درخشش عشق در زندگی فرزندان

فرزندتان را دوست دارید؟ آیا او هم می داند كه دوستش دارید؟ بیشتر مردم فكر می كنند كه عشق پدر و مادر به فرزند امری آسان، روشن و واضح است. والدین همواره عشقشان را به هزاران شیوه به فرزندشان نشان می دهند ولی گاهی كودك منظورشان را درك نمی كند و با كوچكترین مخالفتی مدعی می شود كه پدر و مادر او را دوست ندارند.
سودا ۷ سال دارد، می گوید: پدر و مادرم مرا دوست ندارند! چون اجازه ندادند كه به منزل «مارال» بروم.بسیاری از كودكان كوچكترین مخالفت با خواسته شان را حمل بر عدم علاقه والدین خود می دانند.
نازیلا ۸ ساله می گوید: هرگز نشنیدم كه مادرم به من بگوید: «دوستت دارم» و یا به حرف های من گوش بدهد، خنده دارترین لطیفه ها را هم برایش تعریف كنم نمی خندد چون مرا دوست ندارد.«برخی از كودكان بی توجهی والدین را حمل بر بی علاقگی آنان می دانند.» عباس ۱۲ سال دارد و به شدت علاقه مند به فوتبال است. معتقد است كه پدرش اصلاً او را دوست ندارد چون هرگز برای تماشای مسابقه او نیامده و هیچ وقت راجع به بازی فوتبال با او صحبت نكرده است. «بچه ها بی علاقگی به سرگرمی هایشان را ناشی از بی مهری والدین نسبت به خودشان می دانند.»
آرش می گوید: خیلی دلم می خواست كه پدرم را در آغوش بگیرم ولی او هرگز این اجازه را به من نداد. رفتار او همیشه جدی و خشك بود.
«كودكان دوست دارند در آغوش گرفته شوند به جهت آن كه گرمی محبت را در آغوش شما حس كنند و دوست دارند شما را در آغوش بگیرند تا عظمت وجود شما اعتماد به نفس آنان را افزایش دهد.»
●تا ۲ سالگی عشق كودكانه
دكتر چریل اسمیت، روان شناس، معتقد است كه ابراز علاقه و توجه به بچه های كوچك تر آسان تر است، چون بچه ها درك مستقیمی از اطرافشان دارند. ابراز علاقه روشی برای مطمئن كردن كودكی است كه به نوازش و اطمینان بین والدین و خودش نیاز دارد. كودك نوزاد درك نمی كند كه چه می گوید ولی والدین همچنان می توانند با صدای آرام و مهربان حتی زمانی كه متولد نشده با او گفت وگوی مثبت داشته باشند. مطمئناً لحن صدا منظور از كلمات را بیان می كند. ارتباط چهره به چهره نیز بسیار مهم است. بسیاری از والدین نمی دانند كه كودكان چه دركی از چهره آنان دارند.
خانم سلیمی می گفت: سمیه ۵ ، ۶ ماهه بود مرتب بی قراری می كرد. درست زمانی كه در محل كارم مشكلاتی داشته و بسیار بی حوصله و غمگین بودم بی قراری سمیه نیز مرا كلافه می كرد، زمانی كه مشكلاتم برطرف شد و كمی به سر و وضع خود رسیدم و لباس خوش رنگ پوشیدم سمیه آرام تر شد و با شگفتی پی بردم كه اندوه من و چهره غمگینم در بی قراری سمیه تأثیر داشته است.
●۳ تا ۵ سالگی
روان شناسان كودك و خانواده معتقدند كه بهتر است والدین بیاموزند كه چگونه پیام های عشق و علاقه خود را به كودكان برسانند. بعضاً كودك میزان علاقه والدین را نسبت به خود كنترل و اندازه گیری می كند. ممكن است بخواهد تا اتاقش را مرتب كنید، مشق هایش را بنویسید، از دوستش خوب استقبال كنید. برایش هدیه بخرید، اوقاتی با او سپری كنید، با او به پارك یا سینما بروید و ... كودك در این سنین دلش می خواهد جملاتی مانند «دوستت دارم» ، «تو بهترین هدیه الهی برای من هستی» ، «بی تو زندگی را نمی خواهم» و ... را از والدینش بشنود. و مهم تر این كه می خواهد والدینش او را در آغوش بگیرند، دستهایش را بگیرند و او را نوازش كنند. كودك را از این جملات و كلمات زندگی ساز محروم نسازید. با او بازی كنید، قدم بزنید و به او بگویید دوستش دارید و از داشتن او خوشحالید. كودك مشتاق شنیدن این جمله ها و كلمات است.
●۶ تا ۸ سالگی
دكتر قدمعلی سرامی، استاد دانشگاه می گوید: خوشا به حال والدینی كه در دوران كودكی فرزندانشان اوقاتی را به آنها اختصاص می دهند و می دانند كه دوران كودكی بسیار زود سپری می شود و زمانی فرا می رسد كه كودك امروز جوانی می شود كه با بسیاری از مشكلات نوجوانی باید مقابله كند.
