صرع و مدرسه

صرع چیست؟
برای دانستن آنچه در صرع رخ می دهد می بایستی اول مغز را شناخت و با نحوه كار آن آشنا شد. مغز را می توان به صورت یك كامپیوتر پیچیده و یا جعبه ای از سیمهای درهم پیچیده شبكه تلفنی تصور كرد. در مغز هزاران میلیون سلول عصبی بنام نورون فعالیت می كنند كه وظیفه كنترل اعمال تمامی قسمتهای بدن را بعهده دارند. اعمالی مانند دیدن، شنیدن، صحبت كردن، راه رفتن، فكر كردن و غیره.همانطور كه در شبكه ارتباط تلفنی یا كامپیوتر پیامهای الكتریكی در رفت و آمد است، در مغز نیز این پیامها در عبور و مرور هستند و از یك سلول عصبی به سلول عصبی دیگر منتقل می شوند. این پیامهای الكتریكی توسط مواد شیمیایی از یك سلول به سلول دیگر عصبی منتقل می شوند. گروهی از این مواد مهار كننده و تخفیف دهنده پیامها و دستورات و گروهی دیگر تحریك كننده و تشدید كننده دستورات هستند. فعالیت صحیح و مناسب مغز ما در گرو بالانس و تنظیم و تعادل این انتقال پیامهاست.هرگاه این بالانس و تعادل و نظم بهم بخورد، مغز دستورات خود را درست منتقل نكرده و موجب انتقال پیام اضافی و یا نادرست و در نتیجه تشنج یا صرع می شود. داروها در واقع نقش تنظیم كننده و اصلاح این بهم خوردگی را در مغز بعهده دارند.
انواع صرع
صرع انواع گوناگون دارد و هر كس دچار صرع شود ممكن است صرع او با دیگران تفاوت داشته باشد. بطور كلی صرع را به دو دسته تقسیم می كنند. صرع ژنرالیزه یا عمومی و صرع پارشیل یا موضعی. در صرع عمومی فعالیت الكتریكی غیر طبیعی موجب تشنج در دو نیمكره مغز می گردد.صرع نوع آبسنس یا مات شدن از انواع صرع عمومی است كه موجب توقف هوشیاری و آگاهی بطور لحظه ای و كوتاه می شود.همچنین صرع نوع تونیك و كلونیك كه با حركات دست و پا و سفتی اندامها و به زمین افتادن فرد همراه است نیز انواع صرع عمومی است.در صرع نوع موضعی یا پارشیل قسمت كوچكی از مغز دچار اختلال عملكرد می گردد و بسته به محل اختلال، علائم آن فرق می كند، این نوع صرع می تواند همراه علائم گوارشی، روانی، رفتاری یا اختلال حس و حركت باشد.
سوال: آیا ممكن است كسی دچار تشنج شود بدون آنكه مبتلا به صرع شده باشد؟
جواب: بله. بسیاری از مردم ممكن است در طول عمر خود یكبار دچار حمله تشنجی شوند ولی زمانی آنها مبتلا به صرع می شوند كه این حملات بدون علت خاصی بارها تكرار شود.
