جسور بودن سخت نیست

دفاع از خود و اجازه بهره‌جویی از این حقوق را ندادن، نوعی داشتن جسارت و جرات است. جراتمندی ابراز صادقانه و مناسب احساسات، عقاید و نیازهای شخص است.
آیا مواردی را تجربه كرده‌اید كه ببینید دیگران شما را مجبور می‌كنند مانند آنها بیندیشید و با آنها هم‌رای شوید؟ آیا ابراز احساسات مثبت و منفی خود را به شكل آزادانه و صادقانه دشوار می‌بینید؟ آیا گاه كنترل خود را از دست می‌دهید و نسبت به دیگران كه چندان هم مقصر نیستند، خشمگین می‌شوید؟ پاسخ مثبت به هر یك از پرسش‌های فوق بر مشكل فقدان جرات و جسارت دلالت دارد.
▪ شما حق دارید
جسارت و جرات، توانایی ابراز خود و ابراز حقوق خود بدون تعدی به حقوق دیگران است. شما پیش از ابراز آزادانه نیازهای خود باید باور كنید كه از حق مشروع داشتن این نیازها برخوردارید. لذا حقوق زیر را همیشه باید مد نظر داشته باشید:
شما حق دارید در مورد چگونگی هدایت زندگی خود تصمیم بگیرید. این حق، پیگیری اهداف و آرزوهای شخصی و تعیین اولویت‌های خاص خود شما را شامل می‌شود. شما این حق را دارید كه ارزش‌ها، باورها؛ عقاید و عواطف خاص خودتان را داشته باشید و حق دارید در مورد این ارزش‌ها، باورها، عقاید و عواطف به خودتان احترام بگذارید. مهم نیست دیگران چه عقیده‌ای دارند. شما حق دارید در مورد اعمال یا احساسات خود به دیگران توضیح ندهید، نیاز نیست اعمال و احساسات خود را توجیه كنید. شما حق دارید به دیگران بگویید مایلید چگونه با شما رفتار شود.شما حق دارید خودتان را ابراز كنید و حق دارید بگویید نه؛ من نمی‌دانم؛ من نمی‌فهمم یا حتی من اهمیت نمی‌دهم.شما حق دارید وقتی را به شكل‌دهی افكار خود پیش از ابراز آنها اختصاص دهید.
شما حق دارید از دیگران درخواست اطلاعات یا كمك كنید بدون اینكه از بابت نیازهای خود دستخوش احساسات منفی شوید.
شما حق دارید افكارتان را تغییر دهید. اشتباه كنید و گاه غیرمنطقی عمل كنید و پیامدهای آن عمل را كاملا بپذیرید.
شما حق دارید خودتان را دوست بدارید؛ هرچند می‌دانید كامل نیستید و گاهی كارها را پایین‌تر از حد توانایی كامل خود انجام دهید.
شما حق دارید روابط مثبت و رضایتبخش برقرار كنید. روابطی كه در آن احساس آرامش كنید و آزاد هستید صادقانه خود را بیان كنید و حق دارید روابط خود را اگر نیازهای شما را برآورده نسازد، تغییر یا خاتمه دهید.
شما حق دارید زندگی خود را به هر شیوه‌ای كه خودتان تعیین می‌كنید؛ تغییر و تحول دهید.
وقتی شما باور نداشته باشید كه صاحب این حقوق هستید، ممكن است در قبال شرایط و رویدادهای زندگی خود به صورت انفعالی واكنش نشان دهید. وقتی به نیازها؛ عقاید و داوری‌های دیگران بیش از نیازها؛ عقاید و داوری‌های خود اهمیت دهید، احتمالا احساس آسیب؛ تشویش و حتی خشم می‌كنید. این نوع رفتار انفعالی و بدون جرات، اغلب غیرمستقیم و از لحاظ هیجانی غیرصادقانه و خودانكارانه است.
نزد بسیاری از افراد؛ توجه به نیازهای مشروع خود و ابراز آن حقوق؛ خودخواهانه تعبیر می‌شود. در صورتی كه خودخواهی؛ به معنی تنها به حقوق خویش توجه كردن و عدم توجه به حقوق دیگران است.
▪ تمرین؛ تمرین؛ تمرین
به صرف خواندن یك جزوه نمی‌توانید جراتمند بودن را بیاموزید. شما می‌توانید در ارتباطی كه با دوستان و اعضای خانواده خود برقرار می‌كنید این مهارت‌ها را تمرین كنید، اما ابتدا به آنها بگویید كه مشغول چه كاری هستید! در آغاز كوشش نكنید رفتارتان را در مورد موقعیت‌های دشوار و فشارآور تغییر دهید. ابتدا در موقعیت‌هایی كه كمترین احتمال خطر را دارد؛ تمرین كنید. تا آنجا كه ممكن است شما باید درباره آنچه می‌خواهید؛ آن‌چه فكر می‌كنید و آنچه احساس می‌كنید روشن و صریح صحبت كنید. مانند: من می‌خواهم؛ من نمی‌خواهم؛ من آن زمان را دوست دارم؛ من عقیده متفاوتی دارم؛ من فكر می‌كنم...
صریح باشید. پیام خود را به شخصی كه طرف اصلی صحبت شماست بیان كنید.
پیام از آن خودشماست. شما می‌توانید مالكیت خود را با عبارات شخصی یعنی گفتارهایی كه با ضمیر اول شخص «من» آغاز می‌شود آشكار سازید، مانند من با شما موافق نیستم به جای گفتن شما در اشتباه هستید.
▪ تقاضای بازخورد
از عباراتی مثل آیا مقصود من روشن است؟ شما چه كار می‌خواهید انجام دهید؟ استفاده كنید. تقاضای بازخورد، دیگران را تشویق می‌كند تا سوءتفاهم شما تصحیح شود. همچنین به دیگران كمك می‌كند دریابند شما عقیده؛ احساس یا تمایلی را بیان كرده‌اید نه اینكه تحكمی در میان باشد.

منبع : روزنامه تهران امروز