پروفسور اندی بیل، استاد دانشگاه و مشاور امور تربیتی در مورد گفت وگو و صحبت با فرزندان می گوید: همه ما حس می كنیم كه وجود علاقه ضروری است و گاهی فكر می كنیم كه عشق را می توان با زمان معنی كرد، در حالی كه نحوه اختصاص و برنامه ریزی «وقت» را باید انتخاب و ارزیابی كرد و به هوش بود كه زمان طفولیت كودك به سرعت سپری می شود و می رسد زمانی كه دیگر كودك برای بازی و با شما بودن وقت ندارد.
●۹ تا ۱۲ سالگی
دكتر چریل اسمیت توضیح می دهد: همچنان كه كودك شما بزرگ تر می شود ابراز علاقه به صورت گفتاری و رفتاری درمی آید. كلمات و رفتار مثبت نشان می دهد كه به او احترام می گذارید و متوجه این نكته هستید كه او بزرگ شده است. اكثریت قریب به اتفاق والدین زندگی پرمشغله ای دارند و انتظار این كه تمام ساعات روز در كنار فرزندانشان بوده و مرتب او را ناز و نوازش كنند بی مورد و غیرممكن است. می شود با برنامه ریزی و در حال انجام سایر امور در كنار كودكان بود و با آنها گفت وگو كرد و حرف های آنان را گوش داد و كارهای معمولی روزانه را نیز انجام داد.
با توسعه خانواده و كودك، بچه ها می خواهند بدانند كه آنها را دوست دارید و برایتان ارزشمند هستند؛ این امر با عنایت به هسته ای شدن خانواده (یك زن و مرد، یك یا دو بچه) و محدود شدن حمایت های عاطفی بیشتر از گذشته دغدغه ذهنی كودكان را شامل می شود.اگر زبان كودكان را خوب درك كرده ایم بهتر است با زبان خودشان و با توجه به سن آنها به طور مرتب به آنها ابراز علاقه كنیم، وقت هایی را جهت گذراندن با آنها در نظر بگیریم با هم بخوریم، كتاب بخوانیم و علاقه خود را به آنها نشان دهیم و همیشه در هر سنی به آنها بگوییم دوستت دارم.دكتر شیرازی نیز چندین روش را برای درخشش عشق در زندگی كودكان پیشنهاد می كند:
- احساسات خود را بیان كنید
فرزانه آماده رفتن به مدرسه است. مادرش در حالی كه مقنعه و لباس های او را مرتب می كند، می گوید: چه ماه شده دختر گلم، قربونش برم و بوسه به لپ های گل انداخته فرزانه می زند، رسول اكرم(ص) فرموده است: هر بوسه ای كه والدین نثار فرزند می كنند درجه ای مثبت به دست می آورند.
قربون قد و بالای پسرم، عزیز بابا بدو دیرمون نشه. این كلمات شیرین از دهان پدر فرهاد بیرون می آید.
مطمئناً فرزانه ها و فرهادها روز خوبی را در مدرسه خواهند داشت. مطمئن باشید حتی نوجوانان سركش هم علاقه و توجه قلبی شما را رد نمی كنند.
- در حال نوازش با او گفت وگو كنید
این روش، ابزار غیركلامی علاقه است. ایجاد این رابطه با كودكان دوره ابتدایی آسان است. كودكان همیشه از در آغوش گرفته شدن استقبال می كنند. نوازش كردن موی سر، خاراندن پشت گردن، نشاندن روی زانو، قرار دادن سر روی سینه، همه این روش ها نوعی ابراز علاقه به فرزند است و ایجاد رابطه صمیمانه می كند.
- در مورد فرزندانتان با دیگران صحبت كنید
گلی خانم به مادر سارا كه به دیدنشان آمده بود از موفقیت دخترش نرگس در مسابقه نقاشی به تفصیل صحبت می كرد. نرگس كه در كنار سارا بود با دقت به حرف های مادرش گوش می داد و احساس غرور می كرد.وقتی در مورد فرزندتان به طوری كه خودش بشنود صحبت كنید كودك درك خواهد كرد كه مورد توجه شما است و در كانون علاقه شما قرار دارد به خصوص با نزدیكانی كه فرزند همسال كودك شما دارند، این امر موجب افزایش اعتماد به نفس كودك خواهد شد.
- به او توجه كنید
وقتی مشغول انجام تكالیف است، عروسك بازی می كند، تلویزیون تماشا می كند و...لحظاتی به او اختصاص دهید، بنشینید و به او نگاه كنید. به تعریفی دیگر در كنارش باشید. این روش بسیار دقیقی برای گفتن دوستت دارم، با چشم و گوش است.رسول اكرم(ص) فرموده است: نگاه محبت آمیز پدر به صورت فرزند عبادت است.