مدرسه و تحصیل
می دانیم مدرسه در زندگی بچه ها نقش حساس و مهمی دارد و این عجیب نیست كه خانواده های دارای فرزند مبتلا به صرع راجع به آن سوالات فراوانی داشته باشند. همچنین اولیای مدرسه كه در زمان عدم حضور والدین مسئولیت این بچه ها را بعهده دارند.هر كس با فرزند شما سر و كار دارد، از راننده سرویس گرفته تا معلم و ناظم مدرسه می بایستی اطلاعاتی راجع به مشكل فرزند شما داشته باشد.سوال این است كه آیا مدرسه باید راجع به صرع دانش آموز مبتلا اطلاع داشته باشد؟اگر به سلامت فرزند خود اهمیت می دهیم حتما بایستی اطلاعات درستی را به اولیای مدرسه بدهیم. بی توجهی به این موضوع یا عدم اهمیت اولیای مدرسه به مشكل صرع دانش آموز مبتلا می تواند خطرساز باشد. بدیهی است اطلاعات درست و علمی اولیای مدرسه راجع به صرع در عكس العمل آنها در زمان حمله می تواند كمك موثری باشد. چه در جهت درمان و كمكهای اولیه و چه در جهت تشخیص به موقع و جلوگیری از عوارض بعدی.در اینجا ضمن تاكید بر آموزشهای اولیه اولیای مدرسه راجع به اختلال صرع توضیح مختصری راجع به نحوه اطلاع رسانی والدین به مدرسه و گزارش مشكلات دانش آموز مبتلا به صرع را ارائه می دهیم:دقیقا چه نكاتی را مدرسه باید راجع به دانش آموز مبتلا به صرع بداند؟ابتدا می بایستی سطح اطلاعات اولیای مدرسه را راجع به این اختلال ارزیابی كرد. اگر اطلاعات در سطح قابل قبولی نیست، بهتر است از پایه نكات اصلی با بطور كلی در مورد اختلال صرع توضیح و آموزش داد و سپس راجع به مشكل خاص دانش آموزان مبتلا، خانواده بیمار می بایستی اطلاعات ذیل را در اختیار مدرسه بگذارند یا به عبارتی مدرسه باید این اطلاعات را از والدین هر دانش آموز مبتلا به صرع به دست آورد.صرع دانش آموز مبتلا به حمله تشنجی چگونه است؟ (چگونگی حملات فرد مبتلا را باید پرسید)آیا حمله صرع این دانش آموز قبل از اینكه آغاز شود علائم هشدار دهنده دارد؟ اگر دارد آن علائم چیست؟
حمله تشنجی چه مدت طول می كشد؟
فرد مبتلا چه مدت زمانی برای برگشت به حال عادی پس از حمله نیاز دارد به عبارتی چه مدت بعد از حمله باید استراحت كند تا به حال طبیعی برگردد؟
چه اقدامات كمكی اولیه هنگام حمله نیاز دارد؟
حمله چند بار در هفته یا ماه رخ می دهد؟
عوامل مستعد كننده یا ایجاد كننده ای كه احتمالا موجب حمله می شوند در مورد دانش آموز مذكور كدامند؟
آیا دانش آموز مبتلا، داروئی مصرف می كند؟ یا در روز چند قرص باید بخورد؟ اطلاعات كافی راجع به چگونگی مصرف دارو در مدرسه را بایستی اولیای مدرسه بدانند.همچنین بهتر است عوارض داروهای مصرفی را به اولیای مدرسه هشدار داد و آنان را از چگونگی عوارض داروهای صرع مطلع ساخت.چه عكس العملی را والدین هنگام حمله فرزند خود از اولیای مدرسه انتظار دارند؟ آیا دانش آموز را به خانه برگردانند، به اورژانس انتقال دهند، با پزشك تماس بگیرند و یا صبر كنند تا به حال اولیه برگشته و سپس به كار خود ادامه دهد؟همچنین لازم است والدین اگر اطلاعاتی راجع به نحوه تحصیل فرزند خود دارند و به توصیه پزشك معالج محدودیتهایی برای نوع درس و فعالیت فیزیكی بایستی انجام گیرد باید در اختیار مدرسه گذارند. در واقع هر گونه مراقبت و نظارتی كه توصیه شده است در اختیار اولیای مدرسه قرار دهند.اطلاعات لازم راجع به صرع را والدین یا اولیای مدرسه از كجا به دست آورند؟در تمام دنیا دادن این اطلاعات به عهده انجمن صرع است. خوشبختانه در كشور ما نیز پس از تاسیس انجمن صرع می تواند اطلاعات لازم را از انجمن به طریق مشاوره، مكاتبه ای و پستی بدست آورد. بدیهی است انجمن صرع ایران وظیفه دارد به پرسشهای شما پاسخ دهد و در یافتن پاسخ آنها به شما كمك نماید.
دارو و مدرسه
اگر دانش آموزی می بایست در بین روز دارو مصرف كند چه تصمیمی می گیرید؟ مسئولیت مصرف دارو را به عهده خود دانش آموز باید گذاشت و یا به عهده مدرسه یا والدین؟در مواردی دانش آموز از هر نظر توان پذیرش مسئولیت مصرف داروی خود را دارد كه در این صورت به عهده خود اوست و گاه مدرسه مانند والدین این مسئولیت را می پذیرد و محلی برای نگهداری داروها داشته و سر وقت دارو را به دانش آموز می دهد. اما در هر حال امكان فراموش شدن دوز مصرفی میان روز وجود دارد و گاه ممكن است دانش آموز داروی خود را نخورد. بهترین راه در این موارد مشاوره با پزشك مربوطه است تا شاید داروها را طوری تنظیم نماید كه نیازی به مصرف دارو در بین روز و در مدرسه نباشد و یا احیانا بتوان پس از برگشت از مدرسه دارو را مصرف نمود.
