری از جوانان متقاضی ازدواج مدرن هستند زیرا خود همسرشان را انتخاب می كنند ولی تنوع فرهنگی، ضعف شناخت از یكدیگر و صرفاً شناخت های ظاهری و تكیه كردن به یك سری از معیارهای كمی باعث شده است ازدواج های مدرن در جامعه ما آسیب پذیر باشند.

منبع : پایگاه اطلاع رسانی پزشکی ایران سلامت