میترائیسم در ایران نماد مهرورزی و دوستی و دانایی شد (در این روز ۲۹ اوت)

محاسبات تقویمی تازه بر پایه نوشته های یونانیان و رومیان عهد باستان نشان می دهد كه ۲۹ اوت سال ۵۰۰ پیش از میلاد – دوران پادشاهی داریوش بزرگ – میترا mitra ]در زبانهای اروپایی mithra] از سوی دربار هخامنشی پس از مشورت با روحانیون آیین زرتشت، به عنوان مظهر (سمبل) نور (آفتاب)، مهر و دانایی رسمیت یافت.
میترا كه اینك نام صدها هزار زن در سراسر جهان است، هزاران سال پیش، از خدایان آرین های جنوبی بود كه پس از پیدایش آیین زرتشت و رسمیت یافتن آن، از قرن ششم پیش از میلاد مقام خدایی را از دست داد كه با مصوبه ۲۹ اوت سال ۵۰۰ پیش از میلاد نماد مهرورزی، محبت، صمیمیت و دوستی شد و قرار شد این صفات كه تا آن زمان اختصاص به ایرانیان داشت، جهانی شوند. به علاوه هر سال در روز مهر از ماه مهر (جشن مهرگان) تدابیری بكار گرفته شود (مثلا سخنرانی و اندرز گفتن) تا مهر و دوستی و نور و دانایی در دلها تقویت شود و نهال مهرورزی پرورش یابد و پندار بد، دشمنی ورزیدن و ظلمت نهی گردد. و از این زمان بود كه انتخاب نام میترا برای افراد، عمومی و عادی شده است كه پس از گذشت قرون و اعصار میترا به "مهری – مهربانو" و میتراداد به مهرداد تبدیل شده است.
هخامنشیان از میترائیسم كه آیین زرتشت جای آن را گرفته بود برداشت دیگری هم كردند و آن، جهانی كردن این برداشت به عنوان یك عامل مبارزه درونی با شیطان، نادانی، بدی ها، تاریكی و ستم بود. تا به این وسیله مردم از جنگ و خونریزی بیزار شوند و مسائل راه حل انسانی به دست آورد و به تدریج این نوع میترائیسم را در آسیای غربی و اروپا ترویج و گسترش دادند به گونه ای كه مكتب رومی ها و به ویژه ایلریها (مردم ساكن یوگوسلاوی) قرار گرفت و تا زمانی كه مسیحیت خود را با آن هماهنگ نكرد موفق نشد در قلمرو روم پذیرفته شود و گسترش یابد.
واژه های مهر به مفهوم محبت، مهربان، نامهربان، مهربانی كردن و نظایر آن از همان زمان واختصاصا میان ایرانیان باقی مانده است و به همین دلیل هنوز ایرانیان در سراسر جهان خود را مهربانتر از سایر ملل می دانند و به مهربان بودن شهرت یافته اند.

دکتر نوشیروان کیهانی‌زاده

منبع : تاریخ ایران و جهان در این روز