ورزش در مدرسه
برای آنكه بخواهیم فرزند ما فعالیتهای ورزش را بخوبی و كامل انجام دهد می بایستی به سه عامل اصلی توجه كنیم. این عوامل برای همه فعالیتهای دانش آموزان در مدرسه و در خانه اهمیت دارد.
طبیعت و فرم نوع فعالیت ورزشی
طبیعت و نوع صرع دانش آموز
مراقبت در دسترس و امكانات موجود در حین ورزش كردن
توجه به میزان خطرات فعالیتهای ورزشی در اینكه تا چه حد صرع فرزند شما می تواند آن خطرات را افزایش دهد و همچنین توجه به میزان و سطح مراقبت می تواند این خطرات را كاهش دهد.اگر به موارد فوق توجه شود و به مورد اجرا گذاشته شود در واقع شما به حل مسئله به طور علمی پرداخته اید.برای مثال ممكن است شما تصمیم بگیرید كه ورزش ژیمیناستیك در ارتفاع بالا برای فرزند شما مناسب نیست امام همین ورزش در روی زمین و در یك سطح و با حضور مراقبین مخصوص برای فرد مصروع اشكالی ندارد و یا مثلا همه ورزشها بطور تنها و با مراقبت قابل اجرا می باشند.اما باید به یاد داشته باشید كه اگر فرزند شما تنها در جایی باشد كه عده ای مراقب او باشند احتمال حمله برایش بیشتر از زمانی است كه در كنار دیگر دانش آموزان و در جمع باشد.این نكات را می توان برای دیگر فعالیتهای غیر ورزشی نیز به كار برد. انشاا... در جزوه دیگری كه درباره صرع و ورزش منتشر خواهد شد این نكات به طور مفصل شرح داده خواهد شد.
صرع و ضعف تحصیلی
علل متفاوتی برای ضعیف بودن درس یك دانش آموز مصروع وجود دارد و همه آنها مربوط به مشكل صرع آنها نیست. برای اطمینان از علت افت تحصیلی فرزند خود باید به دقت به نكات بسیاری توجه كرد.
اگر مطمئن هستید كه صرع عامل افت تحصیلی فرزند شماست، پس نكات زیر را بدقت بررسی و مورد مطالعه قرار دهید:تنفر از مدرسه بعلت رنج و مشكلی كه دانش آموز مصروع در بین بچه های دیگر احساس می كند.تصور خانواده و اولیای مدرسه از اینكه دانش آموز مصروع بعلت حمله صرع نمی تواند پیشرفت تحصیلی داشته باشد.حملات صرع متناوب و زیاد از هر نوع. بخصوص صرع نوع ابسنس كه اغلب تشخیص داده نمی شود یا توقف شناخت موقتی كه بعلت اختلال الكتریكی گذرا در مغز رخ می دهد و فقط با M.B یا E.E.G (نقشه برداری مغز) مشخص می شود كه خوشبختانه نویسنده در این مورد تحقیقات مفصلی راجع به اختلالات ناپیدا در كار مغز انجام داده است و از طریق نقشه برداری مغز بسیاری از مشكلات تحصیلی دانش آموزان تشخیص داده شده و درمان شده اند.آسیب به مغز حتی خیلی جزئی كه ممكن است فقط بخش مربوط به یادگیری را تحت تاثیر قرار دهد. مانند بخش مربوط به خواندن (اشاره به مقالات مربوط به اختلال یادگیری و خواندن و ارزیابی نقشه برداری مغز B.M مربوط به نویسنده).عوارض دارویی ضد صرع (كه البته خیلی شایع نیست) و بیشتر به صورت منگی و گیجی، كاهش حافظه و ضعف تمركز خود را نشان می دهد. شما می بایستی تمامی این موارد را با اولیای مدرسه در میان بگذارید تا موردی كه بیشتر اهمیت دارد و در ضعف تحصیلی فرزند شما تاثیر دارد بیابید. ممكن است بیشتر از یكی از موارد بالا در افت تحصیلی فرزند شما مطرح باشد اما خوشبختانه همه آنها قابل حل است و بخشی از آنها را با مشورت تخصصی با پزشك مربوطه می بایستی حل كنید.صرع - رفع تكلیف و تنبلی
گاه بچه های مصروع از صرع خود به عنوان یك بهانه برای رفع تكلیف و در رفتن از زیر درس خواندن سو استفاده می كنند. به بهانه صرع گاه خانواده و معلم خود را گول می زنند تا به دلیل انجام ندادن تكلیف سرزنش نشده و تنبیه نشوند. مثلا در مواردی چون انجام ندادن تكالیف شب، عذر آوردن برای تمیز نكردن اتاق خود یا نشستن دست و صورت و غیره. باید توجه داشت كه كودك مبتلا به صرع از این نظر هیچ فرقی با دیگر كودكان ندارد و می بایستی از او انتظار داشت كه وظایف خود را انجام دهد و عذری نیاورد.
