پنجشنبه, ۲۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 9 May, 2024
مجله ویستا


امام‌زاده محسن (کوه) ، روستای فرجین ، همدان


بنای این امام‌زاده در روستای فرجین در 16 كیلومتری همدان واقع شده و به علت استقرار در یكی از دره‌های مصفا و دلگشای دامنه كوه الوند به امام‌زاده كوه یا امام‌زاده كوهستان نیز مشهور است. بنا از آثار دوره مغول و قرن هشتم هجری است.
ساختمان بقعه از جبهه‌ بیرون به شكل مستطیل است. نمای آن از یك ایوان بزرگ كه بر فراز ورودی مقبره احداث شده و اتاق‌هایی دو طبقه در دو سوی ایوان آن قرار دارد، تشكیل شده است.
ساختمان مركزی امام‌زاده مشتمل بر دو حرم پیوسته با دو گنبد دو پوششه است كه پوشش دوم صحابه (شبستان اول) فرو ریخته است.
پلان داخل مقبره از دو شبستان مربع شكل تشكیل شده است. شبستان اول محل دفن سه تن از صحابه حضرت امیر است كه در فتح همدان در زمان خلیفه دوم در جنگ شركت داشته‌اند و شبستان دوم نیز مدفن امام‌زاده محسن است.
بر فراز هر دو شبستان، گنبدهایی به نسبت بزرگ ساخته شده است. نحوه تبدیل مربع به دایره، با كمك گوشواره‌هایی انجام گرفته است.
دیوارهای سكوی گور صحابه، پوشیده از كاشی‌های كوكبی، مثلثی، صلیبی و چند ضلعی است كه در حدود 250 سانتی‌متر طول، 150 سانتی‌متر عرض و 1 متر ارتفاع دارند. این شواهد نشان می‌دهند كه هر چند امروزه بنای امام‌زاده فاقد تزئینات است. ولی به یقین در زمان ساخت،‌ دارای تزئینات كاشی‌كاری و گچبری بوده است.
روی گور امام‌زاده، آثاری از سنگ قبر دیده نمی‌شود و گورهای صحابه را نیز سكویی با پوشش كاشی پوشانده است. روی قبر امام‌زاده یك صندوق چوبی با حاشیه‌بندی و طرح‌های شكیل هندسی وجود دارد كه در داخل حاشیه آن هویت امام‌زاده و صلوات بر محمد و آل‌محمد به گونه‌ای زیبا در میان گل و بوته‌های ظریف تكرار شده و تاریخ ساخت آن نیز 935 هجری نوشته شده است. روی این صندوق ضریحی به نسبت بزرگ از چوب به صورت مشبك و گره‌بندی قرار گرفته است.
به نسب‌نامه امام‌زاده - در یكی از شبستان‌های آن - به عنوان یكی از نوادگان امام حسن مجتبی به این صورت اشاره شده است : «محسن بن علی النقی بن الحسین بن الحسن ... بن زیدبن الحسن المجتبی (ع)»