- به او كمك كنید
د زود باش، دیرم شد، تو چقدر تنبلی، پدرم رو درآوردی با این مدرسه رفتنت.شما می توانید بدون این غرولند و كلمات نامهربان به او در آماده شدن برای رفتن به مدرسه كمك كنید.
- به سرگرمی ها و علایق او توجه كنید
اگر در مدرسه كودك برنامه ای تشكیل شده و از شما دعوت به عمل آمده، حتماً شركت كنید به خصوص اگر مسابقه ای باشد كه كودك شما هم در آن شركت دارد. اگر به علایق فرزندتان كه بسیار مهم است توجه كنید عشق و علاقه خود را نشان داده و ثابت كرده اید.عروسك نازنین در خانه خاله جا مانده بود، وقتی آقای عبادی از اداره به خانه می آمد سر راه عروسك را از خانه خاله برای نازنین آورد، دیدن عروسك، نازنین را به شدت خوشحال كرد و در ضمیر ناخودآگاه خود توجه و علاقه پدر را به علایق خود احساس كرد.
- به آنچه باید انجام دهد توجه كنید
وظیفه ای به او محول كرده اید به انجام آن دقت كنید. تشویق رفتارهای مثبت روش دیگری است برای بیان دوستت دارم. تشكر كردن از وظایفی كه انجام داده است با به كار بردن كلماتی نظیر؛ «به تو افتخار می كنم» ، «تومرا سربلند كردی» ، «چه دوست خوبی داری» خرسندی زایدالوصفی به فرزند خود انتقال می دهید.
- موضوعاتی برای گفت وگو پیدا كنید
روش كامل كردن چرخه گفت وگو را یاد بگیرید. فتانه گفت: مامان زهرا اینا منتقل شدند می روند اهواز.خانم آصفی بلافاصله گفت : نگران نباش دوست دیگری پیدا می كنی، در حالی كه بهتر بود بگوید: كی می روند؟ حیف شد، دوست خوبی داشتی، منظور خانم آصفی با مطرح كردن این سؤال واضح است: شنیدم چه گفتی به آن علاقه مند شدم و مایلم اطلاعات بیشتری به دست آورم.
●●سخن آخر
- به حرف های آنها گوش كنید، با دقت گوش كنید.
- برای درك آنها و احساساتشان وقت صرف كنید.
- كودكان كامل نیستند همان طور كه ما پدر و مادرها كامل نیستیم.آنها را آن گونه كه هستند، بپذیرید.
- اوقاتی را فقط با آنها سپری كنید.
- از آنها نظر بخواهید. بگذارید نظر بد و ناقصی بدهند و با حوصله نظرشان را اصلاح كنید.
- به جای گفتن سخنان كنایه آمیز و انتقادهای تند با آنها گفت وگوی مثبت داشته باشید.
- به آنها افتخار كنید و بگویید كه از داشتن آنها خوشحال هستید.
- قسم به جان دختر و یا پسرم را برای آنها عینیت ببخشید.
- با دوستانشان مهربان باشید.
- به لباس و نظافت شخصی خود توجه كنید و خود را آراسته نگه دارید.
- درباره مسائل و مشكلات خود تا حد فهم آنها صحبت كنید.
- بچه ها را درباره وضعیت شغلی خود نگران نكنید.
- آنها را با هم مقایسه نكنید.
- برای گفت وگو محیط صمیمانه ایجاد كنید و مطمئن باشید در محیط صمیمی، فرزند احساس خواهد كرد اولیایش انسان های هوشیار و مشكل گشایی هستند.
- به مدرسه آنها سر بزنید و در مراسم مدرسه و مسابقات مربوطه شركت كنید.
- به چیزهایی كه مورد علاقه آنهاست احترام بگذارید.
- درباره مسائل مختلف، نظر آنها را بپرسید.
- با آنها بخندید و به یاد داشته باشید كه فرزندان مسئول مشكلات شما نیستند.
- به كارها و تكالیف مدرسه شان علاقه نشان دهید.
- كارهایی پیدا كنید كه می توانید با هم انجام دهید.
- غذا را با هم بخورید و آنها را در خانه به حساب بیاورید.
- به آنها بگویید كه برای شما استثنایی و فوق العاده هستند.
- به اشخاصی كه مورد علاقه آنها هستند احترام بگذارید.
- در صورت رعایت روش های ذكر شده، به كودكان خواهید گفت كه دوستش دارید و درخشش عشق را در زندگی فرزندانتان مشاهده خواهید كرد. فراموش نكنید كه برای اینكه كودك منظور شما را درك كند از نشان دادن عشق، گفتن و نوازش كردن او غافل نشوید.

نازخند صبحی
منابع:
- گفتارهای تربیتی، شهید دكتر محمدجواد باهنر
- مدیریت خانه، محمود حائریان اردكانی
- مشكلات تعلیم و تربیت مدرسه پدران و مادران پاریس ترجمه حبیبی
- نحوه رفتار والدین با فرزندان، یدالله جهانگرد

منبع : روزنامه همشهری