اما با اینحال بعضی دروس هستند كه ممكن است موجب افزایش اضطراب دانش آموز شده و ترس از وقوع حمله را افزایش دهند. در این موارد می بایستی آموزش مقابله با استرس و یا پرهیز از موارد استرس زا را به فرزند خود بیاموزید و سعی كنید بجای روحیه شكست در مقابل مشكلات و رنج به آنها راه تطابق را بیاموزید.
صرع و امتحان
معمولا مورد خاصی پیش نمی آید و دانش آموز دچار صرع، مانند دیگر دانش آموزان قادر به گذراندن امتحانات خود می باشد. در مواردی كه حمله صرع هنگام امتحان رخ دهد دیگر قضیه فرق می كند و قطعا اولیای مدرسه این مورد را در محاسبه نمره در نظر می گیرند.مواردی كه حملات صرع، شدید و كاملا تحت كنترل نمی باشد لازم است پزشك متخصص توضیحات لازم را در اختیار اولیای مدرسه گذاشته و در مورد وضعیت و شرایط امتحان به آنها توضیح دهد.
صرع و مدرسه استثنایی
معمولا این موضوع مورد توجه خانواده هایی است كه دارای فرزند مبتلا به صرع شدید و یا كنترل ضعیف می باشند.تجربه ما اینست كه قاعدتا نباید مشكلی پیش آید و اكثر فرزندان دچار صرع می توانند بخوبی در میان دیگر دانش آموزان و در مدارس معمولی به تحصیل بپردازند. اما اگر بپرسید چه مدرسه ای برای فرزند شما بهتر است باید بگوییم كه تحصیل در مدرسه عادی را توصیه می كنیم. اما گاه پیش می آید كه فرزند دچار صرع نیاز به آموزش بطور خاص دارد و در این موارد با روانشناسان امور تربیتی نیز می بایست مشورت نمود. در مواردی می بینیم كه دانش آموز دچار صرع در مدرسه استثنایی موفق تر است و بهتر مدارج تحصیلی را طی می كند. به هر حال این موضوع نیاز به بررسی و بحث بیشتری دارد.
تشخیص تشنج: در نظر یك فرد نا آشنا , تشنج ابسانس ( صرع كوچك) در اطفال به راحتی با یك خیرگی معمولی اشتباه گرفته میشود. اولیا مدرسه كه این نوع از تشنج را نمی شناسند , ممكن است نتیجه گیری نادرستی در مورد كودكان مبتلا به این حمله داشته باشند. از طرفی چون این حملات بسیار زیاد تكرار می شوند, میزان اطلاعات درسی كه كودك آن را یاد نمیگیرد, قابل توجه خواهد بود وبرخی از معلمها متوجه عدم پیشرفت مورد انتظاركودك نمی شوند. تشنج های حركتی مانند صرع بزرگ به راحتی قابل تشخیص هستند اما اگر معلم اطلاعات لازم را دارا نباشد, منجر به اختلالات جدی در كنترل كلاس گردیده و این مسئله شدیدا" به ضرر كودك مصروع است .آموزگارانی كه به دلیل عدم آگاهی و شناخت نسبت به حملات تشنجی, دچار وحشت میشوند, خود بخود موجبات سرایت این ترس و وحشت را به سایر دانش آموزان كلاس فراهم میسازند.از طرفی به دلیل عدم توانائی در ایجاد شناخت برای كودكان دیگر نسبت به این نوع حملات, سهوا" باعث ایجاد مشكلات ارتباطی بین بیمار مصروع و هم كلاسی هایش میشوند.عدم شناخت در تظاهرات وسیع و متنوع صرع ناشی از درگیری منطقه گیجگاهی مغز, میتواند باعث تفسیر غلط حملات به عنوان اختلال رفتاری شود و طبیعتا" عواقبی كه متوجه كودك میشود , مشخص است .اطلاع از داروهای ضد تشنج:داشتن اطلاعات مناسب و حتی ابتدائی از داروهای ضد تشنج , خصوصا" از عوارض جانبی آنها , معلم را آماده میكند تا به كودك مصروع آموزش دقیق تر و بیشتری را , كه كودك مبتلا, نیاز به آن دارد,بدهد.به منظور افزایش فرصت های آموزش كودكان مصروع , معلمان بایستی اطلاعات و مهارتهای علمی خود را در زمینه صرع افزایش داده و برنامه های تربیتی معلمان در این زمینه در دوره های آموزشی آنان گنجانده شود.
