۳۰ آذر ـ ۲۱ دسامبر ـ مشکلات مطبوعات ایران در پاسخ به سه پرسش

یك مخاطب در آذر ماه ۱۳۸۴ (دسامبر ۲۰۰۵) در یك پیام طولانی و اظهار تاسف از ضعف ژورنالیسم وطن سه پرسش مطرح كرده و از نگارنده این سایت پاسخ آنها را خواسته است:
۱) از چه زمانی مطبوعات ما ا’فت كردند و چرا این ا’فت ادامه دارد؟.
▪ از سالهای ۱۳۵۸ و ۱۳۵۹ كه روزنامه نگاران قدیمی و باتجربه را بدون ذكر دلیل به صورت گروهی از رسانه ها (نشریات، رادیو تلویزیون و خبرگزاری) اخراج كردند. ادامه ا’فت هم به این دلیل بوده است كه به هركس كه تقاضا كرد و «خودی!» تلقی شد، جز روزنامه نگاران حرفه ای و اهل تجربه، پروانه نشر دادند. اگر اخبار ویژه كیهان در طول زمان و از جمله در دوران سردبیری صفار هرندی (وزیر ارشاد كابینه احمدی نژاد) را مرور كرده باشید كه برای درج در تاریخ و مطالعه نسل های آینده در «سی. دی.» و آرشیوها موجودند در باره وابستگی های برخی از این اصحاب پروانه ها مطالبی نوشته است مثلا ارتباط داشتن با دست اندركاران امور نفتی.
۲) چرا برخی از اخبار خارجی روزنامه همشهری، چندان در ردیف سیاست دولت نیست (به نظر این مخاطب) . یادداشت های این روزنامه بوی سیاسی می دهد، مگر غیر سیاسی و شهری (لوكال ، محلی) نیست؟.
▪ این قضیه را از وزارت ارشاد سئوال كنید. در ابتدا قرار بود كه اخبار خارجه (سایر ملل) این روزنامه از مطالب غیر سیاسی آژانسها ترجمه شود مثلا اخبار پزشكی، صنعتی، شهری، آموزشی، محیط زیست، اقتصاد و فرهنگی. وزیر ارشاد باید با دقت بیشتری مطالب این روزنامه را بررسی كند كه با ماهیت شهری، رقیب روزنامه هایی نشود كه به سوی حرفه ای شدن پیش می روند. كار دولت و شهرداری انتشار آگهی های كوچك كلاسه شده، معروف به «شاپر یا خرید و فروشهای كوچك» نیست. در كشورهای پیشرفته، آژانس های آگهی این نوع اعلان ها را جمع می كنند، جداگانه به چاپ می رسانند و در رك (زنبیل) قرار می دهند و مقابل فروشگاهها می گذارند تا مردم به رایگان بردارند.
سناتور مسعودی نیم قرن پیش به این نوع آگهی عنوان «نیازمندی ها» داد و در روزنامه اش، «اطلاعات» به چاپ می رساند كه این عنوان در ایران عمومی شده است. جمع آوری و انتشار این نوع آگهی منحصرا به ضمیمه روزنامه رسمی شهرداری تهران، به روزنامه های غیر دولتی زیان وارد می سازد و مانع رشد آنها كه متكی به درآمد آگهی هستند می شود. موسسه ای كه این آگهی ها را جمع آوری می كند باید محصول كار خود را به صورت ضمیمه میان همه روزنامه های تهران (برحسب تیراژشان) توزیع كند تا این درآمد بین همه تقسیم شود و خود را توسعه دهند، نه یك روزنامه دولتی كه معلوم نیست عمرش تا چه وقت طول بكشد زیرا كه «روزنامه نگاری» كار دولت نیست و .... پیش از انقلاب تقسیم اعلان های دولتی و موسسات عمومی و از این قبیل میان رسانه ها، در دست وزارت مربوط (ارشاد امروز) بود.
مسئله اعلان با تدوین نظامنامه باید حل شود. بدون حل این مسئله، پیدایش و رشد روزنامه حرفه ای در وطن ما امكانپذیر نخواهد بود.
۳) چرا مطالب روزنامه های تهران مشابه یكدیگر و حتی با یك انشاء است؟.
▪ برای این كه درآمد كافی برای استخدام روزنامه نگار ندارند. بودجه تحریریه آنها محدود است، لذا به گرفتن اخبار از خبرگزاری های بیست و چندگانه! داخلی كه آنها هم رونویس بردار اطلاعیه ها و نطق های رسمی و مترجم خبرگزاری های خارجی هستند بسنده می كنند و در نتیجه محتوای همه آنها یكسان است.

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز