درباره جوامع اینترنتی

پایگاه های زیادی امروزه برای به اشتراك گذاری تصاویر، فایل های موسیقی، صوتی و تصویری و حتی برقراری ارتباط الكترونیكی مالتی مدیا با یكدیگر در وب فراهم شده است.
● گذار از جوامع توده وار
▪ (mass society) با جوامع اطلاعاتی
(information society) در دهكده جهانی ، فرصتی را برای ساكنان هزاره سوم فراهم كرده است تا در این مسیر ، با بسط ارتباطات فراگیر خود ، از فرصت های موجود در كسب و كار و آموزش از طریق پورتال ها بهره برداری كنند. امروزه سایت هایی كه به این هدف توجه كرده اند ، بعضاً به اندازه پرسابقه ترین احزاب و انجمن های جهان ، دارای عضو رسمی و حتی غیررسمی فعال هستند. خصوصیت های وب سبب شده است تا برقراری ارتباط و تعامل دوسویه اثربخش اینترنتی با اعضای جامعه اطلاعاتی یك میلیارد نفری وب ، جذاب و فوق العاده ترغیب كننده باشد. جامعه شناسی جامعه اطلاعاتی نشان می دهد كه جوامع اینترنتی از اوایل دهه ۹۰ میلادی تاكنون در اقصی نقاط جهان در حال افزایش است و میزان ترغیب مداری شبكه وندها به این امر ، به طور فراگیر است. طریقه پول درآوردن ، كسب و كار ، خلاقیت و نوآوری فراگیر در صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات با هزاره دوم در هر نحوی از انحا متفاوت شده است. گروه مداری و ایجاد انجمن های مختلف در وب ، یكی از عملكردهای جالبی است كه كاربران وب به آن روی آورده اند. سایت یاهو در بخش گروه های خود http://groups.yahoo.com اطلاعات هزاران گروه راه اندازی شده توسط ایرانیان را ثبت كرده است. در حالی كه این امر برای گروه های فارسی زبان سایت گوگل http://groups.google.com به مراتب بیشتر است. ایجاد جوامع اینترنتی هم رابطه كاربران با یكدیگر را زیاد می كند و هم ترفندی برای ترغیب مخاطب به سایت های بزرگ وب است. ترغیب بیشتر ، آگهی بیشتر و درآمد خوب را به همراه دارد. با وجود مخاطرات اخلاقی و روانی كه صاحب نظران برای پاتولوژی وب در این حوزه ها پیش بینی كرده اند ، اما در صورت آلترناتیوهای ارزنده می توان فواید خوبی را برای كاربران ارائه كرد. مثلاً انجمن های اطلاعاتی فارسی (forum) ، یك جایگزین خوب برای هدایت علمی و آموزشی كاربران جوان ایرانی در سایت های اینترنتی است. شاید نقش مراكز آموزشی و دولتی كشور در هدایت این نسل و بسترسازی بهینه برای آنها، بسیار مهم است و نقش دولت باید پررنگ تر شود. تنها فیلترینگ پایگاه های ضداخلاقی و... و عدم ارائه جایگزین مناسب برای آنها فضا را چالشی تر می كند. اكنون میان بزرگان اینترنت رقابت های زیادی در حال انجام است. یكی از این رقابت ها ، رقابت بر سر توسعه جوامع اینترنتی است. یاهو با راه اندازی سایت فلیكر www.flickr.comبه این حوزه وارد شده است. فلیكر پایگاهی برای اشتراك گذاری تصاویر كاربران ۳۰۰ میلیونی یاهو است كه در آن می توانند از طریق پورتال http://۳۶۰.yahoo.com به آگاهی از اطلاعات ارتباطی و رزومه ای دیگر كاربران مبادرت كنند. وبلاگ فلیكر كه هر روز درباره اقدامات جامع فلیكر و برنامه های آن نوشتاری عرضه می كند ، در آدرس http://blog.flickr.com قرار دارد. گوگل غول جست وجوی وب نیز در سال ۲۰۰۴ میلادی جامعه اینترنتی اوركات را در نشانی www.orkut.com راه اندازی كرد. میلیون ها كاربر در این پایگاه عضویت دارند كه درصد بالایی از آنها را كاربران برزیلی ، آلمانی و حتی ایرانی تشكیل می دهند. اگرچه به جز این جوامع وبی پایگاه های دیگری نیز در اینترنت در دسترس هستند ، اما اكثر آنها بر اساس ضوابط كمیته فیلترینگ كشور مدت ها است كه تحت فیلتر قرار دارند. این كه فكر كنیم خودكشی های ناشی از وب ، وقت كشی های اینترنتی كاربران ، افت تحصیلی دانش آموزان و رشد پدیده های بازاریابی شبكه ای مبتنی بر چنین فضاهایی است ، اشتباه بزرگی را مرتكب شده ایم. بنابراین باید با پاتولوژی صحیح فضای اینترنت و جوامع كوچك و بزرگی كه به صورت قارچ گونه در آن متولد می شوند ، مسیر فضای IT كشور را به سمت افق های مطلوبی هدایت كرد. فلیكر ، اوركات و دیگر جوامع اینترنتی موفق و پركاربر اینترنت در جهان امروزی به ما می آموزند كه ارزش و نقش جوامع اینترنتی چقدر است و میزان مخاطب پذیری این موارد در بین كاربران تا چه اندازه در حال افزایش است. صدها انجمن علمی اینترنتی در وب توسط ایرانیان مانند:
▪ www.irantux.com
▪ http://forum.p۳۰world.com
▪ http://forum.majidonline.com
▪ http://forum.persiantools.com
راه اندازی شده است. كاربران بسیاری در آن عضویت دارند و از محتوای تولید شده در آن بهره می برند. استفاده علمی و فنی در اینترنت ، روز به روز در ایران بیشتر می شود و اگر چه هنوز ، مسنجر بازی ، علایق ورود به سایت های مستهجن در كافی نت ها و email بازی بی هدف ، در جامعه اطلاعاتی ایران در حال اصلاح و تغییر است ، اما آموزش مخاطبان اینترنت و هدایت آنها به مراكز اطلاع رسانی الكترونیكی ملی هدفمند ، راه حل بهتری است. پرشین بلاگ (www.persianblog.com) را باید برترین جامعه اینترنتی ایرانیان در وب دانست كه البته به نظر می‌رسد ، نقشی در بسترسازی و هدایت آموزشی و اطلاع رسانی مسائل مختلف به صدها هزار كاربر خود در اختیار ندارد. امیدواریم این جوامع ارزنده اینترنتی فارسی ، نقش پررنگ تری در وب به خود بگیرند. به هر حال ، انتظار از كارگزاران جامعه اطلاعاتی ایران باید در سطح معقولی بر مبنای توانمندی های جامعه سنتی ایران باشد.

پویا بختیاری

منبع : روزنامه شرق