چگونگی برخورد با تشنج در مدرسه:صرع حملاتی را ایجاد میكند كه تفاوتهای فاحشی بین انواع آن در شكل ظاهری , تاثیر روحی كودك و نحوه برخورد با آن دارند كه به هر كدام بطور مختصر اشاره میشود:
۱-صرع ابسانس(صرع كوچك): این نوع از صرع باعث ایجاد عدم شناخت گذرا و بسیار كوتاه مدت (چند لحظه و حداكثر چند ثانیه) بدون از دست رفتن تعادل و سقوط روی زمین میگردد. در حقیقت كودك دچار حالت خیرگی و پلك زدن چند ثانیه ای میشود و بعد بلافاصله ادامه كار قبلی خود را انجام میدهدكه این حملات میتواند در طول روز بسیار زیاد باشد .
نحوه برخورد:باید به كودك آرامش و اطمینان داده و به او كمك نمائید تا نكات كلیدی درس را حفظ كندو ضمنا" هر چه سریعتر به پزشك متخصص ارجاع شود.
۲- صرع كانونی ساده : منشا این نوع صرع ها محدود به یك قسمت از مغز میباشد و در آن هوشیاری از بین نمی رود و تظاهر آن میتواند حسی( لامسه , بینائی , شنوائی ) یا حركتی در قسمتی از بدن باشد.نحوه برخورد: تا اتمام حمله, به كودك (خصوصا" اگر ترسیده و یا گیج به نظر میرسد) آرامش و اطمینان دهید.
۳- صرع كانونی پیچیده :
این نوع از صرع, رفتار های خودكار وسیعی را میتواند ایجاد نماید و هوشیاری در آن تغییر می كند (بیمار گیج و منگ به نظر میرسد و به تحریكات محیطی پاسخ نمی دهد و یا بصورت محدود و ابتدائی پاسخ میدهد) و معمولا" حملات ۱الی۲ دقیقه بطول می انجامد اما گیجی و احساس منگی ممكن است طولانی باشد. بعد از اتمام حمله نیز , كودك وقایع را به یاد نمی آورد.
نحوه برخورد:
-اگر كودك از صندلی خود دور است , معلم بازوی وی را به نرمی گرفته و به آرامی با وی صحبت نماید و وی را سمت صندلی اش هدایت كند.و در صورت مقاومت كودك , فقط مراقب باشد خطری از لحاظ صدمه وی را تهدید ننماید. كودك را تا زمانی كه شناخت كامل نسبت به زمان , مكان و شخص به دست آورد در كلاس نگه داشته و با صحبت نمودن بعد از حمله به شناخت وی كمك كند.
۴-صرع گراندمال یا صرع بزرگ:
این نوع حمله ناشی از یك سری مكانیسم های خاص مغزی است و ما برای اینكه حمله زودتر خاتمه یابد با اعمال خود نمی توانیم سیر آن را تسریع كنیم .اقداماتی كه باید معلم انجام دهد:ساكت باشد/ به سایر كودكان اطمینان دهد كه وی در عرض چند دقیقه بهبود خواهد یافت/ كودك مصروع را به آرامی و احتیاط روی زمین خوابانیده و اطراف او را از آنچه كه امكان صدمه رساندن دارد, تخلیه نماید./ چیزی صاف و نرم زیر سر وی بگذارد تا به زمین برخورد نكند./ كودك را به یك پهلو بچرخاند تا راه هوائی او تمیز بماند و ترشحات دهان خارج شود./ سعی در باز نمودن دهان با زور و همچنین نگه داشتن زبان وی نداشته باشد/ چیزی در دهان كودك نگذارد/ مایعات و یا غذا در دهان وی نریزد .فقط وقتی هوشیاری كودك كاملا" طبیعی شد میتواند,به وی آب بنوشاند.سعی در جلوگیری از حملات تشنجی با گرفتن وی نداشته باشد/وقتی حمله تمام شد, كودك تا بدست آوردن هوشیاری كامل استراحت نموده و بعد از اتمام كامل حمله, كودك را تشویق به شركت در فعالیت كلاس كند(از لحاظ روانی برای كودك راحت تر است)در موارد زیر سریعا" به اورژانس جهت انتقال كودك به بیمارستان اطلاع داده شود:
الف- بیمار علائم صرع مداوم (استاتوس) را داشته باشد یعنی بدون اینكه هوشیاری خود را بدست آورد مجددا" تشنج كند یا اینكه بعد از ده دقیقه هنوز حمله به اتمام نرسیده باشد.
ب- اگر بیمار حین حمله ضربه به سر داشته باشد و یا استفراغهای مكرر نموده و هوشیاری بیمار به حالت عادی برنگردد.
ج-اگر بیمار حین شنا حمله داشته و احتمال بلعیدن مقدار زیادی آب وجود داشته باشد
د- در صورت بروز خونریزی ناشی از اصابت ضربه به قسمتهای مختلف بدن.
۵- صرع آتونیك:
در این نوع صرع بیمار به طور ناگهانی قدرت عضلانی خود را از دست میدهد و سقوط مینماید. مثلا" اگر در حالت ایستاده باشد به زمین می خورد.این نوع حملات به علت شلی تمام عضلات بدن باعث بروز صدمات جدی به صورت و بقیه اعضای بدن میگردد.اقداماتی كه معلم باید انجام دهد:
-گذاشتن كلاه ایمنی یكی از مهمترین روشهای جلوگیری از بروز صدمه به سر و صورت میباشد.
-به كودك كمك كند تا بلند شود و از نظر صدمه جسمی بررسی كند.آرام بنشیند و به وی اطمینان دهد.
۶-صرع میوكلونیك :این نوع حمله بصورت حركت ناگهانی یك اندام یا قسمتی از بدن میباشد. این حركت بسیار سریع و ناگهانی است و ممكن است باعث سقوط كودك روی زمین گردد.(بسیاری از افراد این نوع حملات را در هنگام خواب تجربه كرده اند).
اقداماتی كه معلم باید انجام دهد:
-به كودك كمك كند كه اگر سقوط كرده است بلند شود.
تفهیم شرایط برای كودكان:
وقتی حمله صرع با رفتار غیر عادی و یا اتوماتیك و یا تشنج در كلاس رخ دهد, تمامی كلاس تحت تاثیر قرار میگیرد.بچه ها ممكن است بترسند و نسبت به وضعیت حادی كه برای فردی كه چند لحظه پیش كاملا" نرمال بوده است , مضطرب شوند و یا خود را مسئول بدانند .در چنین مواقعی نیاز است به بچه ها اطلاعات منطبق با واقعیت و متناسب با سن آنها داده شود.باید به آنان اطمینان داد كه حمله فوق برای فرد مصروع و سایر كودكان خطری ندارد.زیرا در صورت عدم تفهیم شرایط برای كودكان , ممكن است ترس اطفال نسبت به حمله بیمار تبدیل به ترس از خود كودك مصروع شود و از وی دوری كرده یا او را مورد اذیت و آزار قرار دهند (و یا هر دو مورد)وقتی معلم آنچه را اتفاق افتاده برای كودكان دیگر توضیح دهد, سوالات آنان را پاسخ دهد و به آنها اجازه دهد احساس خود را در این رابطه بیان كنند, ضربه روحی و اجتماعی ناشی از صرع برای خود كودك و اطرافیان او كمتر خواهد شد.قابل ذكر است این بحث هر چه زودتر بعد از حمله تشنج باید صورت پذیرد و كودك مصروع نیز مختار است در جلسه بحث شركت نماید.
پیشگیری از تشنج:با مصرف منظم داروها, حملات بسیاری از كودكان كنترل میشود. مصرف بعضی از داروها به شكل سه یا چهار وعده در روز است و خواه نا خواه در زمان مدرسه نیز بایستی مصرف شود. لذا مصرف صحیح و بموقع دارو الزامی است و مصرف دارو با نظارت والدین و معلم میباشد. در بعضی مدارس دارو نزد معلمین و مسئولین مدرسه نگهداری میشود و به موقع به كودك داده میشود و همچنین خود كودك نیز بایستی از اینكه دارو را سروقت مصرف كند, احساس مسئولیت نماید.اگر چه عوارض داروهای ضد تشنج, خفیف است ولی خستگی , كندی, خواب آلودگی غیر معمول , تهوع و سایر علائمی كه نشاندهنده نامساعد بودن سلامتی كودك است, باید فورا" به مسئولین و والدین آنها اطلاع داده شود.
تشخیص صرع:در برخی موارد صرع بیمار توسط یك معلم آگاه تشخیص داده میشودكه علائمی همانند علائم زیر برای وی احتمال صرع را مطرح میكند و باید در این شرایط به والدین كودك جهت ویزیت پزشكی اطلاع داد:
۱-حملات كوتاهی كه با خیرگی همراه است و كودك ۵ الی ۱۰ ثانیه به محیط پاسخ نمی دهد.
۲-حملات گیجی و منگی گذرا و كوتاه مدت .
۳-شل شدن ناگهانی عضلات كه منجر به سقوط روی زمین شود.
۴-افتادن سر.
۵- حملات پلك زدن سریع یا بالا رفتن چشمها.
۶-حركات نا متناسب دهان و سر.
۷-رفتار بدون هدف از جمله در راه رفتن یا حركات تكراری نامتناسب با محیط.
پیشرفت درسی:صرع به ندرت منجر به عقب ماندگی ذهنی میشود. اغلب كودكان مصروع از نظر توانائی های عقلی مشابه سایر كودكان هستند و ضریب هوشی در حد طبیعی دارند و با كلاس پیش میروند اما تحقیقات نشان داده كه كودك با ضریب هوشی طبیعی , گاهی عملكرد پائین تر از بهره هوشی خود را دارد كه علل ذیل مطرح میشود:
۱-مصرف بعضی داروها مانندفنوباربیتال كه در صورت لزوم به مادر و پزشك وی جهت امكان تعویض دارو اطلاع داده شود.
۲- فعالیت تشنجی تشخیص داده نشده ,در بعضی موارد باعث عدم تمركز حواس كودك میشود و گاهی اضطراب ناشی از احتمال تشنج نیز باعث عدم تمركز حواس میگردد.
۳-كودك دوره های طولانی را جهت آزمایشات و درمانهای پزشكی از محیط مدرسه دور بوده باشد.
رفتار:معمولا" اغلب اطفال مبتلا , شكل رفتاری خاصی ندارند و به مقررات مناسب كلاس كه برای سایر شاگردان اعمال میشود , پاسخ مناسب میدهند اما اگر اختلال رفتاری وجود داشته باشد, ممكن است به دلائل زیر باشد:
-نوع خاص صرع كودك
-داروهای مصرفی وی
-اضطراب كودك (اعتماد به نفس پائین)
-حمایت های بیش از حد والدین
-رفتار نامناسب و نا آگاهانه اولیا مدرسه و همكلاسی هایش
ورزش:در مواردی كه صرع كودك كنترل شده است, میتواند همراه با سایر همكلاسی ها در ورزش های جمعی مدرسه شركت نماید. بهتر است كودك از ورزش هائی كه در ارتفاع و یا با فاصله از زمین انجام میشود(مانند بعضی انواع ژیمناستیك) و یا ورزشهائی كه ضربات مداوم به سر كودك میزند (همچون فعالیتهای رزمی ),پرهیز نماید. شنا در استخر نیز تنها در مواردی كه صرع كنترل شده باشد(الزاما" تحت نظارت نجات غریق آگاه) مجاز است. توجه به این نكته ضروری است كه شنا در دریا حتی در موارد صرع كنترل شده نیز ممنوع است.ضمنا" لازم است از طرف نهادهای آموزشی وزارت آموزش و پرورش به طور منظم كلاسهای آموزشی تخصصی با توجه به نكات ذكر شده , جهت تداوم آموزش برای مربیان بهداشتی مدارس در زمینه بیماری صرع و حملات تشنجی برگزار گردد.
نگارش: دكتر داریوش نسبی تهرانی